Persberichten

Gemeenten De Fryske Marren en Súdwest-Fryslân zetten zich in om de watersportsector weerbaarder te maken tegen digitale criminaliteit. Daarom organiseren de gemeenten de ‘City Deal Lokale Weerbaarheid Cybercrime’. Burgemeesters Fred Veenstra (gemeente De Fryske Marren) en Jannewietske de Vries (gemeente Súdwest-Fryslân) waren donderdag 8 december aanwezig bij de aftrap van deze citydeal bij watersportondernemer ‘Rufus aan het Water’ in Broek. Zij bieden een cyberscan aan hun ondernemers om hun gemeenten weerbaarder te maken tegen digitale criminelen.

“Veiligheid is al lang niet meer alleen de fysieke veiligheid op straat. Digitale criminaliteit groeit en veel bedrijven weten nog niet hoe ze zich daar goed tegen kunnen wapenen. Ook in de watersportsector. Eerder konden agrarische bedrijven al een cyberscan aanvragen, nu is het tijd voor de watersportsector. Zo maken we onze gemeenten stapje voor stapje ook digitaal veiliger”, aldus burgemeester Jannewietske de Vries van de gemeente Súdwest-Fryslân.

Burgemeester Fred Veenstra (gemeente De Fryske Marren): “ Beide gemeenten hebben grote watersportgebieden met veel watersportbedrijven, zoals: (jacht)havens, aanleg- en stallingsplaatsen en boten-verhuurbedrijven. Deze bedrijven behoren tot het midden- en kleinbedrijf (MKB) waarvan bekend is dat zij vaker dan gemiddeld slachtoffer zijn van digitale criminaliteit. Daarom is het belangrijk om onze watersportondernemers weerbaarder te maken tegen digitale criminaliteit.”

Cyberscan

Voor de watersportsector is er specifiek een cyberscan gemaakt. De scan is gericht op de risico’s die spelen in deze sector. Watersportondernemers uit de gemeenten krijgen een uitnodiging en kunnen gratis meedoen. Iemand komt langs en kijkt naar de computersystemen. De ondernemer krijgt tips en een rapport om de digitale weerbaarheid te vergroten. Denk aan het updaten van systemen of het wifi-netwerk beter beveiligen. Zo worden zij digitaal weerbaarder en kunnen zij veilig werken.

Informeren en wapenen

Om de digitale weerbaarheid van de watersportondernemers te vergroten worden er de komende twee jaar diverse informatiesessies, webinars, evenementen en cyber roadshows, georganiseerd. De bijeenkomsten hebben als doel om de watersportsector beter te informeren en wapenen tegen de gevaren van cyberaanvallen. De aftrap van 8 december was de eerste bijeenkomst.

Samenwerking tussen meerdere partijen

Deze City Deal is een samenwerking met HISWA-RECRON, de waterpolitie, digitale wijkagenten, PVO Noord-Oost, ROC Friese Poort, ROC Friesland College, MKB Cyber Campus en toeleveranciers in de sector. In heel Nederland werken gemeenten, maatschappelijke partners en Rijksoverheid samen in zogenoemde City Deals. In City Deals worden concrete samenwerkingsafspraken verankerd met als doel om de groei, innovatie en leefbaarheid in de Nederlandse steden te versterken. Meer informatie over City deals vindt u op de website van Agenda Stad: www.agendastad.nl/city-deals.

Overdag zaten de terrassen vol, op het water leefde de watersport op als vanouds en ’s avonds zochten vele duizenden bezoekers de verschillende muziekpodia op. Ondernemers en publiek profiteerden van het mooie zomerweer. De 85^ste Sneekweek werd een succes, zo concludeert de gemeente Súdwest-Fryslân.

Eindelijk, na twee jaar ‘droog’ te hebben gestaan, kon hét watersportevenement van Nederland eindelijk weer doorgaan. Bijna 600 zeilboten, 1200 zeilers, 30 klassen waren op het water te vinden. Zeven muziekpleinen in de binnenstad en meer dan 30 verschillende artiesten zorgden voor de muzikale sfeer in de binnenstad. De spetterende kermis, straatfestivalacts, de hardzeildagbraderie en watersportactiviteiten zoals de rubberbotenrace en de optimist on tour voor het theater maakten overdag deel uit van het uitgebreide programma voor jong en oud.

“Prachtig, zo’n divers programma waarbij de watersport toch echt weer centraal stond. De Sneekweek heeft een geweldige impact op de stad Sneek, de ondernemers en de inwoners. Als echte Sneker ben ik trots op het verloop van deze mooie Sneekweek. We zijn het met z’n allen nog niet verleerd”, doelt Michel Rietman, wethouder Gastvrijheidseconomie, op de twee (corona)jaren zonder Sneekweek.

19,7 miljoen euro en een zeer hoge waardering

Stichting Sneekweek maakte die impact van het evenement op de stad Sneek inzichtelijk door onderzoek te doen naar die impact. De resultaten deelde de stichting eerder deze week. Rietman: “Een economisch belang van maar liefst 19,7 miljoen euro en een zeer hoge waardering voor het evenement, dat is toch een mooie conclusie.”

Minder aanhoudingen dan in de voorgaande drie edities Sneekweek

De 85^ste Sneekweek is bovendien goed verlopen, zonder grote incidenten of openbare orde verstoringen. Zo is er een daling te zien in het aantal aanhoudingen van de politie ten opzichte van voorgaande edities. Van 47 in 2019 naar 39 dit jaar. Daarmee wordt de stijgende lijn van de laatste drie edities doorbroken.

De inzet van handhavers van de gemeente Súdwest-Fryslân werd als zeer waardevolle aanvulling op de inzet van de politie ervaren.

“Er blijft natuurlijk altijd ruimte voor verbetering, en daar kijken we ook samen met de betrokken partijen naar. We willen onze inwoners en bezoekers een zo mooi mogelijke Sneekweek voorschotelen. En ik zeg het nog maar eens: Daar zijn we afgelopen jaar met z’n allen goed in geslaagd”, aldus een trotse wethouder Rietman.

Meer dan 350 vrijwilligers uit heel Nederland maakten de bevolkingsregisters over de periode 1850-1922 van de vroegere gemeenten van Súdwest-Fryslân toegankelijk voor mensen die op zoek zijn naar hun voorouders. De informatie is te raadplegen op www.allefriezen.nl. Als symbool voor alle vrijwilligers die hier aan meewerkten, wordt Rita Heijns vandaag, op de nationale dag van de vrijwilligers, in de Tiid in het zonnetje gezet. Heijns voerde maar liefst 19.311 scans in.

Het gaat om de bevolkingsregisters van 8 van de 11 vroegere gemeenten (tot 1984) van Súdwest-Fryslân. Bolsward, Hemelumer Oldeferd en Noordwolde, IJlst, Sneek, Stavoren, Wymbritseradeel, Wonseradeel en Workum. Met een grote hoeveelheid gegevens; bijna 85.000 scans met 754.417 namen uit zo’n 250 registers. Soms met bijzondere namen, zoals ‘Martha Atlantica Oceana.’ Het project ‘Fan wa bisto ien?’ op www.velehanden.nl nam 10 maanden in beslag. De bevolkingsregisters van Baarderadeel, Hennaarderadeel en Hindeloopen waren in 2014 al in beeld gebracht.

Wethouder Petra van den Akker: “Het resultaat helpt genealogische onderzoekers bij onderzoek naar hun voorouders. Maar het bevordert ook het historisch onderzoek naar de geschiedenis van wonen, werken en leven in Súdwest-Fryslân. Met het publiceren van deze gegevens over inwoners van onze gemeente maken we het doen van onderzoek in onze archieven laagdrempelig voor iedereen die meer wil weten over de geschiedenis van Súdwest-Fryslân.”

In het gemeentelijk bevolkingsregister werd elk huishouden ingeschreven. Naast namen en geboortedata en –plaatsen zijn ook adressen, beroepen en kerklidmaatschappen opgenomen. Ook eventuele inwonende familieleden, kostgangers of bedienden werden bij het gezin ingeschreven. Daarmee zijn bevolkingsregisters een waardevolle bron bij tal van onderzoeken.

De mooie binnenstad van Sneek wordt teveel gebruikt als doorgangsroute voor gemotoriseerd verkeer. Een autoluwe binnenstad zou er voor kunnen zorgen dat Sneek een aantrekkelijke plek is waar inwoners en bezoekers graag komen en verblijven, denkt de gemeente Súdwest-Fryslân. Om te kijken of dit het gewenste effect heeft, start volgend jaar oktober een proef waarin de binnenstad deels wordt afgesloten voor verkeer.

