Persberichten

Burgemeester en wethouders van Súdwest-Fryslân stellen de gemeenteraad voor alsnog goedkeuring te geven aan het bestemmingsplan ‘Hemelum, De Soal 4’, waardoor uitbreiding van varkensbedrijf De Hemelumer Hoeve aan de westkant van het dorp toch mogelijk is.

Al eerder besliste de gemeenteraad over de toekomst van het varkensbedrijf door in april 2019 het bestemmingsplan af te wijzen (met 19 tegen 18 stemmen). Dat het varkensbedrijf nu opnieuw op de raadsagenda staat komt door de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State.

Die besliste in maart van dit jaar dat de gemeenteraad de afwijzing onvoldoende had beargumenteerd. Zodoende ging het afwijzingsbesluit in de prullenbak en kreeg de gemeenteraad de opdracht het huiswerk over te doen.

Die deed dit niet zelf, maar vertrouwde dit toe aan het college van burgemeester en wethouders. Dat bestudeerde de kwestie andermaal, mede door het inhuren van juridische expertise van buiten de gemeentelijke organisatie en door het inwinnen van adviezen van de FUMO en de GGD Fryslân. Ook kregen zowel De Hemelumer Hoeve als de tegenstanders, verenigd in de werkgroep ‘Geen megastal in Hemelum’, gelegenheid aanvullende reacties te geven.

Een en ander heeft geleid tot een stuk waarmee de gemeenteraad een alternatief wordt geboden gemotiveerd en onderbouwd tegen vaststelling van het bestemmingsplan te besluiten, schrijft het college. Het gaat daarbij om aspecten als geur, stikstof en ruimtelijke impact.

Zelf vindt het college van burgemeester en wethouders het verdedigbaar om in lijn met het raadsvoorstel van april 2019 vóór vaststelling van het bestemmingsplan te kiezen, en daarmee ten gunste van het uitbreidingsplan van De Hemelumer Hoeve.

“De keuze is nu aan de raad”, zegt wethouder Erik Faber, portefeuillehouder ruimtelijke ordening. “Na de uitspraak van de Raad van State hebben we alles nog eens op een rij gezet. De conclusie van het college is echter niet veranderd: het uitbreidingsplan voldoet aan de geldende wet- en regelgeving.”

- Via livestream te volgen -

Cultuur Historisch Centrum De Tiid in Bolsward nadert zijn voltooiing. De gerestaureerde stadhuistoren van Bolsward keert per boot terug naar de stad en wordt herplaatst op het voormalige stadhuis. Hiermee wordt de kroon op het werk gezet.

Stremming Jongemastraat

In verband met de werkzaamheden is de Jongemastraat woensdag 9 en donderdag 10 juni afgezet. Het trottoir en de winkels blijven wel toegankelijk. Afhankelijk van het weer en de omstandigheden wordt de Jongemastraat aan het einde van de laatste dag weer vrijgegeven. Mocht het qua weersomstandigheden niet veilig zijn om het takelwerk uit te voeren, dan wordt het plan herzien.

“‘Het terugplaatsen van de toren is een heuglijke gebeurtenis”, zegt cultuurwethouder Mirjam Bakker van Súdwest-Fryslân. “Het voormalige stadhuis van Bolsward is weer compleet, een fantastisch moment.” Ze noemt het terugplaatsen van de toren “het sluitstuk van een boeiende periode. Nu beginnen we aan een nieuw hoofdstuk van een mooi verhaal dat al ruim vierhonderd jaar duurt. Ik heb veel bewondering voor de manier waarop dit werk is uitgevoerd.”

In september 2019 werd de stadhuistoren door Bouwbedrijf Jurriëns Noord (onderdeel van Friso Bouwgroep) ontmanteld, in drie delen naar beneden getakeld en per schip vervoerd naar de restauratiespecialisten in Sneek. Daar is de stadhuistoren in oude luister hersteld.

De restauratie van het stadhuis en de stadhuistoren is een droomklus vol uitdagingen geweest voor ons team van restauratiespecialiste, aldus Douwe Offringa, vestigingsdirecteur Jurriëns Noord.

Planning

De torendelen worden op 8 juni via het water van Sneek naar Bolsward vervoerd. Vervolgens worden woensdagmiddag 9 juni de eerste twee torendelen met een torenkraan op het stadhuis getakeld. Donderdag 10 juni komt het laatste deel (lantaarngedeelte) terug op de oude plek. Daarna overhandigt wethouder Bakker de Bolswarder vlag aan de uitvoering van Jurriëns Noord, die deze plaatst op de spits en het hoogste punt markeert. De windvaan wordt op een later moment geplaatst.

De werkzaamheden in de Bolswarder binnenstad stonden niet op zich. Samen met een groep inwoners werd vorig jaar een ontwerp voor de binnenstad gemaakt. Begin dit jaar is gestart met de uitvoering hiervan. “Door de verschillende werkzaamheden slim te combineren werd overlast voor de binnenstad zoveel mogelijk beperkt”, zegt wethouder Gea Wielinga. “Zo werden ook meteen de Zwaantjespostbrug en de kademuur van de Marktstraat hersteld. De voltooiing van de werkzaamheden is dan nu in zicht.”

