Persberichten

De Ds. L. Touwenlaan in Makkum gaat flink op de schop. Nog dit jaar wil Súdwest-Fryslân beginnen met de herinrichting van de weg die een einde moet maken aan de klachten van de aanwonenden over te hard rijden, geluidsoverlast en trillingen.

 Nu is de Touwenlaan nog een 8 meter brede asfaltweg met fietsstroken aan weerszijden, en geldt 50 kilometer als snelheidslimiet. Na de inrichting zijn er geen fietsstroken meer, is de weg versmald tot 6 meter en is het asfalt vervangen door klinkers. Door de weg zo in te richten, als een 30-kilometerweg, worden de veiligheid en leefbaarheid voor zowel de weggebruikers als bewoners sterk verbeterd, verwacht de gemeente. Ook komt er meer groen. Met de herinrichting is een bedrag gemoeid van 600.000 euro.

Het aantal klachten dat Súdwest-Fryslân van haar inwoners kreeg is vorig jaar belangrijk gedaald. In 2020 stopte de teller bij 347, tegen 411 in 2019. Verreweg de meeste klachten (98 procent) deed Súdwest-Fryslân af binnen de wettelijke termijn van tien weken. Ook dat is een verbetering ten opzichte van 2019, toen 96 procent op tijd kon worden behandeld.

Het gros van de klachten kon vorig jaar al binnen drie weken worden afgerond: ruim 86 procent. En ook dat is sneller dan in 2019 toen zo’n 81 procent van de klachten binnen drie weken kon worden afgedaan.

De meeste klachten (140 keer) vielen, net als in 2019, in de categorie ‘niet tijdig reageren op een eerder schrijven of eerdere telefonische melding’, maar ook hier verbeterde de gemeente. In 2019 scoorde deze categorie nog 189 meldingen.

Andere klachten gingen over het niet of onjuist geven van informatie door ambtenaren of website (46 keer) of ‘bejegening’: inwoners vonden het optreden van een ambtenaar onbehoorlijk, beledigend of onredelijk (63 keer).

De daling en snellere behandeling van klachten betekenen niet dat alle klagers tevreden gesteld konden worden. Inwoners kunnen in dat geval aankloppen bij de Nationale Ombudsman. Dat gebeurde vorig jaar 21 keer. De Nationale Ombudsman handelde daarvan inmiddels 18 klachten naar tevredenheid af. In geen van deze gevallen had de gemeente onjuist gehandeld, aldus de Ombudsman. De overige 3 klachten waren eind vorig jaar nog ‘in behandeling’.

“Het allerliefst hebben we ieder jaar nul klachten en alleen maar tevreden inwoners”, zegt burgemeester Jannewietske de Vries. “Maar dat is niet realistisch. Jaarlijks hebben we ruim 250.000 klantcontacten. Van rechtstreeks, via de telefoon, aan de balie in het gemeentehuis, op een van de milieustraten of met onze mensen van de buitendienst. Tot e-mails en brieven. Dan gaat er wel eens iets mis.”

De burgemeester noemt het “mooi om vast te stellen” dat het aantal klachten is gedaald en dat het de gemeente lukt om verreweg de meeste vragen tijdig, correct en naar tevredenheid te beantwoorden. “Wij maken al een aantal jaren serieus werk van klachtbehandeling en dat werpt haar vruchten af. Want mede dankzij klagende inwoners leren we hoe we onze dienstverlening kunnen verbeteren.”

Er is een plan ingediend voor de realisatie van 19 woningen en een gebouw met 45 appartementen aan de Dr. Kuyperlaan, de Goeman Borgesiuslaan en de Troelstrakade, in de volksmond It Skûlplak. De woningen op deze locatie voldeden niet meer aan de eisen van deze tijd en zijn inmiddels gesloopt.

Bestemmingsplanwijziging

Om de herontwikkeling van het gebied mogelijk te maken, moeten er opnieuw afspraken worden gemaakt over de inrichting van dit deel van Sneek. Het college van b&w heeft op 23 maart een positief besluit genomen over de bestemmingsplanwijziging. De gemeenteraad bespreekt dit onderwerp in de vergadering van 29 april.