Het doorgaand verkeer in de binnenstad van Sneek neemt toe. Dagelijks rijden er zo’n 10.000 voertuigen door het centrum. Daarvan rijden veel mensen door de stad zonder dat ze daar op bezoek gaan, boodschappen doen of willen parkeren. Fietsers en voetgangers, zowel bewoners als bezoekers, ervaren veel overlast van dat doorgaande verkeer. De gemeente sluit tijdens de proefperiode het doorgaande verkeer op een paar punten af. Halverwege de Singel, de Harinxmakade en op de Prins Hendrikkade mag het verkeer tussen 12.00 uur en 18.00 uur niet doorrijden.

Grote stap

Wethouder Michel Rietman, verantwoordelijk voor verkeer, zegt dat het een grote, maar noodzakelijke stap is: “We willen in de binnenstad meer ruimte creëren, maar dat lukt niet met zoveel verkeer. Het centrum slibt dicht met doorgaand verkeer en dat zorgt voor onveilige situaties. Het is een grote stap, maar we hebben in andere steden gezien dat een autoluwe binnenstad uiteindelijk zijn vruchten afwerpt.”

Er is ook angst dat het probleem verschuift naar andere plekken. “In de proefperiode meten we wat het effect is, op de binnenstad maar ook op omliggende straten en routes. Mochten op andere routes knelpunten ontstaan, dan hopen we die tijdens deze pilot in beeld te krijgen en waar mogelijk direct op te lossen. We komen er maar op één manier achter of de proef slaagt: door het te doen”, aldus wethouder Rietman.

Meedenken

Inwoners, ondernemers en andere belangstellenden kunnen via een enquête hun mening geven en hun zorgen kenbaar maken. Dat neemt de gemeente mee in de voorbereiding van de proef. Wie mee wil denken, kan op de website www.swf.frl/autoluwebinnenstad de enquête invullen. De gemeente houdt donderdag 8 december van 16:30-19:30 uur op het Waltaplein in Sneek een inloopbijeenkomst over de proef autoluwe binnenstad Sneek.

Vanwege corona moesten scholen, opvang en sportclubs sluiten en dit is hard aangekomen bij veel kinderen en jongeren. Súdwest-Fryslân wil samen met betrokken partijen de gevolgen hiervan verkleinen. Met geld vanuit het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) ondersteunt de gemeente de komende drie jaar scholen met het verbeteren van welzijn van kinderen en jongeren. Súdwest-Fryslân krijgt hiervoor ruim 1,9 miljoen euro van het rijk.

Wethouder Jeugd en Onderwijs, Petra van den Akker: “We hebben met kinderopvang, onderwijs en maatschappelijke organisaties gekeken waar precies behoefte aan is onder schoolkinderen. Op die manier kunnen we doen wat écht nodig is voor de jeugd in onze gemeente. Gelukkig zien we ook dat veel kinderen en jongeren hun draai weer hebben gevonden. Daar waar dat nog niet vanzelf gaat, hebben we nu met het NPO-plan extra capaciteit om ondersteuning te bieden.”

Investeren in de toekomst

Door de coronacrisis nam het aantal jongeren dat zich eenzaam, somber en depressief voelt toe. Dat heeft invloed op de ontwikkeling van leerlingen en op hun mentale gezondheid. Scholen in Súdwest-Fryslân zien dat veel leerlingen een leerachterstand opliepen en extra ondersteuning en zorg nodig hebben.

Daarom krijgt de gemeente een eenmalige uitkering van het rijk vanuit het Nationaal Programma Onderwijs (NPO). Daarin is aandacht voor vertraging die kinderen hebben op school. Maar de nadruk van het programma ligt op mentale gezondheid en sociale ontwikkeling van kinderen en jongeren. Petra van den Akker: “Er is een groep die nog dagelijks te maken heeft met de gevolgen van de coronacrisis. Deze kinderen hebben moeite om mee te komen op school, zitten niet lekker in hun vel of zijn depressief. Met het plan dat we in Súdwest-Fryslân hebben gemaakt met schoolbesturen en kinderopvang willen we investeren in de toekomst van deze kinderen en jongeren.“

Gezamenlijke aanpak door onderwijs, kinderopvang, gemeenten en partners

Een deel van het geld gaat direct naar scholen en kinderopvang. Ook organiseren jongerenwerkers van Stichting Sociaal Collectief activiteiten en ondersteunen zij jongeren van 18 t/m 25 jaar.

In het plan staan diverse acties benoemd, zoals het organiseren van trainings- en coaching programma’s voor pedagogisch medewerkers, leerkrachten en intern begeleiders. Zodat ze achterstanden leren herkennen, signaleren en waar mogelijk direct kunnen aanpakken, zelf of via doorverwijzing naar de juiste hulpinstantie. Ook wordt de inzet van schoolmaatschappelijk werkers uitgebreid.

De komende tijd wordt samen met de scholen en andere betrokkenen getoetst of deze extra ondersteuning effect heeft.

Door samenwerking en inzet van projecten als ‘Kans klas’ en ‘De Challenge klas’ worden goede resultaten geboekt om schoolverzuim te voorkomen. Dit wekt ook de interesse van collega’s uit andere landen. Op 24 november kreeg de afdeling Leerplicht/ RMC van de gemeente Súdwest-Fryslân een buitenlandse delegatie op bezoek van het Ministerie van Onderwijs uit Ankara om te vertellen over deze succesvolle aanpak.

Zowel bij ROC Friese Poort als Aeres in Sneek zijn projecten in samenwerking met de gemeente toegelicht. Op CSG Bogerman in Sneek hebben leerlingen van VMBO TL een lunch bereid en geserveerd. De Turkse delegatie was vooral geïnteresseerd in de preventieve aanpak en onze aanpak bij verzuim. Hoe eerder een jongere wordt geholpen hoe beter. Voordat een jongere dreigt uit te vallen, kan er in samenwerking met de gemeente nog veel op school worden gedaan om uitval te voorkomen. In Turkije bedraagt het percentage voortijdig schoolverlaters 5%. In de gemeenten Súdwest-Fryslân en De Fryske Marren is dit slechts 1,5%. Landelijk verlaat gemiddeld 1,9%* van alle leerlingen tot 23 jaar de school voortijdig.

Wethouder onderwijs Petra van den Akker: “We vinden het mooi dat we als voorbeeld kunnen dienen als het gaat om schooluitval. Het werd erg gewaardeerd door de Turkse delegatie om in de praktijk te kunnen zien wat de gemeente samen met de scholen preventief doet tegen verzuim. Met nieuwe inzichten en gedeelde kennis zijn ze doorgereisd naar het volgende bezoek in hun programma.”

Meerdaags bezoek

Het bezoek van de Turkse delegatie was in Nederland op uitnodiging van DUO, Dienst Uitvoering Onderwijs. Op woensdag 23 november bezocht de delegatie het Ministerie van OC&W en Ingrado, de branchevereniging van Leerplicht/ RMC in Rotterdam. Voor vrijdags stond Groningen op het programma waar zij DUO bezochten.

Als het aan gemeente Súdwest-Fryslân ligt, wordt woon- en zorgcomplex De Finke in Koudum uitgebreid met 24 woningen. Zorgorganisatie Patyna gaat samen met de gemeente kijken of dit haalbaar is.

In 2020 is Patyna gestart met de nieuwbouw van De Finke in Koudum. Het oorspronkelijke plan was groter dan wat er uiteindelijk gerealiseerd is. Daardoor is er op het terrein nog ruimte voor uitbreiding. Patyna wil 24 woningen bouwen, waarvan 14 voor de sociale huursector en die geschikt zijn voor zorg.

Wethouder Michel Rietman: “Dit is een prachtig voorbeeld van hoe we in onze gemeente samen kunnen voldoen aan de woningvraag. Het oorspronkelijke plan kon niet doorgaan, maar Patyna kijkt nu wat er alsnog mogelijk is. Dit juichen wij toe en we denken als gemeente graag mee.” Het initiatief sluit goed aan op de ambitie om woningen voor alle doelgroepen te bouwen.

Patyna wil de bouw van de 24 woningen combineren met de bouw van een ontmoetingsruimte voor bewoners en mensen uit de omgeving.