De terugplaatsing is live te volgen via www.sudwestfryslan.nl/detiid (via webcam en live stream).

Annemiek van der Hoek uit Sneek mag het kunstwerk maken voor de gemeentelijke Ondernemersprijs 2021 die dit jaar het thema ‘innovatie’ heeft. Haar idee werd gekozen uit de inzendingen van vijf kunstenaars uit de gemeente.

“We waren blij verrast met de vijf inzendingen”, zegt wethouder Mirjam Bakker (kunst en cultuur), een van de drie juryleden. “Alle vijf ontwerpers hebben op geheel eigen wijze invulling gegeven aan het thema innovatie. De keuze was dan ook zeker niet eenvoudig. Maar we vonden dat het ontwerp van Annemiek het beste aansluit bij het thema en het doel van de prijs.” De jury, die verder bestond uit Annemarie van der Reijden (hoofd van Akte2 het cultuurbureau van Cultuur Kwartier Sneek en Seewyn) en Belinda Visser (voormalig eigenaar van Galerie Kunstconsult en Artdeco magazine), was unaniem.

Annemiek van der Hoek (25) is een jonge talentvolle kunstenares. Vanaf september is haar werk te zien tijdens de tentoonstelling Jong & Veelbelovend in Museum Villa Mondriaan in Winterswijk. In 2019 was zij genomineerd voor de Academie Minerva Prijs voor Beeldende Kunst. Zwijgend, de ene keer aan de zijlijn en dan weer midden in het veld, observeert ze de wereld. Om precies te zijn: mensen. Ze probeert patronen te ontdekken en relaties te zien. Haar fascinatie voor menselijke communicatie verbindt ze met haar liefde voor structuur en eenvoud.

Uitreiking ondernemersprijs

De finale van de verkiezing meest innovatie ondernemer van Súdwest-Fryslân 2021 is op 15 november in het theater van Sneek. Dan wordt het kunstwerk ter waarde van € 2.500,- onthuld en uitgereikt.  Bedrijven in Súdwest-Fryslân kunnen nog steeds worden aangemeld voor de verkiezing. Heeft u of kent u een bedrijf dat recent vernieuwingen heeft doorgevoerd? Meld dit bedrijf dan aan voor de Ondernemersprijs 2021 via het aanmeldformulier.

De gemeente Súdwest-Fryslân en de Provincie Fryslân stellen samen € 425.000 beschikbaar voor de warmtetransitie in Heeg. Met het geld kunnen de initiatiefnemers in Heeg, in samenwerking met de overheden, onderzoeken of een collectieve warmtevoorziening gebaseerd op aquathermie voor het dorp een realistisch alternatief is voor gas.

Warm Heeg

In 2030 moeten 1,5 miljoen woningen in Nederland aardgasvrij zijn, en uiterlijk in 2050 7 miljoen. Dat staat in het landelijke Klimaatakkoord. Om dit te bereiken moeten gemeenten nu al in actie komen. Er worden dorpen en wijken aangemerkt als kanshebber om aardgasvrij te worden vóór 2030. Idealiter komt initiatief vanuit de gemeenschap zelf. In Heeg is dat het geval.
In Heeg zit namelijk energiecoöperatie Duurzaam Heeg: inwoners van Heeg die de handen ineenslaan om hun dorp te verduurzamen. In 2012 werd al een duurzame dorpsvisie geschreven met de ambitie om in 2025 energieneutraal te zijn. De coöperatie neemt zelf initiatief om met het hele dorp onafhankelijk te worden van aardgas en heeft dit Warm Heeg genoemd. Het doel van ‘Warm Heeg’ is een collectieve voorziening realiseren die haalbaar en betaalbaar is voor alle inwoners en waarbij het Heegermeer gebruikt wordt als duurzame warmtebron (aquathermie). “Dit project van, voor en door Hegemers is een prachtig voorbeeld van út de Mienskip”, geeft Wethouder Erik Faber aan.

Geld voor onderzoek

Het project Warm Heeg is verdeeld in drie fasen: de initiatieffase, de ontwikkelfase en de uitvoering. Een samenwerkingsverband van vijf partijen (Gemeente Súdwest-Fryslân, Provincie Fryslân, Wetterskip Fryslân, energiecoöperatie Heeg en Plaatselijk Belang Heeg) voerde de initiatieffase uit. Dankzij de vervolgfinanciering van de gemeente en de provincie kan Warm Heeg nu door naar de ontwikkelfase. In deze fase zal onderzocht worden of de gewenste aquathermie, waarbij warmte gewonnen wordt uit oppervlaktewater, voor het dorp een realistisch alternatief is. “Warm Heeg wil de komende tijd benutten om helder te krijgen hoeveel het gaat kosten om de gehele warmtevoorziening te ontwikkelen en te bouwen zodat we na deze ontwikkelfase een reëel aanbod kunnen doen aan de bewoners van Heeg”, aldus Marloek Visser van Duurzaam Heeg.