Over de plannen

Alle woningen worden, net als eerder, aangeboden in de sociale huur sector. Het gaat om twee blokken van zes en één blok van zeven woningen. Het appartementencomplex bestaat uit 45 woningen. De omgeving van het appartementengebouw wordt groen en parkachtig ingericht.

Inspraak omwonenden

Vorig jaar werden de plannen gepresenteerd aan omwonenden van de locatie. Deze plannen werden overwegend positief ontvangen. Omwonenden en andere belangstellenden werden in de gelegenheid gesteld om hun reacties in te dienen tijdens de inzagetermijn van het voorontwerp en tijdens het online inspraakmoment. De ingediende reacties zijn daarna beantwoord en waar nodig verwerkt in het ontwerpbestemmingsplan en ontwerpbeeldkwaliteitsplan.

Het ontwerpbestemmingsplan en -beeldkwaliteitsplan heeft daarna zes weken ter inzage gelegen. Binnen deze termijn is het voor iedereen mogelijk geweest om een zienswijze in te dienen. In totaal hebben wij vier zienswijzen ontvangen. Die hebben niet geleid tot een wijziging in het bestemmingsplan of het beeldkwaliteitsplan. De zienswijzen en de beantwoording daarvan worden samen met het bestemmingsplan en beeldkwaliteitsplan ter vaststelling voorgelegd aan de raad.

Op de laatste dag van de archeologische opgraving rond de stinswier van Jelmer Ottes Sytzama en Ats Bonningha in Warns hebben de onderzoekers nog een bijzondere vondst gedaan: drie haakbussen. Dit zijn primitieve geweren, die vooral in de vijftiende en zestiende eeuw werden gebruikt.

Volgens de conservator van het Militair Museum in Soest zijn in Nederland slechts dertig exemplaren van dit type bekend. De geweren lagen in de gracht rond de stinswier. Dat er gevochten is op deze plek werd al eerder duidelijk, door de vondst van kanonskogels en musketkogels.

“De onderzoekers proberen te achterhalen hoe de haakbussen in de gracht terecht zijn gekomen”, zegt archeoloog Yvonne Boonstra van de gemeente Súdwest-Fryslân. “Waren ze kapot? Dit is onwaarschijnlijk, want men was vroeger erg duurzaam en gooide niks weg als het kon worden hergebruikt. Deze grote metalen objecten konden zeker weten worden gerecycled.” Een andere theorie ligt daarom meer voor de hand: de haakbussen zijn tijdens de belegering van de stins weggegooid, om te voorkomen dat de tegenpartij ze in handen kreeg.

Tinnen kannen

De opgraving leverde naast munitie en zeldzame geweren bijzonder serviesgoed op. “Waaronder twee tinnen kannen die duidelijk maken dat we hier te maken hebben met een welgestelde familie”, zegt Boonstra. Op een van de kannen staat het wapen van naar wat lijkt de stad Sneek en de initialen van vermoedelijk de kannengieter. Mogelijk is de kan gemaakt door Foppa Dirks uit Sneek, die wordt genoemd in de archieven uit deze periode (eind vijftiende, begin zestiende eeuw). Ook dit wordt nu verder onderzocht.

Toegankelijk maken voor publiek

Nu de opgraving is afgerond zijn de onderzoekers begonnen aan de uitwerking ervan. “Dat zal nog wel de nodige tijd in beslag nemen”, zegt wethouder Mirjam Bakker van Súdwest-Fryslân. “Ook wordt nu onderzocht hoe we deze vindplaats met het bijzondere verhaal over de strijd tussen de families Sytzama en Galema voor het publiek toegankelijk kunnen maken.” Gedacht wordt aan een informatiebord. “De topvondsten zijn straks na conservering en eventuele restauratie ook zeer geschikt om ten toon te stellen”, zegt Bakker. “Misschien wel in het nieuwe cultureel historisch centrum De Tiid in Bolsward.”

