Archeologisch onderzoek

De gemeente toetst aan de hand van de Friese Archeologische Monumentenkaart Extra (FAMKE) of een archeologisch onderzoek nodig is. Deze kaart geeft aan waar mogelijk archeologische resten kunnen zitten. Afhankelijk van de grootte en diepte van de werkzaamheden moet je archeologisch onderzoek doen om een vergunning te krijgen.

Op www.fryslan.nl/famke kan je zelf uitzoeken of een archeologisch onderzoek nodig is, maar je kunt ook de gemeente vragen. Hoe de archeologische kaart op deze website werkt lees je daar. Je krijgt een advies over de werkzaamheden waarvoor je archeologisch onderzoek moet laten doen. Laat dit advies ALTIJD door de gemeente controleren en ga niet zelf een onderzoek uitzetten. Het kan namelijk zijn dat onderzoeken nog niet verwerkt zijn in deze kaart of dat er uitzonderingen zijn.

Als de gemeente besluit dat archeologisch onderzoek noodzakelijk is, moet je een gecertificeerd bedrijf inschakelen. Alleen gespecialiseerde bedrijven met een opgravingsvergunning van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed hebben mogen dit onderzoek uitvoeren. Op deze website vind je een overzicht van gekwalificeerde bedrijven.

Je betaalt het archeologisch onderzoek zelf. Particuliere eigenaren kunnen voor deze kosten een gemeentelijke subsidie aanvragen. Wat een onderzoek kost hangt af van het soort onderzoek dat gedaan wordt en de grootte van het gebied dat onderzocht moet worden. Je kunt vooraf offertes aanvragen bij meerdere gespecialiseerde bedrijven. Offertes zijn gratis en verplichten je tot niets. Heb je vragen over de offertes, neem dan contact op met de gemeente. Bij een ‘toevalsvondst’ betaal je niets voor het archeologisch onderzoek.

Soms ontdek je archeologische resten tijdens het graafwerk, terwijl je wel een onderzoek hebt laten doen of geen onderzoek hoefde te doen. Dit noemen we een ‘toevalsvondst’. Dit moet je volgens de Erfgoedwet melden bij de gemeente Súdwest-Fryslân (meldingsplicht). Soms zal er dan nog een noodonderzoek plaatsvinden om zoveel mogelijk informatie te verzamelen en resten te behouden. Voor dit onderzoek hoef je niets te betalen.

Het archeologisch onderzoek bestaat uit verschillende stappen. Na elke stap beoordeelt de gemeente of er genoeg informatie is om de archeologische behoudenswaardigheid van het gebied vast te stellen. Dan moet er dus sprake zijn van een archeologische vindplaats, die de moeite waard is om te behouden. Zo niet, dan volgt de volgende stap.

Een archeologisch onderzoek begint met een vooronderzoek. Meestal gaat het dan om een bureau- en booronderzoek, soms gevolgd door een proefsleuvenonderzoek. Hieruit komt een advies, waarna de gemeente besluit of er verder nog iets moet gebeuren zoals een archeologische opgraving, begeleiding en/of planaanpassing. In veel gevallen is dit vooronderzoek voldoende. Wanneer er tijdens dit vooronderzoek niets wordt gevonden, krijg je van de gemeente toestemming om met het werk door te gaan.

Wanneer er tijdens het onderzoek resten met archeologische waarden zijn gevonden, besluit de gemeente wat er verder moet gebeuren. Zij kan de vindplaats aanduiden als ‘behoudenswaardig’ en voorwaarden verbinden aan de omgevingsvergunning:

• Het plan zo aanpassen dat de archeologische resten in de bodem blijven. Dit heeft altijd de voorkeur.
• Kan je plan niet worden aangepast, dan is een archeologische opgraving of begeleiding  noodzakelijk.

Meer informatie vind je op de pagina cultuur en erfgoed. Je kunt je vragen ook mailen naar erfgoed@sudwestfryslan.nl.

Lees hier alles over een bouwhistorisch onderzoek.

Lees hier alles over duurzame aanpassingen.

Lees hier alles over subsidie en restauratie.

Lees hier alles over het verbouwen van een monument.

Lees hier alles over vergunning voor werkzaamheden (niet bouwen) binnen waardevol gebied.

Lees hier alles over cultureel erfgoed.