Voorbeeldfunctie

De lokale partijen, betrokken bij Warm Heeg, werken nauw samen met de gemeente en de provincie. Warm Heeg kan net als twee wijken in Sneek en Bolsward die in Súdwest-Fryslân fungeren als pilot, dienen als voorbeeld voor andere wijken en dorpen in Fryslân. “Het is een investering voor de toekomst, want wat we leren van dit koploperproject kunnen we voor andere dorpen en wijken ook gebruiken”, geeft wethouder Faber aan. Gedeputeerde van de Provincie, Sietske Poepjes beaamt dit: “Dit is in nije techniek. Wy tinke dat dat hiel goed in antwurd wêze kin op al de nije (waarmte) enerzjy dy’t yn Fryslân nedich is. Waarm Heeg kin sjoen wurde as ûnderdiel fan in grutter pakket mei ferskate Fryske aquathermy-projekten. Mei respekt ek foar it lânskip.”

Op zoek naar (inter)nationale subsidiestromen

Voor het vervolg van het project Warm Heeg gaan de gemeente Súdwest-Fryslân en Provincie Fryslân samen onderzoeken welke nationale en Europese subsidiestromen beschikbaar zijn. Een aanvraag voor de volgende ronde proeftuinen aardgasvrije wijken behoort ook tot de mogelijkheden. Deze kan de gemeente tot 1 november 2021 indienen. Bij deze ronde maken zo’n 12 wijken in Nederland kans op een rijkssteun van 4 miljoen euro.

Het college van burgemeester en wethouders heeft besloten om de verkoop en herbestemming van het voormalige schoolgebouw aan de Walperterwei in Wommels te gunnen aan projectontwikkelaar Blue Banner, op basis van de beste prijs-kwaliteitverhouding.

Wens vanuit de ‘Mienskip’

Het schoolgebouw aan de Walperterwei 8 in Wommels (Bogerman college) is al sinds 2018 niet meer in gebruik als onderwijslocatie. De gemeente Súdwest-Fryslân, eigenaar van het pand en de grond, wil op deze locatie woningen voor de doelgroep jongeren (starters) realiseren, een uitdrukkelijke wens van Doarpsbelang Wommels. Een enquête onder de jongeren in en rond Wommels liet zien dat er veel behoefte is aan woningen specifiek voor deze groep.

Openbare verkoopprocedure

In december 2020 startte de openbare verkoopprocedure. De procedure bestond uit een aanmeldingsfase (voorselectie) en een inschrijvingsfase. Na het doorlopen van de aanmeldingsfase zijn vijf partijen geselecteerd voor de inschrijvingsfase. Vier van de vijf geselecteerde partijen hebben voor de uiterste sluitingsdatum een plan en een bod ingediend.

Beoordeling plannen

De vier plannen werden beoordeeld door een speciale beoordelingscommissie: medewerkers van de gemeente én een afvaardiging van Doarpsbelang Wommels. Wethouder Mark de Man: “De samenwerking met Doarpsbelang Wommels is uniek te noemen! Nog niet eerder heeft de gemeente externe partijen op deze manier plannen mee laten beoordelen. We hebben hiervoor gekozen om de plannen zo goed mogelijk aan te laten sluiten op de wensen vanuit de ‘Mienskip’. Met het ingediende plan van Blue Banner denken we hier zeker aan te voldoen.”

Twintig starterswoningen

In het winnende plan van Blue Banner wordt uitgegaan van de realisatie van 10 huurappartementen in het hoofdgebouw en worden er 10 (grondgebonden) koopwoningen op het achterterrein gebouwd. Het gaat in totaal om 20 duurzame en energiezuinige woningen voor starters. De presentatie van het plan is terug te vinden op www.woneninsudwestfryslan.nl.

Op weg naar een Alliantie ‘Sosjaal en Sûn’

Súdwest-Fryslân en Stichting Sociaal Collectief gaan samenwerken in de aanpak tegen eenzaamheid. Maandag 10 mei ondertekenden zij met verschillende lokale partijen, die zich hard maken tegen eenzaamheid, het manifest ‘Sosjaal en Sûn’. De aanpak tegen eenzaamheid begint in de regio Bolsward, Makkum, Witmarsum en Wommels en richt zich op ouderen.

De partijen met wie wordt samengewerkt zijn Sport Fryslân, Cultuur Kwartier, Bibliotheek Mar en Fean, Patyna thuiszorg, Thuiszorg Zuidwest Friesland en het seniorenplatform. Binnenkort sluiten ook de huisartsenpraktijken aan bij het netwerk. GGD Fryslân is kernpartner en ROS Friesland sluit ook aan.

Eenzaamheid bij ouderen

Eenzaamheid wordt een steeds groter probleem. Zeker nu in deze coronatijd. Mensen kunnen elkaar niet ontmoeten en hebben minder contacten. Veel ouderen voelen zich hierdoor eenzaam. Daarom gaan de samenwerkende partijen zich eerst richten op het doorbreken van eenzaamheid bij ouderen.