Op 24 maart is de website van Cultuurhistorisch Centrum De Tiid online gegaan. De website is een digitaal platform vol cultuur en historisch materiaal uit Súdwest-Fryslân. Binnenkort wordt de website uitgebreid met museale objecten en webexposities. Zodra De Tiid officieel geopend wordt, is het ook mogelijk om online een toegangskaartje voor het museum te kopen. Wie graag een blik werpt op het verleden van Súdwest-Fryslân, wordt hier op zijn of haar wenken bediend.

Op de nieuwe website staan zo’n 30.000 foto’s, kaarten en tekeningen, die allemaal gratis te raadplegen zijn. Ook kunnen bezoekers hier terecht in hun zoektocht naar voorouders. Verder is het mogelijk om te zoeken in de catalogi van honderden archieven.

Behalve informatie over het museum en het gemeentearchief, bevat de site ook informatie over de Bibliotheken Mar en Fean en het gemeenteloket van Súdwest-Fryslân die eveneens gehuisvest zijn in De Tiid. “De Tiid in Bolsward is een plek waar je gebruik kunt maken van de kracht van de verschillende partners die hier onder één dak samenwerken”, zegt wethouder Mirjam Bakker. “In De Tiid kun je inpluggen op de geschiedenis van Súdwest-Fryslân, onderdeel worden en zelf geschiedenis maken.”

De website is een gezamenlijk initiatief van Stichting HCW, Bibliotheken Mar en Fean en gemeente Súdwest-Fryslân.

Benieuwd? Maak een virtueel rondje op www.detiid.nl.

Wethouder De Man van Súdwest-Fryslân, wethouder Boerland van De Fryske Marren en gedeputeerde Fokkinga van provincie Fryslân, hebben op donderdag 18 maart hun handtekening gezet onder de Woningbouwafspraken 2020-2030. 

Vooruitlopend op het vaarseizoen, in Fryslân op zaterdag 27 maart van start gaat, heeft Súdwest-Fryslân al een aantal openbare toiletten opengesteld. De gemeente voldoet hiermee aan de wens van Plaatselijke Belangen in een aantal toeristische plaatsen.

 Doordat de horeca nog gesloten moet blijven, kunnen dagrecreanten daar nu nog niet terecht. Om te voorkomen dat dit tot overlast leidt, doordat mensen met hoge nood hun behoefte doen in de openbare ruimte, heeft  de gemeente de toiletten al vast van het slot gedaan.

Het gaat onder andere om toiletten in Hindeloopen (’t Oost), Stavoren (Stationsweg), Makkum (Workumerdyk) en Workum (Stedspôlle). Bolsward heeft geen openbare toiletten nabij het centrum, maar daar is nu een unit geplaatst in de St. Jozefstraat, tegenover Plein 1455.

De gemeente onderzoekt nog de mogelijkheden voor een tijdelijke toiletvoorziening bij Kornwerderzand, zo lang het Afsluitdijk Wadden Center gesloten is.

In Sneek is een aantal openbare toiletten al het hele jaar open. Het betreft de toiletten op het Veemarktterrein en aan de Prins Hendrikkade (bij de fietsenstalling) en die in de parkeergarages aan het Boschplein en het Normandiaplein.

In een digitaal samenzijn hebben de wethouders Mirjam Bakker (cultuur) en Erik Faber (bedrijfsvoering) het nieuwe gemeentelijke archief van Súdwest-Fryslân geopend. Niet alleen de openingshandeling werd digitaal verricht, ook de dienstverlening zal dit zijn - vanwege corona. “Als het straks weer kan, dan willen we na de zomer grootser uitpakken met een officiële opening van De Tiid”, beloofde Bakker. 

Omzwervingen

Veel gemeentelijke archieven voldoen inmiddels aan de wettelijke eisen voor wat betreft materiele verzorging en toegankelijkheid. Veel echter ook nog niet, vooral door de omzwervingen die de archieven sinds de gemeentelijke herindeling van 2011 hebben gemaakt.