Het college van B&W stelt het nieuwe beleid over ontmoetingsplaatsen voor aan de raad. Het toekomstbestendig maken van deze ontmoetingsplekken is de grootste pijler. Deze plaatsen zijn van grote waarde voor inwoners, daarom is een structurele bijdrage van circa 1 miljoen euro per jaar nodig. De raad wordt gevraagd hierover een financiële afweging te maken. Deze komt aan bod in de raadsvergadering van 2 februari 2023.

De gemeente Súdwest-Fryslân telt op dit moment 63 ontmoetingsruimten. Deze ontmoetingsplaatsen worden door inwoners hoog gewaardeerd en verhogen de brede welvaart en welbevinden van de inwoners. De ontmoetingsplaatsen zijn laagdrempelig. Er is plaats voor iedereen, ongeacht fysieke of mentale beperking of het besteedbaar inkomen, alle bewoners kunnen samen komen en activiteiten ontplooien.

De kracht van zinvol ontmoeten

Bauke Dam, wethouder met Ontmoetingplaatsen in portefeuille: “Súdwest-Fryslân investeert, als grootste gemeente, graag in toekomstbestendige ontmoetingsplaatsen. Dit betekent niet alleen investeren in duurzame gebouwen, maar ook samen met inwoners en (zorg)partners kijken naar waar behoefte aan is, welke mogelijkheden er zijn om voorzieningen en functies te combineren. Samen met de mienskip het verschil maken. Ervoor zorgen dat iedereen echt mee kan doen in zijn eigen dorp of wijk. ’s Avonds met biljart of een koor, overdag door samen koffie te drinken of met elkaar te eten.”

De drie pijlers van het beleid

De wensen die de besturen van ontmoetingsplaatsen meegaven als input zijn meegenomen in het nieuwe beleid. Het nieuwe beleid voor de ontmoetingsplaatsen richt zich op drie pijlers, waarvan twee gaan over duurzaamheid:

1. Ondersteunen van besturen;
2. Duurzaam gebruik van het gebouw;
3. Onderhoud en verduurzaming.

Het streven is om alle ontmoetingsplaatsen energieneutraal te maken en/of van het gas af te krijgen. Deze ambitie heeft bijkomende positieve effecten. De verduurzaming van ontmoetingsplaatsen in dorp of wijk kan dienen als voorbeeld en inspiratie voor woningeigenaren, zodat ook zij gaan verduurzamen. Het  biedt ook kansen tot innovatie; ontmoetingsplaatsen zijn gebouwen met een bijzondere uitdaging, die uitnodigen tot het toepassen van nieuwe technieken en concepten.

Iedereen kan meedoen

Marianne Poelman, wethouder in het sociaal domein: “Iedereen moet kunnen meedoen en andere mensen kunnen ontmoeten. Zo ontstaan contacten en waardevolle relaties, waardoor je zorgen met elkaar kunt delen en elkaar kunt helpen. Ontmoetingsplaatsen dragen bij aan de verbinding in een wijk, kern of dorp. Het is belangrijk om de vrijwilligers en besturen daarbij te ondersteunen. We zetten daarom vol in op het verduurzamen van die ontmoeting, zowel in mensen als in stenen.” Ontmoetingsplaatsen zijn daarmee een middel om de gezondheid van de inwoners te vergroten. De sociale basis is en blijft sterk: er kan onderlinge vroeg signalering plaatsvinden van ondersteunings- en zorgbehoefte, zodat preventie activiteiten meer kans krijgen, er is ruimte voor talentontwikkeling en het steeds groter wordende vraagstuk van eenzaamheid kan deels worden beantwoord.

Steeds meer dorpshuizen, sportclubs en culturele organisaties hebben het moeilijk met de hoge kosten voor energie. Ze kunnen de rekening niet of nauwelijks meer betalen en luiden de noodklok. Wij vinden het voortbestaan van deze maatschappelijke organisaties van groot belang. De gemeenteraad wordt daarom gevraagd om 1,6 miljoen euro beschikbaar te stellen voor de extra energiekosten van maatschappelijke organisaties in Súdwest-Fryslân.

“Verenigingen, sportclubs en dorpshuizen zijn belangrijke ontmoetingsplaatsen voor onze inwoners. We moeten voorkomen dat deze organisaties hun rekeningen niet meer kunnen betalen. En dat daardoor activiteiten niet meer door kunnen gaan. Net als tijdens de coronacrisis willen we er nu ook zijn voor deze organisaties en hun vele vrijwilligers”, zegt wethouder Bauke Dam.

Volledige vergoeding extra kosten 2022

Súdwest-Fryslân werkt momenteel de plannen uit voor deze zogenoemde Energiecompensatie. Het is de bedoeling dat organisaties de extra energiekosten volledig vergoed kunnen krijgen. De gemeentelijke bijdrage vult de vergoeding van het Rijk aan. De energiecompensatie is bedoeld voor organisaties zoals dorpshuizen, multifunctionele centra, wijkgebouwen, sportverenigingen en andere culturele organisaties met eigen gebouw en zonder winstoogmerk.

Nieuwe subsidieregeling

Als het plan wordt goedgekeurd kunnen de organisaties vanaf februari 2023 de energiecompensatie aanvragen bij de gemeente. Het gaat om een vergoeding van de extra energiekosten die in 2022 zijn gemaakt door de hoge prijzen. Ook kijken we naar de mogelijkheden voor vergoeding van deze kosten in 2023.

De instellingen die voor de regeling in aanmerking komen, worden deze week per mail geïnformeerd. Daarnaast worden de komende weken gesprek gevoerd met besturen van multifunctionele centra en dorpshuizen over het plan om te horen wat zij er van vinden.

Dit jaar riep de overheid de Energietoeslag in het leven. Een tegemoetkoming in de kosten van gas en energie, die hard gestegen zijn. Deze regeling gold in gemeente Súdwest-Fryslân voor inwoners die maximaal 120% van het minimumloon verdienen. Het college stelde aan de raad voor om deze doelgroep uit te breiden, om zo meer inwoners in 2022 een financieel steuntje in de rug te kunnen geven. De gemeente trekt hier 1,16 miljoen euro voor uit.

“De kosten van boodschappen, gas en licht rijzen de pan uit. Dit raakt steeds meer inwoners. Niet alleen de huishoudens met een inkomen op of rond bijstandsniveau worden extra hard getroffen, maar ook de huishoudens met een inkomen net daarboven. Iedereen moet warm de winter door komen, daarom kijken we voortdurend wat we kunnen doen. Het uitbreiden van de doelgroep die in aanmerking komt voor de Energietoeslag is daar een concreet voorbeeld van”, aldus Marianne Poelman, wethouder met bestaanszekerheid in portefeuille.

Meer inwoners recht op de Energietoeslag

Inwoners die tussen de 120% en 130% van het sociaal minimum verdienen, krijgen de helft van de toeslag uitgekeerd. Dat komt neer op €650, eenmalig in 2022. Inwoners met een inkomen tussen de 130% en 140% van het minimumloon, ontvangen eenmalig €325. Ook studenten zijn nu toegevoegd aan de doelgroep en maken aanspraak op de toeslag, als ze zelfstandig wonen.

Herbeoordelingen

Ruim 80% van de doelgroep tot 120% van het minimumloon heeft de toeslag inmiddels aangevraagd en ontvangen. Van inwoners die eerder een afwijzing ontvingen, omdat het inkomen net te hoog was, wordt de aanvraag nu opnieuw beoordeeld. Zij hoeven de toeslag niet weer aan te vragen en ontvangen vanzelf een brief van de gemeente. Inwoners die eerder dachten geen recht te hebben vanwege het inkomen, wordt geadviseerd om de toeslag aan te vragen, als ze nu wel binnen de doelgroep vallen.

Vergroten van bereik

“Om meer inwoners te wijzen op de toeslag, startten we SWF Tichtby,. Elke week zijn we in verschillende dorpen en wijken in de gemeente. We bieden concrete hulp, dichtbij de inwoner, en helpen bij het aanvragen van de Energietoeslag.” licht de wethouder toe. Met de tour bereikt de gemeente op een laagdrempelige manier inwoners met een wat lager inkomen. Via flyers, posters, social media en www.sudwestfryslan.nl/swftichtby wordt bekend gemaakt wanneer de gemeente in welk dorp of wijk is.

In plaats van ophogen, het land onder water laten lopen. Súdwest-Fryslân wil kijken naar een, mogelijk iconisch, innovatief water-woon-concept dat anticipeert op toekomstige opgaves omtrent klimaat, schoon water en natuur doelen. Tsjerkesleat in Heeg is de locatie die hiervoor naar voren wordt geschoven.