De groep ouderen stijgt snel in Súdwest-Fryslân. In verhouding met andere gemeenten wonen hier veel ouderen. Wethouder Gea Wielinga: “We wonen steeds langer thuis en dan is het fijn dat je contact hebt met de mensen in je buurt en dat je kunt meedoen aan activiteiten. Als je mensen om je heen hebt die je steunen en stimuleren ben je gelukkiger en gezonder. Daarom is het zo mooi dat we onze krachten bundelen in de strijd tegen eenzaamheid.”

Start in Bolsward en omstreken

De aanpak eenzaamheid begint in de regio Bolsward, Makkum, Witmarsum en Wommels en richt zich op 75+-‘ers. In deze regio is het percentage eenzaamheid hoger dan gemiddeld. Vrijwilligers gaan bij de mensen op bezoek. Ook gaan de samenwerkende partijen aan de slag met een duurzame aanpak tegen eenzaamheid en het opzetten van een lokaal netwerk.

Burgemeester Jannewietske de Vries van Súdwest-Fryslân heeft een bedrijfspand aan de Professor Zernikestraat in Sneek gesloten, vanwege de vondst van een hennepkwekerij. Bij een controle werd een hennepgeur waargenomen rond het bedrijfspand. Toezichthouders van de gemeente en de politie troffen daarbij een in werking zijnde hennepkwekerij en hennepdrogerij.

In totaal zijn er 81 hennepplanten en 51 drogende henneptoppen gevonden. Dit is de tweede keer dat in het pand een hennepkwekerij gevonden is. Ook in 2018 werd hier een hennepkwekerij aangetroffen. Omdat er sprake is van herhaling, is het pand voor zes maanden gesloten.

Meld Misdaad Anoniem

Heeft u ook signalen van misdaad in uw omgeving? Meld Misdaad Anoniem is het onafhankelijke meldpunt waar u anoniem informatie kunt geven over criminaliteit en misdaad. De anonimiteit van de melder staat hierbij altijd centraal en levert u een bijdrage aan de veiligheid in uw omgeving. Melden kunt u gratis via 0800-7000.

Recreatiegebied De Potten bij Sneek is toe aan een ‘kwaliteitsimpuls’. Daarom liet de gemeente Súdwest-Fryslân een gebiedsvisie maken waarin de ambities voor de periode tot 2030 zijn benoemd. De visie ligt tot en met 29 april ‘op inspraak’: bewoners, ondernemers en andere instanties kunnen er tot 30 april hun mening over geven.

De gebiedsvisie – opgesteld door de adviesbureaus ZKA Strategy en Bleeker Nauta

Landschapsarchitecten – kwam tot stand na raadpleging van allerlei betrokkenen, onder wie agrariërs/grondeigenaren in het gebied, bewoners van Offingawier, tweede-woningbezitters van het villapark, woonarkbewoners en recreatieondernemers.

Volgens de gemeente is de visie nodig omdat het gebied gedateerd raakt en niet meer goed inspeelt op de wensen van de toekomstige recreant. De potenties van het gebied kunnen beter worden benut. De gebiedsvisie De Potten 2030 geeft hiervoor de richting aan.

De verwachting is dat er het gehele jaar, dus ook buiten het watersportseizoen, meer bezoekers naar De Potten kunnen komen, door het gebied aantrekkelijker te maken, én balans aan te brengen tussen ecologie, economie en maatschapDaarnaast is er aandacht voor de ontsluiting van het gebied. Inwoners van Offingawier ervaren verkeersdruk door De Potten. Er zijn inmiddels meerdere verkeerstellingen en onderzoeken gedaan naar de herkomst en de bestemming van het verkeer door het dorp.

Het blijkt dat het verkeer naar en van De Potten gemiddeld gezien maar een deel van alle verkeer door het dorp betreft. Met vertegenwoordigers van het dorp is dit besproken. Het college heeft op basis van de onderzoeken én het gesprek met het dorp besloten de ervaren verkeersdruk los te zien van de ambitie voor De Potten.

De gebiedsvisie De Potten 2030 is digitaal te vinden op:

https://sudwestfryslan.nl/publicatie/conceptambitie-de-potten-bij-sneek-ter-inzage

De Ds. L. Touwenlaan in Makkum gaat flink op de schop. Nog dit jaar wil Súdwest-Fryslân beginnen met de herinrichting van de weg die een einde moet maken aan de klachten van de aanwonenden over te hard rijden, geluidsoverlast en trillingen.

 Nu is de Touwenlaan nog een 8 meter brede asfaltweg met fietsstroken aan weerszijden, en geldt 50 kilometer als snelheidslimiet. Na de inrichting zijn er geen fietsstroken meer, is de weg versmald tot 6 meter en is het asfalt vervangen door klinkers. Door de weg zo in te richten, als een 30-kilometerweg, worden de veiligheid en leefbaarheid voor zowel de weggebruikers als bewoners sterk verbeterd, verwacht de gemeente. Ook komt er meer groen. Met de herinrichting is een bedrag gemoeid van 600.000 euro.