7 kilometer archief

De gemeenteraad stelde vorig jaar geld beschikbaar om deze achterstanden weg te werken. Het doel is de werkzaamheden in 2025 te hebben afgerond. Bijna alle 600 archieven hebben na veel omzwervingen binnen en buiten de provincie Fryslân nu voor ongeveer de helft hun definitieve plek gekregen in een van de drie archiefdepots in De Tiid in Bolsward. De verhuizing van de andere helft wordt medio april afgerond. In totaal gaat hem om zo’n 7 kilometer archief.

Fascinerend verhaal

Directeur Bert Looper van de Friese erfgoedinstelling Tresoar verwacht dat het archief ook internationaal waardering zal krijgen. Hij refereerde aan de overdracht van het archief van de voormalige stadsgemeente Staveren (de eerste ‘e’ werd in 1979 vervangen door de ‘o’), dat een belangrijke rol inneemt in de geschiedenis van Noordwest-Europa. “Op geen enkele plek in Fryslân zijn de identiteitskenmerken zo groot als in Stavoren, die het verleden gebruikt als oriëntatie op de toekomst. Een fascinerend verhaal over de opkomst, het verval, de inspiratie en de toekomst.”

Voorlopig alleen online dienstverlening

Door de coronapandemie is het nog niet mogelijk om fysiek een bezoek te brengen aan het archief. “Toch willen we archiefonderzoekers in De Tiid op hun wenken bedienen”, zegt wethouder Faber. Dat kan vanaf 22 maart as. online via www.detiid.nl. “De aangevraagde stukken worden dan gescand en naar de aanvrager verzonden.”

Hoog tempo

De ontwikkeling van digitaal werken en digitale dienstverlening verloopt in een hoog tempo. Faber:  “De Wet hergebruik overheidsinformatie, bijvoorbeeld, verwacht van overheden dat zij hun informatie ‘open’ en geschikt voor hergebruik aanbieden, wat met zich meebrengt dat deze informatie zoveel mogelijk digitaal beschikbaar moet zijn.”

Samen sterk in de regio

Wethouder Bakker wees er op dat het gemeentearchief nadrukkelijk de samenwerking zoekt met historische verenigingen en andere cultuurhistorische instellingen. “Zo moet een netwerk ontstaan waarvan de deelnemers elkaar versterken”, zei ze. “Alles is  gericht op het vertellen en laten zien van verhalen over de rijke geschiedenis van onze gemeente. Die bestaat nu tien jaar als Súdwest-Fryslân, maar de historie gaat vele decennia terug, naar de tijd dat ons huidige grondgebied een lappendeken was van ten minste veertien gemeenten.”

De heer Hendrik de Boer uit Wolvega heeft op vrijdagochtend 12 maart 2021 het eerste kievitsei van de gemeente Súdwest-Fryslân gevonden. Hij vond het om 8.58 uur in Allingawier, in een grasland aan de Meerweg. Het ei is inmiddels gemeld, gelotterd en goedgekeurd bij en door de BFVW. Maandag 15 maart 2021 vindt de ceremonie met burgemeester Jannewietske de Vries plaats. Dit gebeurt nabij de locatie én coronaproof.

Súdwest-Fryslân is een van de drie winnaars van de jaarlijkse Global Goals Gemeenteverkiezing van de VNG. Ze kwam als beste uit de bus in de categorie ‘visionair’. De beide andere winnaars zijn Noordenveld (categorie ‘verbinder’) en Den Haag (‘grensverlegger’). De winnaars werden donderdag 11 maart bekendgemaakt tijdens de Global Goals Gemeenten Meet-up, een jaarlijks evenement van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). De Meet-up was dit keer digitaal.

Mondiaal denken, lokaal doen

Voor Súdwest-Fryslân is werken met de Global Goals een kwestie van voortdurend de samenhang zien, en de fysieke, sociale en economische aspecten met elkaar in balans te brengen. “Door te verbinden en kansen te pakken worden duurzame ontwikkelingen gerealiseerd”, zegt wethouder Mark de Man van Súdwest-Fryslân. Dit staat ook centraal in de Omgevingswet, die per 2022 van kracht wordt.