Het college wil diverse duurzame ambities samen laten komen in het water-woon-concept: Biobased bouwen, off-grid mogelijkheden en klimaatadaptief ontwikkelen. Ook zou dit woonconcept een coöperatief karakter kunnen krijgen als het gaat om nutsvoorzieningen zoals energie of water.

Michel Rietman, wethouder Wonen & Waterbeheer, heeft hoge ambities: “We willen een experimenteer gemeente zijn. Een gemeente waarbij we kijken naar hoe we dingen mogelijk kunnen maken. Het Veenweidegebied, waar ook de Tjerkesleat in ligt, is geen gemakkelijk gebied om te bouwen. Maar al sinds vroegere dagen zoeken we in Fryslân naar oplossingen om samen met, en niet tegen of ten koste van, de natuur te werken aan de maatschappelijke opgaven waar we voor staan. Dat moet ook hier centraal staan.”

Niet ophogen, maar onder water laten lopen

De locatie Tsjerkesleat in Heeg is al langer in beeld voor woningbouw. De gemeente heeft diverse gesprekken met marktpartijen gevoerd. Conclusie: Marktpartijen zien kansen voor woningbouw op de locatie, maar de prijs acceptabel houden, wordt een uitdaging. De reden daarvoor is de grond waarop gebouwd moet worden.

De locatie ligt namelijk op een kleine polder. Om dit terrein geschikt te maken voor woningbouw, zijn, naast extra ophoging van de grond, diverse maatregelen nodig om waterrobuust te kunnen bouwen. Hier zitten veel meer kosten aan verbonden dan gebruikelijk, met hogere huizenprijzen als gevolg. En dat is niet acceptabel volgens de wethouder. 

Traditioneel bouwen lijkt dus geen optie. Rietman ziet wel andere mogelijkheden: “We zijn een waterrijke gemeente, we weten beter dan wie dan ook in Nederland hoe we met water moeten omgaan. Als we het terrein niet ophogen, maar juist onder water zetten en daarmee ruimte maken voor betaalbare waterwoningen. Ik zie daar nog veel meer kansen met off-grid mogelijkheden en klimaatadaptieve ontwikkelingen.”

College hoopt op steun van Raad

De Raad moet binnenkort beslissen over het al dan niet beschikbaar stellen van een voorbereidingskrediet. Daarmee wil de gemeente de onderzoeken in hoeverre de duurzame ambities voor de Tsjerkesleat realistisch zijn.  

De Buitendienst van Súdwest-Fryslân krijgt een nieuw onderkomen aan de Exmorraweg in Bolsward. De huidige huisvesting biedt op dit moment onvoldoende geschikte ruimte om de dienstverlening aan de Mienskip te verbeteren. Daarom stelt het college aan de raad voor om nieuwe huisvesting van de buitendienst in Bolsward te realiseren. De nieuwe huisvesting wordt duurzaam en met herbruikbare materialen gebouwd.

De medewerkers van de buitendienst staan dag en nacht voor de mienskip klaar voor onder andere het legen van de huisvuilcontainer, vegen van straten, zout strooien en groenonderhoud. Met de nieuwe huisvesting kunnen we dagelijkse dienstverlening aan de Mienskip met ruim 40.000 huishoudens, 5.000 bedrijven en vele bezoekers en recreanten efficiënt en duurzaam uitvoeren.

Duurzame en circulaire huisvesting

De huisvesting wordt flexibel en demontabel gebouwd. Wethouder Henk de Boer: “Wy wolle safolle mooglik materiaal werbrûke. Sa soargje wy foar in duorsum en takomstbestindich gebou en terrein.” Het nieuwe gebouw wordt met 1.000 zonnepanelen en windturbines energiepositief. “Dat betsjut dat wy mear stroom opwekke as dat it gebou nedich hat. Dy ekstra stroom brûke wy foar masines fan ’e bûtentsjinst én it opladen fan elektryske frachtweinen. We wolle gau oerstappe op elektrysk ferfier. Sa hoege wy hieltyd minder fossile brânstoffen te brûken.”

Milieustraat Bolsward verplaatst voorlopig naar Sneek

Wethouder Michel Rietman: “Ik ben trots op onze buitendienst. Onze mensen van de buitendienst staan 24/7 klaar om de dorpen en steden in Súdwest-Fryslân schoon, netjes en veilig te houden.” Om het terrein vrij te maken voor de nieuwbouw verplaatsen we in 2024 de milieustraat Bolsward voorlopig naar Sneek. “Om de dienstverlening te verbeteren, gaat de milieustraat in Sneek dan langer en vaker open. Ook passen we de infrastructuur naar de milieustraat aan, zodat de milieustraat Sneek goed bereikbaar is. Vanzelfsprekend worden de groene en grijze containers wel elke week geleegd. ‘Tegen die tijd is de visie op de inzameling van grondstoffen en uitgangspunten voor alle milieustraten ook door de raad vastgesteld”, aldus wethouder Rietman.

Raad besluit 22 december over nieuwe huisvesting

De raad beslist 22 december of ze instemmen met de toekomstbestendige, circulaire en duurzame centrale huisvesting van de buitendienst op het hele terrein aan de Exmorraweg in Bolsward. Die beslissing is onder voorbehoud van de aanvullende financiële middelen. Hierover neemt de raad op 2 februari een besluit.

Het college van burgemeester en wethouders van gemeente Súdwest-Fryslân is akkoord gegaan met het voorstel om op de nieuwbouwlocatie in Oosthem het grondwerk alvast voor te bereiden, tegelijkertijd met de bestemmingsplanprocedure. Op die manier kan het grondwerk uitgevoerd worden voor het broedseizoen begint (medio maart). Tijdens het broedseizoen kan de grond inklinken. Hiermee wordt een versnelling van bijna een jaar behaald. In december wordt duidelijk of het voorstel haalbaar is.

Michel Rietman, wethouder op het gebied van Wonen, is blij met deze stap: “We willen graag sneller bouwen, maar op bepaalde factoren, zoals het broedseizoen, hebben wij geen invloed.  Door slim te faseren, en het broedseizoen juist te benutten als zettingsperiode, kunnen we versnellen. Het is mooi dat we op deze manier flexibeler kunnen zijn.” Om de ambities waar te maken is deze flexibiliteit ook opgezocht. Waar het kan gaat de gemeente dit inzetten voor toekomstige plannen.

Procedures waar mogelijk versnellen

Het college heeft in het collegeakkoord aangegeven in de komende vier jaar minimaal 1.000 woningen te bouwen en waar mogelijk procedures te versnellen. In het plan van Oosthem is die ruimte er. “Ja, we zijn ambitieus door te zeggen dat we in de komende vier jaar 1.000 woningen willen bouwen. Daar is een grote behoefte aan. Wil je als gemeente groeien en ook de inwoners daar in meenemen, dan moet je het laten zien,” aldus Rietman. In Oosthem is straks ruimte voor 20 nieuwe woningen. De verwachting is dat de woningen, na het grondwerk en het bouwrijp maken, vanaf 2024 gerealiseerd kunnen worden.

Met terugwerkende kracht, vanaf 1 juli 2022, tellen jongeren van 21 tot 27 jaar niet meer mee voor de uitkering van hun medebewoners. De gemeente Súdwest-Fryslân loopt hiermee vooruit op een wetswijziging over de kostendelersnorm. Zo kunnen jongvolwassenen nog wat langer inwonen bij bijstandsgerechtigden zonder gevolgen voor de uitkering.

“Door de woningnood komt het steeds vaker voor dat jongeren langer bij hun ouders blijven wonen. Stel dat de ouders een bijstandsuitkering hebben, dan wordt deze in de huidige regelgeving lager als er meer mensen in één huis wonen. Het gevolg kan zijn dat de ouders het zich niet kunnen veroorloven om hun eigen volwassen kind in huis te hebben”, aldus Marianne Poelman, wethouder met bestaanszekerheid in portefeuille. “Helemaal nu het dagelijks leven een stuk duurder is geworden en elke euro telt.”

Aanpassing van de regel

Daarom passen we de regel aan. Jongvolwassenen van 21 tot 27 jaar tellen vanaf 1 juli 2022 niet meer mee als kostendeler voor de bijstandsuitkering van een ander. Andersom blijft de kostendelersnorm wel gelden voor personen vanaf 21 jaar.

Een voorbeeld ter verduidelijking. Een kind van 24 jaar woont bij zijn ouders (allebei 50 jaar). Allen hebben recht op algemene bijstand voor het levensonderhoud. Het kind is geen kostendelende medebewoner meer voor de bijstand van zijn ouders. De ouders hebben recht op de normale gehuwdennorm. Op het kind is wel de kostendelersnorm van toepassing. Zijn ouders zijn kostendelende medebewoners want zij zijn allebei ouder dan 27 jaar.