Het aantal klachten dat Súdwest-Fryslân van haar inwoners kreeg is vorig jaar belangrijk gedaald. In 2020 stopte de teller bij 347, tegen 411 in 2019. Verreweg de meeste klachten (98 procent) deed Súdwest-Fryslân af binnen de wettelijke termijn van tien weken. Ook dat is een verbetering ten opzichte van 2019, toen 96 procent op tijd kon worden behandeld.

Het gros van de klachten kon vorig jaar al binnen drie weken worden afgerond: ruim 86 procent. En ook dat is sneller dan in 2019 toen zo’n 81 procent van de klachten binnen drie weken kon worden afgedaan.

De meeste klachten (140 keer) vielen, net als in 2019, in de categorie ‘niet tijdig reageren op een eerder schrijven of eerdere telefonische melding’, maar ook hier verbeterde de gemeente. In 2019 scoorde deze categorie nog 189 meldingen.

Andere klachten gingen over het niet of onjuist geven van informatie door ambtenaren of website (46 keer) of ‘bejegening’: inwoners vonden het optreden van een ambtenaar onbehoorlijk, beledigend of onredelijk (63 keer).

De daling en snellere behandeling van klachten betekenen niet dat alle klagers tevreden gesteld konden worden. Inwoners kunnen in dat geval aankloppen bij de Nationale Ombudsman. Dat gebeurde vorig jaar 21 keer. De Nationale Ombudsman handelde daarvan inmiddels 18 klachten naar tevredenheid af. In geen van deze gevallen had de gemeente onjuist gehandeld, aldus de Ombudsman. De overige 3 klachten waren eind vorig jaar nog ‘in behandeling’.

“Het allerliefst hebben we ieder jaar nul klachten en alleen maar tevreden inwoners”, zegt burgemeester Jannewietske de Vries. “Maar dat is niet realistisch. Jaarlijks hebben we ruim 250.000 klantcontacten. Van rechtstreeks, via de telefoon, aan de balie in het gemeentehuis, op een van de milieustraten of met onze mensen van de buitendienst. Tot e-mails en brieven. Dan gaat er wel eens iets mis.”

De burgemeester noemt het “mooi om vast te stellen” dat het aantal klachten is gedaald en dat het de gemeente lukt om verreweg de meeste vragen tijdig, correct en naar tevredenheid te beantwoorden. “Wij maken al een aantal jaren serieus werk van klachtbehandeling en dat werpt haar vruchten af. Want mede dankzij klagende inwoners leren we hoe we onze dienstverlening kunnen verbeteren.”

Er is een plan ingediend voor de realisatie van 19 woningen en een gebouw met 45 appartementen aan de Dr. Kuyperlaan, de Goeman Borgesiuslaan en de Troelstrakade, in de volksmond It Skûlplak. De woningen op deze locatie voldeden niet meer aan de eisen van deze tijd en zijn inmiddels gesloopt.

Bestemmingsplanwijziging

Om de herontwikkeling van het gebied mogelijk te maken, moeten er opnieuw afspraken worden gemaakt over de inrichting van dit deel van Sneek. Het college van b&w heeft op 23 maart een positief besluit genomen over de bestemmingsplanwijziging. De gemeenteraad bespreekt dit onderwerp in de vergadering van 29 april.

Over de plannen

Alle woningen worden, net als eerder, aangeboden in de sociale huur sector. Het gaat om twee blokken van zes en één blok van zeven woningen. Het appartementencomplex bestaat uit 45 woningen. De omgeving van het appartementengebouw wordt groen en parkachtig ingericht.

Inspraak omwonenden

Vorig jaar werden de plannen gepresenteerd aan omwonenden van de locatie. Deze plannen werden overwegend positief ontvangen. Omwonenden en andere belangstellenden werden in de gelegenheid gesteld om hun reacties in te dienen tijdens de inzagetermijn van het voorontwerp en tijdens het online inspraakmoment. De ingediende reacties zijn daarna beantwoord en waar nodig verwerkt in het ontwerpbestemmingsplan en ontwerpbeeldkwaliteitsplan.

Het ontwerpbestemmingsplan en -beeldkwaliteitsplan heeft daarna zes weken ter inzage gelegen. Binnen deze termijn is het voor iedereen mogelijk geweest om een zienswijze in te dienen. In totaal hebben wij vier zienswijzen ontvangen. Die hebben niet geleid tot een wijziging in het bestemmingsplan of het beeldkwaliteitsplan. De zienswijzen en de beantwoording daarvan worden samen met het bestemmingsplan en beeldkwaliteitsplan ter vaststelling voorgelegd aan de raad.

Op de laatste dag van de archeologische opgraving rond de stinswier van Jelmer Ottes Sytzama en Ats Bonningha in Warns hebben de onderzoekers nog een bijzondere vondst gedaan: drie haakbussen. Dit zijn primitieve geweren, die vooral in de vijftiende en zestiende eeuw werden gebruikt.

Volgens de conservator van het Militair Museum in Soest zijn in Nederland slechts dertig exemplaren van dit type bekend. De geweren lagen in de gracht rond de stinswier. Dat er gevochten is op deze plek werd al eerder duidelijk, door de vondst van kanonskogels en musketkogels.