‘We doen het samen’

De Man: “Ook in onze Omgevingsvisie vertalen we de Global Goals naar het dagelijks beleid en de gemeentelijke activiteiten. En het belangrijke daarin is: we doen het echt samen. Hiervoor zoeken we samenwerking met de mienskip, partners zoals het onderwijs, onze gemeenteraad en de ambtelijke organisatie.”

De Global Goals zijn de zeventien duurzame ontwikkelingsdoelstellingen, die in 2015 door de Verenigde Naties zijn vastgesteld om de wereld tot “een betere plek te maken in 2030. Zo zijn er doelen over goede gezondheid en welzijn, gendergelijkheid, eerlijk werk en economische groei, duurzame steden en gemeenschappen en verantwoorde consumptie en productie.”

“De doelen lijken abstract, maar schijn bedriegt”, zegt De Man. “Want ze hebben allemaal een sterke relatie met het dagelijks werk van de gemeente. En met het dagelijks leven van onze inwoners.”

Grote uitdagingen

“Wereldwijd staan we voor grote uitdagingen, die het afgelopen jaar alleen maar groter zijn geworden door de coronapandemie. Brede welvaart is dus relevanter dan ooit, stelt De Man vast. “Allerlei aspecten die de kwaliteit van leven bepalen, worden nog meer dan voorheen in besluitvormingsprocedures betrokken.”

Bij het opzetten van het participatieproces richting een Omgevingsvisie, zoomde Súdwest-Fryslân in 2018 in op het thema gezonde leefomgeving. Vanuit deze kapstok sprak de gemeente met haar inwoners en (agrarische) ondernemers om dit te laden. Het idee om met de universele doelen aan de slag te gaan, kwam ‘van onderop’: een inwoner van Wommels bracht de Global Goals in de gesprekken naar voren.

Met de ‘mienskip’

Súdwest-Fryslân houdt voortdurend rekening met de Global Goals bij het maken van plannen. Dit gaat verder dan wat er in het gemeentehuis wordt bedacht. Ook door de ‘mienskip’ zijn er talrijke  initiatieven die een bijdrage leveren: https://youtu.be/tuII3IYcDSI De Man: “Zo komen de Global Goals in onze dorpen, wijken en buurten.”

Over het kompas: https://www.youtube.com/watch?v=okgPyciCZZE

In krystferhaal is it bêste Frysktalige redaksjestik fan ’e doarps-, wyk- en stedskranten fan ’e gemeente Súdwest-Fryslân yn it ôfrûne jier. It krystferhaal is skreaun troch redaksjelid Wim Beckers fan doarpskrante De Koepel út Wytmarsum. It stik is keazen út santjin ynstjoeringen.

De earste priis, in sjek mei in bedrach fan 300 euro, waard útrikt troch wethâlder Mirjam Bakker. De útrikking fan dizze lustrumedysje barde digitaal.

De twadde priis (200 euro) is foar in kollum, skreaun troch Nathalie Oliveiro, redaksjelid by de Doarpskrante fan Easterein en de tredde priis (100 euro) wie foar it stik  ‘Dames Faber sjogge werom op dokumintêre’, skreaun troch Marije Postmus fan Diggelfjoer út Wommels.

Ambassadeurs fan it Frysk

It is de fyfde kear dat de gemeente Súdwest-Fryslân de priisfraach foar it bêste Fryske redaksjestik yn ’e doarps-, wyk- en stedskranten útset hat. Wêr’t de útrikking oars yn it Gysbert Japicxhûs wie, moast dy no digitaal.

Yn totaal hat de gemeente santjin Frysktalige teksten krigen, fan acht doarpskranteredaksjes. Wethâlder Mirjam Bakker: “Prachtich dat der it ôfrûne jier wer safolle moaie tekskten ynstjoerd binne. It is foar de Fryske taal belangryk dat minsken yn it Frysk skriuwe en it is in moai sinjaal dat der yn sa’n nuver jier dochs santjin teksten ynstjoerd binne!”