Marianne Poelman vervolgt: “Bovendien zorgen de problemen op de woningmarkt er voor dat jongeren vaak het huis niet uit kunnen, hoe graag ze dat ook willen. Door de regels aan te passen van de kostendelersnorm zorgt dat bij een aantal huishoudens in onze gemeente voor enige verlichting in deze benarde situatie.”

De uitkeringen worden door de gemeente opnieuw beoordeeld op de gewijzigde norm. Inwoners hoeven hiervoor niets te doen. Inwoners voor wie de versoepelde kostendelersnorm geldt, ontvangen binnenkort een brief.

Wat is de kostendelersnorm?

Kostendelersnorm is een begrip dat wordt gebruikt om te bepalen hoe hoog de bijstandsuitkering is. Woont iemand met een uitkering samen met andere volwassenen? Dan kunnen woonlasten, zoals gas en energie, met elkaar gedeeld worden. Hierdoor is een lagere uitkering nodig om van te kunnen leven. Hoe meer volwassen personen in huis wonen, hoe lager de uitkering wordt. De norm leidt zo nu en dan tot problemen. Meer jongeren uit bijstandsgezinnen verlaten het ouderlijk huis omdat de ouders het zich financieel niet meer kunnen veroorloven om hun volwassen kind in huis te houden. In verband met de huidige woningnood kan dit leiden tot dak- en thuisloosheid bij jongeren.

Het kabinet wil de leeftijdsgrens ook verhogen, maar zegt die wetswijziging pas per 1 januari 2023 te kunnen doorvoeren.

Het college van burgemeester en wethouders van Súdwest-Fryslân stelt de gemeenteraad in december voor om akkoord te gaan met de bouw van een nieuwe Klameare in Workum, op de plek van de huidige basisschool De Pipegaal, op de locatie Hearewei/Spoardyk in de stad.

Ook vraagt het college aan de raad om garant te staan voor het begrote jaarlijkse exploitatietekort (van €198.000). Aan deze garantstelling verbindt het college wel de verplichting dat gemeente en stichting kultuerhús Klameare zich eendrachtig inspannen om het tekort op termijn terug te brengen tot €150.000.

“Warkum, de trêde stêd yn ús gemeente, fertsjinnet sa’n foarsjenning”, zegt wethouder Bauke Dam, die wijst op het collegeakkoord ‘Grutsk en tichtby’, waaraan de drie collegepartijen PvdA, CDA en FNP zich eerder dit jaar verbonden hebben. “Yn dat akkoart ûnderstreekje wy it belang fan goede foarsjenningen yn doarpen en stêden”, zegt Dam. “Ek jouwe wy oan ynvestearje te wollen yn takomstbestindige moetingsplakken, en it mearfâldich gebrûk derfan te stypjen, ek oerdei.”

In de huidige situatie in Workum is juist de toekomstbestendigheid in het geding, stelt de gemeente vast. De Klameare kampt al sinds de start op deze plek, in het voorjaar van 2016, met de beperkingen van het huidige pand. Dat was tot de gemeentelijke herindeling per 1 januari 2011 in gebruik als gemeentehuis van Nijefurd.

Dat gemeentehuis werd weliswaar verbouwd, teneinde als kultuerhús dienst te kunnen doen, inclusief bibliotheek en gemeenteloket. Maar de accommodatie voldeed nooit aan de verwachtingen, waardoor een gezonde financiële exploitatie niet mogelijk bleek. De exploiterende stichting teerde zodoende jaarlijks in op het eigen vermogen. De gemeente moest financieel bijspringen om te voorkomen dat de deuren gesloten moesten worden.  

De stad verlangde terug naar de oude Klameare, die in 2015 verdween, om (in het kader van het Friese Merenproject) plaats te maken voor de huidige passantenhaven aan de Skil/Nonnestrjitte.

Door de nieuwbouw verwachten het bestuur van de stichting kultuerhús Klameare en de gemeente “nij fjoer en faasje, en nije kânsen”, zegt Dam. Bestuursvoorzitter Tom Houtsma van de Klameare is verheugd dat het “nu eindelijk zo ver is, na ruim drie jaar voorbereiding” dat het college het licht op groen heeft gezet “voor nieuwbouw op een prachtlocatie”. Hij zegt “vol vertrouwen” te zijn over een positief besluit van de gemeenteraad. “Fansels steane wy tegearre, gemeente en bestjoer fan de Klameare, foar in útdaging”, vult Dam aan. “It is no ek oan Warkum om sjen te litten dat de stêd grut ferlet hat fan dit nije gebou en in nij begjin.” Ook de bibliotheek verhuist mee. Gestreefd wordt de nieuwbouw in 2025 in gebruik te kunnen nemen. Voor de huidige Klameare wordt een nieuwe bestemming gezocht.

Bermen aantrekkelijker maken voor insecten, bijen en vlinders door er bloemrijke planten in te zetten. In de gemeente Súdwest-Fryslân helpen ze de natuur een handje. Stichting Mens en Landschap uit Hieslum kweekte 10.000 planten voor de gemeente op. Deze worden gratis verdeeld onder zeven dorpsbelangen. Zaterdag gaan de eerste paar duizend planten de grond in.

10.000 gratis planten

Wethouder Henk de Boer is zaterdagochtend 12 november bij de aftrap in Jutrijp. Medewerkers van de stichting onder leiding van Dirk de Leur kweekten de lokale planten op in een tunnelkas. Vrijwilligers van Hommerts-Jutrijp planten zaterdagochtend de eerste 1.200 planten. Zaterdagmiddag gaat in Burgwerd hetzelfde aantal de grond in. De komende weken volgen nog vijf dorpen: Easterein, Lollum, Offingawier, Tjerkwerd en Waaksens.

Hoe het begon

Afgelopen voorjaar gaf de gemeente biologische potgrond en bloemzaden van langbloeiende soorten aan de stichting. Toen begon voor kweker Dirk de Leur en zijn medewerkers de uitdaging: zoveel mogelijk planten opkweken. De Leur is trots op het resultaat: “Het is een droom voor mij om samen met de vele vrijwilligers en de gemeente bij te dragen aan de biodiversiteit.”

Verbinding

De wilde planten worden door bewoners geplant in bermen in het buitengebied, grotendeels langs de route van het insectennetwerk Súdwest-Fryslân. Dit is een route van ecologisch beheerde bermen tussen dorpen, steden en natuurgebieden die ervoor zorgt dat bijen en andere insecten onderweg genoeg voedsel vinden.

De wethouder is blij dat er in de deelnemende dorpen vrijwilligers klaarstaan om te planten. “Dit projekt ferbynt net allinne stikken berm foar de bij en flinter, it ferbynt ús ynwenners ek. En in berm fol blommen stiet ek noch prachtich.”

Goed beheer

De gemeente gaat steeds meer bermen ecologisch beheren. De plantenactie zorgt ervoor dat er op die plekken al snel kleurrijke, bloeiende planten in de bermen staan. Inwoners en de gemeente houden komend jaar bij hoe de planten zich ontwikkelen. “Mochten se goed oanslaan, dan wolle wy it projekt kommend jier werhelje,” geeft wethouder De Boer aan. “Dan kinne wy op mear plakken de bermen kleurich en ynsektfreonliker meitsje.”

In Súdwest-Fryslân ontvingen vandaag acht buurtbemiddelaars een certificaat. In totaal telt de gemeente nu elf buurtbemiddelaars die zich vrijwillig inzetten voor de mienskip van Súdwest-Fryslân. Ook ondertekenden Sociaal Collectief, gemeente Súdwest-Fryslân en de woningcorporaties Accolade, Dynhus, Elkien en WoonFriesland de Overeenkomst Buurtbemiddeling Súdwest-Fryslân. Daarmee gaat de buurtbemiddeling in Súdwest-Fryslân officieel van start.