“De onderzoekers proberen te achterhalen hoe de haakbussen in de gracht terecht zijn gekomen”, zegt archeoloog Yvonne Boonstra van de gemeente Súdwest-Fryslân. “Waren ze kapot? Dit is onwaarschijnlijk, want men was vroeger erg duurzaam en gooide niks weg als het kon worden hergebruikt. Deze grote metalen objecten konden zeker weten worden gerecycled.” Een andere theorie ligt daarom meer voor de hand: de haakbussen zijn tijdens de belegering van de stins weggegooid, om te voorkomen dat de tegenpartij ze in handen kreeg.

Tinnen kannen

De opgraving leverde naast munitie en zeldzame geweren bijzonder serviesgoed op. “Waaronder twee tinnen kannen die duidelijk maken dat we hier te maken hebben met een welgestelde familie”, zegt Boonstra. Op een van de kannen staat het wapen van naar wat lijkt de stad Sneek en de initialen van vermoedelijk de kannengieter. Mogelijk is de kan gemaakt door Foppa Dirks uit Sneek, die wordt genoemd in de archieven uit deze periode (eind vijftiende, begin zestiende eeuw). Ook dit wordt nu verder onderzocht.

Toegankelijk maken voor publiek

Nu de opgraving is afgerond zijn de onderzoekers begonnen aan de uitwerking ervan. “Dat zal nog wel de nodige tijd in beslag nemen”, zegt wethouder Mirjam Bakker van Súdwest-Fryslân. “Ook wordt nu onderzocht hoe we deze vindplaats met het bijzondere verhaal over de strijd tussen de families Sytzama en Galema voor het publiek toegankelijk kunnen maken.” Gedacht wordt aan een informatiebord. “De topvondsten zijn straks na conservering en eventuele restauratie ook zeer geschikt om ten toon te stellen”, zegt Bakker. “Misschien wel in het nieuwe cultureel historisch centrum De Tiid in Bolsward.”

Op 24 maart is de website van Cultuurhistorisch Centrum De Tiid online gegaan. De website is een digitaal platform vol cultuur en historisch materiaal uit Súdwest-Fryslân. Binnenkort wordt de website uitgebreid met museale objecten en webexposities. Zodra De Tiid officieel geopend wordt, is het ook mogelijk om online een toegangskaartje voor het museum te kopen. Wie graag een blik werpt op het verleden van Súdwest-Fryslân, wordt hier op zijn of haar wenken bediend.

Op de nieuwe website staan zo’n 30.000 foto’s, kaarten en tekeningen, die allemaal gratis te raadplegen zijn. Ook kunnen bezoekers hier terecht in hun zoektocht naar voorouders. Verder is het mogelijk om te zoeken in de catalogi van honderden archieven.

Behalve informatie over het museum en het gemeentearchief, bevat de site ook informatie over de Bibliotheken Mar en Fean en het gemeenteloket van Súdwest-Fryslân die eveneens gehuisvest zijn in De Tiid. “De Tiid in Bolsward is een plek waar je gebruik kunt maken van de kracht van de verschillende partners die hier onder één dak samenwerken”, zegt wethouder Mirjam Bakker. “In De Tiid kun je inpluggen op de geschiedenis van Súdwest-Fryslân, onderdeel worden en zelf geschiedenis maken.”

De website is een gezamenlijk initiatief van Stichting HCW, Bibliotheken Mar en Fean en gemeente Súdwest-Fryslân.

Benieuwd? Maak een virtueel rondje op www.detiid.nl.

Wethouder De Man van Súdwest-Fryslân, wethouder Boerland van De Fryske Marren en gedeputeerde Fokkinga van provincie Fryslân, hebben op donderdag 18 maart hun handtekening gezet onder de Woningbouwafspraken 2020-2030. 

Vooruitlopend op het vaarseizoen, in Fryslân op zaterdag 27 maart van start gaat, heeft Súdwest-Fryslân al een aantal openbare toiletten opengesteld. De gemeente voldoet hiermee aan de wens van Plaatselijke Belangen in een aantal toeristische plaatsen.

 Doordat de horeca nog gesloten moet blijven, kunnen dagrecreanten daar nu nog niet terecht. Om te voorkomen dat dit tot overlast leidt, doordat mensen met hoge nood hun behoefte doen in de openbare ruimte, heeft  de gemeente de toiletten al vast van het slot gedaan.

Het gaat onder andere om toiletten in Hindeloopen (’t Oost), Stavoren (Stationsweg), Makkum (Workumerdyk) en Workum (Stedspôlle). Bolsward heeft geen openbare toiletten nabij het centrum, maar daar is nu een unit geplaatst in de St. Jozefstraat, tegenover Plein 1455.

De gemeente onderzoekt nog de mogelijkheden voor een tijdelijke toiletvoorziening bij Kornwerderzand, zo lang het Afsluitdijk Wadden Center gesloten is.

In Sneek is een aantal openbare toiletten al het hele jaar open. Het betreft de toiletten op het Veemarktterrein en aan de Prins Hendrikkade (bij de fietsenstalling) en die in de parkeergarages aan het Boschplein en het Normandiaplein.