De sjuery hat de ynstjoeringen beoardiele op lêsberens, aktualiteit, mar ek kreativiteit en fansels it brûken fan ’e Fryske taal. Sjueryfoarsitter Douwe Blom: “De sjuery kriget it alle jierren krekt wer wat dreger. Dat is in opbou dy’t wy graach fêsthâlde. En sjoen de ynstjoeringen fan dit jier, dêr’t in moai ferskaat yn sit fan sawol foarm as ynhâld, moat dat de kommende jierren grif ek slagje. It bewiist dat de Fryske taal libbet en kreatyf brûkt wurdt.” Njonken Blom, dy’t riedslid is foar de FNP yn Súdwest-Fryslân, bestie de sjuery út Jantine Weidenaar, sjoernalist by Omrop Fryslân, en Frysk skriuwer, yllustrator en muzikant Paul van Dijk.

Dit jier wurdt de priisfraach op ’e nij útset. Nij is dat der ditkear ek teksten yn it Stedsk ynstjoerd wurde kinne en dat de redaksjeleden fan Hylpen oantrune wurde om teksten yn it Hylpersk yn te stjoeren. “Wy wolle net allinne omtinken foar it Frysk freegje, mar ek foar de streektalen út ús gemeente. De priisfraach is dêr in moai middel foar”, jout wethâlder Bakker oan.

Súdwest-Fryslân heeft ook dit jaar 1,8 miljoen euro beschikbaar om maatschappelijke instellingen in de gemeente te compenseren voor coronaschade. Met dit ‘coronafonds’ wil de gemeente voorkomen dat culturele instellingen, sportclubs en dorpshuizen ter ziele gaan of worden opgeheven. 

In 2020 stelde Súdwest-Fryslân ook al een gemeentelijk corona compensatiefonds in, eveneens ter grootte van 1,8 miljoen euro. “Dat bedrag lijkt voldoende. Ongeveer een derde is nu uitgegeven, hoewel er nog wel een aantal aanvragen loopt”, zegt wethouder Mirjam Bakker. “Indienen kan nog steeds. Voor 2020 loopt de termijn tot 1 juli van dit jaar.”

Voor 2021 is de verwachting dat de gemeente meer aanvragen krijgt en hogere bedragen zal uitkeren. “Want veel clubs en instellingen, die vorig jaar nog wat vet op de botten hadden, zijn nu echt door hun reserves heen zijn”, zegt Bakker.

Aan een aanvraag zijn wel voorwaarden verbonden. Zo moet een aanvrager aantonen dat hij verlies heeft geleden (‘een negatief bedrijfsresultaat’) en dat de eigen reserves dit verlies niet kunnen opvangen.

Nieuw is dat het coronafonds ook open staat voor pachters die onlosmakelijk verbonden zijn aan een maatschappelijke instelling. In Súdwest-Fryslân gaat het om pachters van in totaal zo’n 25 multifunctionele centra, dorpshuizen, wijkgebouwen en sportkantines. Zij kunnen voor zowel 2020 als 2021 een beroep doen op het fonds.

“De landelijke steunregelingen voor deze groep zijn beperkt”, zegt Bakker. “Terwijl juist de pachter het visitekaartje, de spin in het web is van zijn gebouw of sportkantine.”

Naast uitkeringen uit het ‘coronafonds’ geeft Súdwest-Fryslân kortingen aan buitensportverenigingen die accommodaties van de gemeente huren. Dit houdt in dat deze sportclubs geen huur hoeven te betalen over het vierde kwartaal van 2020. Eerder was de huur over de periode 1 maart-31 mei al kwijtgescholden.

Verder wil de gemeente ook dit jaar coulant omgaan met de subsidieregels. Normaal gesproken moeten organisaties en instellingen duidelijk maken dat de activiteiten waarvoor ze subsidie kregen ook zijn uitgevoerd. Door de coronamaatregelen is het niet iedereen gelukt om de voorgenomen activiteiten door te laten gaan. Wethouder Bakker: “Door hier soepel mee om te gaan, en maatwerk te leveren, proberen we financiële problemen bij deze organisaties zo veel mogelijk te voorkomen.”

Horecaondernemers in Súdwest-Fryslân kunnen ook dit jaar gebruik blijven maken van hun uitgebreide terrassen. De gedoogbesluiten, die de horecazaken vorig jaar vóór de zomer kregen, zijn verlengd tot 1 november 2021.