“Gedoe met de buren om de parkeerplaats voor de deur, blaffende honden en te harde muziek, rommel op de stoep of overhangende takken in je tuin; je belt er niet gelijk de politie voor. Maar het kan wel overlast geven. Soms kom je er samen met je buren niet meer uit, buurtbemiddeling kan dan de oplossing zijn.” aldus wethouder Marianne Poelman

Buurtbemiddeling werkt

In Nederland bestaat buurtbemiddeling al meer dan 25 jaar en wordt in 300 gemeenten aangeboden. Zo’n 3.500 getrainde bemiddelaars zorgen ervoor dat buren samen een oplossing vinden voor hun conflict. Ruim 180.000 conflicten tussen buren werden al gemeld bij de buurtbemiddelingsorganisaties, en met effect. In 7 van de 10 situaties werden inwoners geholpen naar een oplossing voor hun probleem. Daarom is de verwachting dat buurtbemiddeling ook in Súdwest-Fryslân werkt.

Voor en door de mienskip

De getrainde vrijwilligers staan klaar om te helpen. Ze zetten zich in voor leefbaarheid, cohesie en veiligheid in diverse wijken van Súdwest-Fryslân. Zij komen in beeld voordat professionele hulpverleners in actie hoeven te komen. Dat voorkomt escalatie en verhoogt het woonplezier van inwoners in de gemeente Súdwest-Fryslân.

Onder groot applaus gaf wethouder Petra van den Akker vandaag samen met leerlingen van ontmoetingsschool De Oanrin het startsein voor de bouw van hun nieuwe school in Arum.

Nieuwe dorpsschool

Wethouder Petra van den Akker (Onderwijs) onthulde woensdagochtend samen met de jongste en oudste leerling het bouwbord van de nieuwe basisschool. Op deze locatie komt niet alleen plek voor de school, ook is er ruimte voor de peuterspeelzaal van KidsFirst en voor diverse verenigingen. Petra van den Akker: “Nu is het nog een bouwplaats, maar over een jaar staat hier een prachtige nieuw gebouw. Een locatie waar ontmoeten centraal staat. Als gemeente zijn we trots op het duurzame karakter van het plan dat er ligt. Het past bij deze tijd. Daarnaast past het goed binnen een dorp als Arum. Vanuit de gemeente stimuleren we graag samenwerkingen tussen scholen en verenigingen in kleine kernen. Dit is daar een mooi voorbeeld van.”  

Steentje bijdragen

Alle aanwezige kinderen van ontmoetingsschool De Oanrin en van KidsFirst hebben letterlijk hun steentje bijgedragen. Ze hebben allemaal een steentje versierd en deze bij het bouwbord gelegd. De steentjes zijn na afloop van de onthulling verzameld. Deze zullen zichtbaar verwerkt worden in het gebouw.

Duurzaam

Het nieuwe gebouw is met zonnepanelen en Ledverlichting energiezuinig. Een deel van het bestaande meubilair wordt hergebruikt. Daarnaast wordt bij de bouw zoveel mogelijk gebruik gemaakt van recyclebare en biologisch afbreekbare materialen.

Als alles volgens planning verloopt, kunnen de kinderen vanaf januari 2024 naar school in het nieuwe gebouw.

Om tijdens de coronapandemie 1,5^e meter maatregel te kunnen houden, mocht de horeca sinds mei 2020 hetzelfde aantal tafels en stoelen verspreiden over een groter oppervlak. De gedoogbeschikking – een coronamaatregel van de gemeente – loopt nog tot 1 november, maar daarna moeten de terrassen echt weer terug naar de oude situatie. De gemeente gaat wel onderzoeken of en waar permanente uitbreiding van de terrassen mogelijk is.

Sinds mei 2020 mochten horecaondernemers hun terrassen verruimen. In Nederland was de 1,5^e meter maatregel van kracht om het coronavirus terug te dringen. De gemeente gaf de ondernemers vervolgens de mogelijkheid hetzelfde aantal gasten te ontvangen als in de normale situatie door tijdelijk uitbreiding van het terrasoppervlak toe te staan.

Vanaf 1 november vervalt de gedoogbeschikking automatisch. Daarmee kunnen standhouders van de weekmarkten hun vergunde standplaats weer innemen en omwonenden weer gebruik maken van de reguliere parkeerplaatsen. Toch sluit de gemeente de deur nog niet definitief als het gaat om uitbreiding van de terrassen.

Súdwest-Fryslân onderzoekt mogelijkheden permanente uitbreiding terrassen

“Terrasverruiming zorgt voor een boost voor de lokale economie en verhoogt de sfeer in de steden en dorpen. Daarnaast hebben verschillende horecaondernemers laten weten hun terras graag permanent te willen vergroten. Het is hun goed bevallen”, vertelt Bauke Dam, wethouder Economische Zaken.  

De gemeente laat de komende tijd onderzoeken of permanente uitbreiding van terrassen mogelijk is en wat daarvoor nodig is. Het belang van de omgeving verliest de gemeente niet uit het oog.

“Vanuit de gemeente staan we positief tegenover de grotere terrassen, maar daarbij moeten we ook het belang van de omgeving, de omwonenden, de standhouders van de weekmarkten, de winkeliers en het algemeen belang in het oog houden”, licht wethouder Dam toe.

Dat begint met het ophalen van de behoeften van de horecaondernemers. Daar waar de behoefte is aan structureel meer ruimte, gaat de gemeente het gesprek aan. De wethouder gaat ervan uit dat dit maatwerk wordt: “Bij elk terras spelen andere belangen en omgevingsfactoren die afgewogen moeten worden.” Het uitbreiden van de terrassen heeft namelijk impact in de ruimte. Het is aan de gemeente om de belangen goed af te wegen en op basis daarvan een beslissing te nemen.

Vandaag was de aftrap van SWF Tichtby. Als eerste deed deze nieuwe ‘tour’ Bolsward aan. Gemeente Súdwest-Fryslân gaat onder de noemer SWF Tichtby de wijken en dorpen in om meer inwoners te bereiken en informeren over de energietoeslag, bespaartips en andere minima-regelingen. Met persoonlijk contact in de buurt van inwoners pakt de gemeente hiermee een actieve rol in de aanpak van (energie)armoede.

Tegen 14.00 uur is het gelijk druk in Cultuurhistorisch Centrum De Tiid in Bolsward. Mensen willen graag weten of ze in aanmerking komen voor de energietoeslag. Een groepje studenten van NHL Stenden is in gesprek met vrijwilligers die bijdragen aan SWF Tichtby. Aan de andere kant staat de Energiecoach met de groene bakfiets klaar om inwoners te voorzien van bespaartips.

Wethouder Marianne Poelman trapt SWF Tichtby af: “Fantastisch dat dit initiatief van de grond is gekomen, SWF Tichtby. Voor praktische hulp en persoonlijke aandacht vanuit de gemeente om inwoners bij te staan. Het zijn voor veel mensen zware en onzekere tijden. De weg naar hulp is niet altijd makkelijk. Regelingen zijn soms moeilijk te vinden of aan te vragen. Om ervoor te zorgen dat de mensen die er recht op hebben, ook deze inkomensondersteuning krijgen, start de gemeente met SWF Tichtby. Hulp dichtbij de inwoner.”

Door het overhandigen van een box met bespaarproducten aan Jacob, die als ervaringsdeskundige mee gaat werken aan dit project, is de tour officieel van start gegaan. Na de aftrap in Bolsward kunnen inwoners van eind oktober tot april volgend jaar op meerdere plekken ‘tichtby’ hun woonplaats in Súdwest-Fryslân terecht. De gemeente werkt daarbij samen met bestaande initiatieven zoals de energiecoaches, Sociaal Collectief, Bibliotheken Mar en Fean, de kledingbus en andere sleutelfiguren in de wijken en dorpen. Ook de gebiedsteams en dorpencoördinatoren sluiten aan. Bij de inloopspreekuren zijn studenten en vrijwilligers aanwezig om de inwoners te helpen met het invullen van de aanvraag en vragen te beantwoorden.

Meer bekendheid geven aan de energietoeslag en minimaregelingen

“Het doel is om met SWF Tichtby op een laagdrempelige manier álle inwoners met een wat lager inkomen te bereiken,” licht wethouder Poelman toe. “Ook die inwoners die nog niet bekend zijn bij de gemeente. Zodat zij zowel de energietoeslag als de overige minimaregelingen kunnen aanvragen en het geld daar komt waar het voor bedoeld is.

Inwoners die zelf de energietoeslag aanvragen worden actief benaderd door de gemeente om ook de overige minimaregelingen aan te vragen. Tot nu toe waren deze inwoners niet in beeld bij de gemeente en mogelijk ook niet bekend met de minimaregelingen, terwijl ze hier op basis van hun inkomen wel recht op hebben.

Met flyers, posters, social media en de webpagina www.sudwestfryslan.nl/swftichtby wordt bekend gemaakt wanneer de gemeente in welk dorp of wijk is.