In een digitaal samenzijn hebben de wethouders Mirjam Bakker (cultuur) en Erik Faber (bedrijfsvoering) het nieuwe gemeentelijke archief van Súdwest-Fryslân geopend. Niet alleen de openingshandeling werd digitaal verricht, ook de dienstverlening zal dit zijn - vanwege corona. “Als het straks weer kan, dan willen we na de zomer grootser uitpakken met een officiële opening van De Tiid”, beloofde Bakker. 

Omzwervingen

Veel gemeentelijke archieven voldoen inmiddels aan de wettelijke eisen voor wat betreft materiele verzorging en toegankelijkheid. Veel echter ook nog niet, vooral door de omzwervingen die de archieven sinds de gemeentelijke herindeling van 2011 hebben gemaakt.

7 kilometer archief

De gemeenteraad stelde vorig jaar geld beschikbaar om deze achterstanden weg te werken. Het doel is de werkzaamheden in 2025 te hebben afgerond. Bijna alle 600 archieven hebben na veel omzwervingen binnen en buiten de provincie Fryslân nu voor ongeveer de helft hun definitieve plek gekregen in een van de drie archiefdepots in De Tiid in Bolsward. De verhuizing van de andere helft wordt medio april afgerond. In totaal gaat hem om zo’n 7 kilometer archief.

Fascinerend verhaal

Directeur Bert Looper van de Friese erfgoedinstelling Tresoar verwacht dat het archief ook internationaal waardering zal krijgen. Hij refereerde aan de overdracht van het archief van de voormalige stadsgemeente Staveren (de eerste ‘e’ werd in 1979 vervangen door de ‘o’), dat een belangrijke rol inneemt in de geschiedenis van Noordwest-Europa. “Op geen enkele plek in Fryslân zijn de identiteitskenmerken zo groot als in Stavoren, die het verleden gebruikt als oriëntatie op de toekomst. Een fascinerend verhaal over de opkomst, het verval, de inspiratie en de toekomst.”

Voorlopig alleen online dienstverlening

Door de coronapandemie is het nog niet mogelijk om fysiek een bezoek te brengen aan het archief. “Toch willen we archiefonderzoekers in De Tiid op hun wenken bedienen”, zegt wethouder Faber. Dat kan vanaf 22 maart as. online via www.detiid.nl. “De aangevraagde stukken worden dan gescand en naar de aanvrager verzonden.”

Hoog tempo

De ontwikkeling van digitaal werken en digitale dienstverlening verloopt in een hoog tempo. Faber:  “De Wet hergebruik overheidsinformatie, bijvoorbeeld, verwacht van overheden dat zij hun informatie ‘open’ en geschikt voor hergebruik aanbieden, wat met zich meebrengt dat deze informatie zoveel mogelijk digitaal beschikbaar moet zijn.”

Samen sterk in de regio

Wethouder Bakker wees er op dat het gemeentearchief nadrukkelijk de samenwerking zoekt met historische verenigingen en andere cultuurhistorische instellingen. “Zo moet een netwerk ontstaan waarvan de deelnemers elkaar versterken”, zei ze. “Alles is  gericht op het vertellen en laten zien van verhalen over de rijke geschiedenis van onze gemeente. Die bestaat nu tien jaar als Súdwest-Fryslân, maar de historie gaat vele decennia terug, naar de tijd dat ons huidige grondgebied een lappendeken was van ten minste veertien gemeenten.”

De heer Hendrik de Boer uit Wolvega heeft op vrijdagochtend 12 maart 2021 het eerste kievitsei van de gemeente Súdwest-Fryslân gevonden. Hij vond het om 8.58 uur in Allingawier, in een grasland aan de Meerweg. Het ei is inmiddels gemeld, gelotterd en goedgekeurd bij en door de BFVW. Maandag 15 maart 2021 vindt de ceremonie met burgemeester Jannewietske de Vries plaats. Dit gebeurt nabij de locatie én coronaproof.

Súdwest-Fryslân is een van de drie winnaars van de jaarlijkse Global Goals Gemeenteverkiezing van de VNG. Ze kwam als beste uit de bus in de categorie ‘visionair’. De beide andere winnaars zijn Noordenveld (categorie ‘verbinder’) en Den Haag (‘grensverlegger’). De winnaars werden donderdag 11 maart bekendgemaakt tijdens de Global Goals Gemeenten Meet-up, een jaarlijks evenement van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). De Meet-up was dit keer digitaal.

Mondiaal denken, lokaal doen

Voor Súdwest-Fryslân is werken met de Global Goals een kwestie van voortdurend de samenhang zien, en de fysieke, sociale en economische aspecten met elkaar in balans te brengen. “Door te verbinden en kansen te pakken worden duurzame ontwikkelingen gerealiseerd”, zegt wethouder Mark de Man van Súdwest-Fryslân. Dit staat ook centraal in de Omgevingswet, die per 2022 van kracht wordt.

‘We doen het samen’

De Man: “Ook in onze Omgevingsvisie vertalen we de Global Goals naar het dagelijks beleid en de gemeentelijke activiteiten. En het belangrijke daarin is: we doen het echt samen. Hiervoor zoeken we samenwerking met de mienskip, partners zoals het onderwijs, onze gemeenteraad en de ambtelijke organisatie.”