Winterinitiatief van De Tiid

Museum de Tiid faciliteert in samenwerking met de bibliotheek het onderkomen van SWF Tichtby in Bolsward. Beide partijen zijn onderdeel van Cultuur Historisch Centrum De Tiid. Zelf hebben zij ook nog een winterinitiatief. Tijdens de koude wintermaanden (november t/m februari) is De Tiid speciaal geopend voor mensen die zich graag willen opwarmen met een gratis bakje koffie of thee zodat ze thuis niet in de kou zitten. Voor meer informatie en openingstijden zie www.detiid.nl.

Weekmarkten in de historische centra in Súdwest-Fryslân zijn onmisbaar en onlosmakelijk verbonden met de winkelgebieden. Het hele centrum profiteert van een aantrekkelijke markt. Daarom wil de gemeente samen met de marktondernemers de kwaliteit van de markt verhogen. Tot voor kort waren de mogelijkheden hiervoor beperkt, maar met het instemmen met de nieuwe Marktverordening Súdwest-Fryslân kan er nadrukkelijker sturing gegeven worden aan de inrichting van de markt.

Wethouder Bauke Dam over de rol van de markt: ‘De markten in Súdwest-Fryslân zijn waardevol voor onze lokale economie. Onze ambitie is dan ook om het wekelijkse marktaanbod in stand te houden, de markten uit te breiden en de kwaliteit van de markten te verhogen. Van een kwalitatief goede en sfeervolle markt profiteren namelijk niet alleen de marktondernemers en de bezoekers. Ook de detailhandel en de horeca hebben profijt bij een goed functionerende markt.’

Gemeente ziet kansen voor vernieuwend aanbod

Onderzoeken wijzen uit dat 70% van de marktbezoekers het bezoek onder andere combineert met een bezoek aan de winkels en de horeca. Het belang van de markt is dan ook groot. Door te streven naar een compleet, gevarieerd en toekomstbestendig aanbod, wil de gemeente de kwaliteit op de markten verhogen en daarmee een positieve indruk achterlaten bij bezoekers en toeristen.

Daarvoor ziet de gemeente kansen, met name in een vernieuwend aanbod in de foodsector. Biologische producten uit de streek is wat de moderne consument, de traditionele marktbezoeker en de toerist in beweging brengt. Dit zorgt voor een hogere kwaliteit en een toekomstbestendige markt.

Marktcommissie bepaalt invulling van de markt

De gedateerde marktverordening gaf weinig mogelijkheden om te sturen op de kwaliteit van de markt. De nieuwe marktverordening geeft die ruimte wel. Eén van de meest opzienbarende vernieuwingen is de manier waarop nieuwe marktondernemers worden geselecteerd. Voorheen gebeurde dit op basis van een wachtlijst. Die wachtlijst wordt vervangen door een marktcommissie. Deze marktcommissie kan zo gericht bepalen welk type marktondernemer de markt op een bepaald moment kan versterken.

De marktcommissie bekijkt ook per markt welke markttijden wenselijk zijn en welke delen van de markt bestemd zijn voor welke marktactiviteiten. Kortom, meer dan voorheen kan worden gestuurd op een kwalitatief goede markt en op de veranderende omstandigheden van  de markt.

De gemeenteraad moet zich nog over de nieuwe marktverordening buigen. In de raadsvergadering van 17 november wordt besloten of de verordening daadwerkelijk wordt vastgesteld. 

In financieel roerige tijden presenteert het nieuwe college van Súdwest-Fryslân haar eerste programmabegroting van deze bestuursperiode met een balanstotaal van € 315,4 miljoen. Hiermee zet Súdwest-Fryslân een eerste stap om het coalitieakkoord ‘Grutsk & Tichtby’ vorm te geven. Maatschappelijke grote vraagstukken als wonen, stikstof, migratie, energietransitie en energiearmoede voeren de boventoon. De gemeenteraad besluit in november over deze begroting. Het college houdt ruimte om bepaalde investeringen verder uit te werken. Een actualisatie van de begroting wordt in februari 2023 nogmaals aan de raad voorgelegd.

Wethouder Financiën Henk de Boer is ‘grutsk’ op de begroting die er ligt: “In mearjierrige slutende begrutting, mei struktureel en ynsidinteel noch romte foar fierdere ynfulling,” zo vat de Boer het samen. “Dat hawwe wy oan ‘e iene kant te tankjen oan it foarige kolleezje dat in finansjeel sûne gemeente oan ús oerdroegen hat. Oan ‘e oare kant is de ryksbydrage histoarysk heech. Dat is fansels net sûnder reden, wy steane mei-inoar foar grutte útdagingen, ûnder oaren op it mêd fan ferduorsumjen en keapkrêft.”

“We laten inwoners niet in de kou staan”

Met deze begroting laat Súdwest-Fryslân zien, fors te investeren op grote maatschappelijke uitdagingen zoals het energievraagstuk en het bieden van bestaanszekerheid voor inwoners en maatschappelijke instellingen. Een koopkrachtfonds van 1 miljoen moet uitkomst bieden. De rijksbijdrage is nog onzeker maar de gemeente heeft € 1,45 miljoen extra begroot om de financiële consequenties van de stijgende energieprijzen op te kunnen vangen. Daarnaast staat verder verduurzamen hoog op de agenda, zowel op grote schaal in Heeg, Bolsward, Sneek en Workum als op huiskamerniveau. Súdwest-Fryslân blijft hier met € 2 miljoen voor capaciteit onverminderd op inzetten en verwacht overigens wel dat het Rijk hierin compensatie biedt in de kosten voor de realisatie. Voor het onderhoud van kapitaalgoederen is eveneens € 2 miljoen begroot.

Vooruitkijkend naar de komende vier jaar ligt er een meerjarige sluitende begroting waarbij voor 2024 en 2025 een buffer is begroot van respectievelijk € 8,1 en € 12,7 miljoen. Het laatste jaar, 2026, staat met een tekort van € 4,1 miljoen bekend als ravijnjaar. In dat jaar krijgen gemeenten veel minder geld van het Rijk. Via de septembercirculaire biedt het Rijk hiervoor inmiddels een tijdelijke oplossing. De financiële effecten van de complexe Septembercirculaire en de concretisering zijn nog niet verwerkt in deze begroting.

Dichtbij de mienskip

“De krêft fan Súdwest skûlet yn ‘e krêft fan de mienskip. Elkenien moat meikinne en we litte gjin minsken achter”, benadrukt de wethouder. Zo staat het ook benoemd in het coalitieakkoord ‘Grutsk & Tichtby’. Er is al een mooie start gemaakt en deze begroting biedt een goede basis om de komende jaren te investeren in ambities voor ‘veerkrachtige kernen en vitaal landschap’, ‘positieve gezondheid’ en ‘versterking organisatie en dienstverlening’.

Ruimte voor keuzes en actualisatie

Nog niet alle ambities zijn concreet op middelen en capaciteit gezet. Dat gaat om € 5 miljoen structureel en € 6 miljoen incidenteel. “Wy binne ús bewust fan ‘e hjoeddeistige dynamyk yn ’e wrâld. Dy dynamyk freget in beskate mjitte fan winskberheid. Wy fine it, krekt yn dizze tiid, belangryk om in goed trochtochte kar te meitsjen. Dêr nimme we graach de tiid foar. Boppedat jout it ús de kâns om te antisipearjen op lanlike trends en ûntwikkelingen, dy’t op guon mêden ek noch ûnwis binne”, licht Henk de Boer toe. In de eerste raadsvergadering van 2023 wordt de actualisatie behandeld.

Bekijk de programmabegroting 2023

Een veilige plek voor fietsers waar gemotoriseerde voertuigen te gast zijn, dat is de nieuwe fietsstraat tussen Sibrandabuorren en Poppenwier. Op donderdag 13 oktober 2022 is deze feestelijk geopend door wethouder Michel Rietman. De kinderen van de basisschool versierden speciaal voor deze gelegenheid hun fiets en fietsten samen met de wethouder een stukje over de nieuwe fietsstraat.

De fietsstraat tussen Sibrandabuorren en Poppenwier is de eerste fietsstraat in gemeente Súdwest-Fryslân en één van de eerste fietsstraten in Nederland die buiten de bebouwde kom ligt. Na het sluiten van de school in Tersoal en Gauw ontstond de wens voor een veilige schoolfietsroute. De fietsstraat is een straat ingericht als fietsroute. Auto’s en andere gemotoriseerde voertuigen zijn wél toegestaan en mogen 60 kilometer per uur rijden, maar passen zich aan de fietsers aan.

Feestelijke opening

Wethouder Michel Rietman, verantwoordelijk voor mobiliteit blikt terug op een mooie opening: “Deze fietsstraat betekent heel veel voor de basisschool en de inwoners hier. Dat zie je ook aan de mooie opkomst vanmiddag. We zijn als gemeente ontzettend trots op onze inwoners, want dankzij hun eigen initiatief en inzet hebben we dit met elkaar kunnen realiseren.”

Samen zorgen voor veiligheid

Bedrijven uit de buurt die met trekkers en vrachtverkeer veel gebruik maken van deze weg waren ook aanwezig. Zij vertelden de kinderen o.a. over de dode hoek en zichtbaarheid op de weg. “De loonbedrijven zijn hier uit eigen beweging gekomen om kinderen te helpen beter zichtbaar te zijn. Dat vinden we geweldig. Dat zij hier met trekkers en al zijn gekomen is indrukwekkend en natuurlijk leuk voor de kinderen. We moeten er samen voor zorgen dat het veilig is en blijft op straat. Ik denk dat deze dorpen een heel mooi voorbeeld zijn van een goede samenwerking”, aldus Rietman.

De Potten ontwikkelen tot een meer groen en biodivers watersport- en recreatiegebied met schitterende zichtlijnen op water en natuur middenin het karakteristieke groen-blauwe Friese landschap. Dat is hoe recreatiegebied De Potten omschreven wordt in de nieuwe gebiedsvisie die de komende weken ter inzage ligt.

Aanleiding voor de gebiedsvisie is de verkenning die in 2019 is uitgevoerd. Daaruit blijkt dat De Potten kansen mist terwijl het in potentie een fantastische functie vervult tussen de stad Sneek en het Sneekermeer. Het is een belangrijk gebied voor inwoners en gasten.

Potentie als iconisch recreatiegebied

En dat is het al meer dan twee eeuwen. Het Sneekermeer en De Potten vervullen een belangrijke watersportfunctie in de regio. De sfeer van min of meer deftige zeilwedstrijden is veranderd naar een populair recreatiegebied voor diverse doelgroepen met focus op watersporters. Maar de natuur schittert niet zoals het zou kunnen en de recreatie functioneert nog niet optimaal.

Wethouder Michel Rietman ziet volop kansen: ‘Het gebied heeft enorme potentie om in de regio een leidende rol te spelen als iconisch recreatiegebied. Voor inwoners en gasten, maar ook voor de natuur en de bedrijven. Die potentie willen we benutten door meer samenhang te creëren. Het vertrekpunt daarbij is de natuur: Hoe kunnen we mensen optimaal laten genieten van dit mooie, groen-blauwe gebied? Daar denken we samen met inwoners uit de gemeente, bezoekers en andere belanghebbenden over na.’

Duurzame, toeristische hotspot met allure  

De gebiedsvisie die Súdwest-Fryslân ter inzage legt moet leiden tot een uitvoeringsprogramma om De Potten ter vernieuwen en door te ontwikkelen. Het vormt de basis waaraan plannen getoetst kunnen worden.

Aan de hand van zeven hoofdlijnen die in de gebiedsvisie worden omschreven, wil de gemeente de ‘basis op orde’ brengen. Voorbeelden van die basis zijn de oprichting van een gebiedsorganisatie, versterking van de regulering door een gastheer/vrouw functie te organiseren en effectieve communicatie en afstemming met gebiedspartners.

Uiteindelijk doel voor het recreatiegebied is het ontwikkelen van een duurzame toeristische hotspot met allure die bezoekers en eigen inwoners in de verleiding brengt om in het natuurlijke gebied te verblijven en te recreëren met een uitstekende weg- en vaarverbinding naar Sneek.

Gemeente Súdwest-Fryslân en Wetterskip Fryslân willen gezamenlijk vier windmolens in Windpark Nij Hiddum Houw aankopen. Beide partijen hebben daarover nu een positief besluit genomen. Met de aankoop wil de gemeente zorgen dat naast de lasten ook de lusten van de energietransitie lokaal worden gehouden. Als er een akkoord is met Vattenfall over de aankoop, staat de overdracht gepland op 1 december. Dat is ook het startmoment voor de uitgifte van obligaties aan omwonenden.

De interesse van de gemeente in windpark Nij Hiddum Houw is een vervolg op de uitkomst van een burgerforum in Súdwest-Fryslân. Daaruit bleek dat inwoners een stevige rol zien voor de gemeente om te zorgen dat ook de omgeving mee profiteert bij de bouw van een windmolenpark. Wetterskip Fryslân had interesse in de molens omdat het hen de kans biedt het eigen stroomverbruik duurzaam op te wekken. De gemeente en Wetterskip Fryslân hebben vervolgens samen de mogelijkheden verkend en geconcludeerd dat deelname aan het windpark mogelijk is. Volgens Wethouder Henk de Boer is met de aankoop een evenwichtigere verdeling tussen de lusten, de lasten en zeggenschap voor omwonenden mogelijk: ‘Omwenners kinne profitearje troch de útjefte fan obligaasjes. Dêrneist is der in Gebiedsfons oprjochte wêrby ’t de opbringsten fan it wynpark ek oare publike belangen tsjinje kinne.’

Volgens dagelijks bestuurslid Annet van der Hoek leveren de molens een flinke bijdrage aan de ambitie van Wetterskip Fryslân om in 2025 energieneutraal te zijn: ‘Met 27 rioolwaterzuiveringen en 1000 gemalen zijn we een grote stroomverbruiker. Met de windmolens kunnen we alle stroom die we verbruiken op duurzame wijze opwekken. En de stroom blijft in Fryslân.’

De Worp Tjaardastraat is, na de Prins Hendrikkade, de drukste weg van Súdwest-Fryslân. Dagelijks rijden 7.000 motorvoertuigen over deze weg. Na eerder al een gedeelte van de straat in te richten als 30km-zone, wordt nu ook actie ondernomen om het kruispunt voor de Zwetteschool veiliger te maken. Een zebrapad moet kwetsbare verkeersdeelnemers beter beschermen bij het oversteken. Daarmee luistert het college naar de wens van verschillende oproepen uit de mienskip.

Michel Rietman, wethouder Mobiliteit: ‘Tot voor kort was het verkeersbeleid in Súdwest-Fryslân niet gericht op ‘zwakke verkeersdeelnemers’, zoals fietsers en voetgangers. Dat moet anders. Ons doel is inzichtelijk krijgen waar de verkeersveiligheid voor deze doelgroep nog niet geborgd is en hoe we dit kunnen verbeteren. Daarbij varen we niet alleen op onze eigen kennis en kunde, maar zeker ook op de ervaringen van onze inwoners.’

Oproep uit de mienskip

De wens voor een zebrapad bij de ‘Zwetteschool’ is door verschillende betrokkenen meermaals uitgesproken. Zo deed het Wijkplatform Noorderhoek een dringende oproep tijdens één van de commissievergaderingen van de gemeenteraad. De directie van de Zwetteschool liet zich meermaals horen richting het college. En ook de leerlingen van de basisschool deden een oproep voor een veilige oversteek bij hun school.

Met het besluit voor een zebrapad komt de gemeente toe aan de oproepen vanuit de mienskip. ‘Ik vind het zo belangrijk dat we luisteren naar de behoeftes van onze inwoners. En dat is nu juist wat de politiek vaak verweten wordt niet te doen. We kunnen niet altijd instemmen met verzoeken, maar we willen wel het gesprek aangaan’, aldus wethouder Rietman.

Eén van de drukste kruispunten in Súdwest-Fryslân

Het kruispunt bij de Zwetteschool is één van de drukste oversteekplaatsen in Súdwest-Fryslân. Dagelijks rijden duizenden motorvoertuigen over de Worp Tjaardastraat terwijl kinderen, ouderen en andere omwonenden moeten oversteken om bij de school of de supermarkt te komen. ‘Omdat niet alleen kinderen van de Zwetteschool, maar ook ouderen en bewoners van de Bomenbuurt gebruik maken van de oversteekplaats, spreken we van een ‘continuestroom’ van overstekers. Het belang van zo’n continuestroom is dat de veiligheid van de voetgangers gedurende de hele dag geborgd wordt. Het zebrapad versterkt de veiligheid op deze locatie’, legt Rietman uit.

Met de toezegging vanuit het college wordt de procedure gestart om een zebrapad aan te leggen. De verwachting is dat het zebrapad er rond de herfstvakantie ligt.