De Global Goals zijn de zeventien duurzame ontwikkelingsdoelstellingen, die in 2015 door de Verenigde Naties zijn vastgesteld om de wereld tot “een betere plek te maken in 2030. Zo zijn er doelen over goede gezondheid en welzijn, gendergelijkheid, eerlijk werk en economische groei, duurzame steden en gemeenschappen en verantwoorde consumptie en productie.”

“De doelen lijken abstract, maar schijn bedriegt”, zegt De Man. “Want ze hebben allemaal een sterke relatie met het dagelijks werk van de gemeente. En met het dagelijks leven van onze inwoners.”

Grote uitdagingen

“Wereldwijd staan we voor grote uitdagingen, die het afgelopen jaar alleen maar groter zijn geworden door de coronapandemie. Brede welvaart is dus relevanter dan ooit, stelt De Man vast. “Allerlei aspecten die de kwaliteit van leven bepalen, worden nog meer dan voorheen in besluitvormingsprocedures betrokken.”

Bij het opzetten van het participatieproces richting een Omgevingsvisie, zoomde Súdwest-Fryslân in 2018 in op het thema gezonde leefomgeving. Vanuit deze kapstok sprak de gemeente met haar inwoners en (agrarische) ondernemers om dit te laden. Het idee om met de universele doelen aan de slag te gaan, kwam ‘van onderop’: een inwoner van Wommels bracht de Global Goals in de gesprekken naar voren.

Met de ‘mienskip’

Súdwest-Fryslân houdt voortdurend rekening met de Global Goals bij het maken van plannen. Dit gaat verder dan wat er in het gemeentehuis wordt bedacht. Ook door de ‘mienskip’ zijn er talrijke  initiatieven die een bijdrage leveren: https://youtu.be/tuII3IYcDSI De Man: “Zo komen de Global Goals in onze dorpen, wijken en buurten.”

Over het kompas: https://www.youtube.com/watch?v=okgPyciCZZE

In krystferhaal is it bêste Frysktalige redaksjestik fan ’e doarps-, wyk- en stedskranten fan ’e gemeente Súdwest-Fryslân yn it ôfrûne jier. It krystferhaal is skreaun troch redaksjelid Wim Beckers fan doarpskrante De Koepel út Wytmarsum. It stik is keazen út santjin ynstjoeringen.

De earste priis, in sjek mei in bedrach fan 300 euro, waard útrikt troch wethâlder Mirjam Bakker. De útrikking fan dizze lustrumedysje barde digitaal.

De twadde priis (200 euro) is foar in kollum, skreaun troch Nathalie Oliveiro, redaksjelid by de Doarpskrante fan Easterein en de tredde priis (100 euro) wie foar it stik  ‘Dames Faber sjogge werom op dokumintêre’, skreaun troch Marije Postmus fan Diggelfjoer út Wommels.

Ambassadeurs fan it Frysk

It is de fyfde kear dat de gemeente Súdwest-Fryslân de priisfraach foar it bêste Fryske redaksjestik yn ’e doarps-, wyk- en stedskranten útset hat. Wêr’t de útrikking oars yn it Gysbert Japicxhûs wie, moast dy no digitaal.

Yn totaal hat de gemeente santjin Frysktalige teksten krigen, fan acht doarpskranteredaksjes. Wethâlder Mirjam Bakker: “Prachtich dat der it ôfrûne jier wer safolle moaie tekskten ynstjoerd binne. It is foar de Fryske taal belangryk dat minsken yn it Frysk skriuwe en it is in moai sinjaal dat der yn sa’n nuver jier dochs santjin teksten ynstjoerd binne!”

De sjuery hat de ynstjoeringen beoardiele op lêsberens, aktualiteit, mar ek kreativiteit en fansels it brûken fan ’e Fryske taal. Sjueryfoarsitter Douwe Blom: “De sjuery kriget it alle jierren krekt wer wat dreger. Dat is in opbou dy’t wy graach fêsthâlde. En sjoen de ynstjoeringen fan dit jier, dêr’t in moai ferskaat yn sit fan sawol foarm as ynhâld, moat dat de kommende jierren grif ek slagje. It bewiist dat de Fryske taal libbet en kreatyf brûkt wurdt.” Njonken Blom, dy’t riedslid is foar de FNP yn Súdwest-Fryslân, bestie de sjuery út Jantine Weidenaar, sjoernalist by Omrop Fryslân, en Frysk skriuwer, yllustrator en muzikant Paul van Dijk.

Dit jier wurdt de priisfraach op ’e nij útset. Nij is dat der ditkear ek teksten yn it Stedsk ynstjoerd wurde kinne en dat de redaksjeleden fan Hylpen oantrune wurde om teksten yn it Hylpersk yn te stjoeren. “Wy wolle net allinne omtinken foar it Frysk freegje, mar ek foar de streektalen út ús gemeente. De priisfraach is dêr in moai middel foar”, jout wethâlder Bakker oan.