De gedoogbesluiten waren al verlengd tot 1 april van dit jaar, maar de horeca heeft daarvan nauwelijks profijt gehad, door de lockdown en de algehele horecasluiting. “Ook nu is het nog niet bekend wanneer de horeca weer open mag, en in welke vorm”, zegt wethouder Bauke Dam. “Maar met dit besluit lopen we daar vast op vooruit.”

De uitgebreide terrasvergunning houdt in dat horecaondernemers hun meubilair op een groter oppervlak mogen uitstallen, om zo een gelijk aantal gasten te kunnen bedienen.

Verder is de gemeente bereid ook terrassen toe te staan bij horecazaken die nu nog geen terrasvergunning hebben, zoals nachtclubs. “De nachthoreca is heel zwaar getroffen door de coronamaatregelen”, zegt Dam. “Het toestaan van een terras maakt dat eigenaren hun zaak kunnen ombouwen naar een reguliere bar of horecagelegenheid, om zo toch inkomsten te genereren.”

De uitbreiding van de terrassen had in Sneek gevolgen voor een aantal marktkooplieden, die van het Grootzand verhuisden naar het Schaapmarktplein. Dam: “We zijn nog met de marktondernemers in gesprek over een definitieve verplaatsing, maar voor dit moment is men akkoord met de huidige standplaatsen.”

Onderzoekers van RAAP Archeologisch Adviesbureau doen momenteel bij Warns archeologisch onderzoek naar de Sytzama stins, die aan het einde van de vijftiende eeuw het strijdtoneel was van ruziënde Schieringers en Vetkopers.

 “De gevonden kanonskogel en de musketkogels maken duidelijk dat er hier ooit gevochten is”, zegt gemeentearcheoloog Yvonne Boonstra van Súdwest-Fryslân. Aangenomen wordt dat de strijd ging tussen Jelmer Ottes Sytzama, die samen met zijn vrouw Ats Bonningha de stins bewoonde, en Douwe Geales Galema. Toen de laatste rond 1490 ook een stins liet bouwen, ontstond er ruzie.

Aanval geopend
Sytzama was een Schieringer, Galema een Vetkoper. Toen Sytzama in Sneek was, opende Galema de aanval. “Ats Bonningha weerstond het beleg kranig, zo is het verhaal, maar moest de stins toch opgeven”, vertelt Boonstra. “Haar man bleek op zijn terugreis naar Warns door Galema en de zijnen te zijn ingerekend. Ats zou haar man alleen levend terugzien als ze zich zou overgeven.”

Puinbanen
Dit gebeurde, waarna Galema de Sytzama stins volledig verwoestte. “Dit verhaal wordt bevestigd door het archeologisch onderzoek”, zegt Boonstra. “De stins is namelijk tot de grond toe afgebroken. Puinbanen en andere sporen geven aan waar het gebouw heeft gestaan.” De naam van de dappere Ats Bonningha leeft voort in de naam van een wandelpad in Warns.

Onderlinge vetes
Een centraal bestuur en een landsheer ontbraken tot 1500 in Fryslân. In de 12de en 13de eeuw braken tussen de grootgrondbezitters onderlinge vetes uit (de zogenaamde Schieringers en Vetkopers twisten). Ze bouwden vanaf halverwege de 12de eeuw stinsen, torenvormige gebouwen die verdedigd konden worden. Vaak werd zo’n stins (steenhuis) gebouwd op een hoge opgeworpen heuvel, soms met een gracht er omheen, die een stinswier wordt genoemd.

Rondweg Warns
De stenen gebouwen vielen op tussen de van hout, leem en riet gebouwde huizen van anderen. Ze waren betrekkelijk veilig voor aanvallen en ze straalden de macht uit van de bewoner. Er waren er vroeger veel, maar slechts een enkeling is bewaard gebleven. “Alle informatie over deze mini kastelen via de overblijfselen in de grond, is dan ook meer dan welkom”, zegt Boonstra. Dat er nu archeologisch onderzoek plaatsvindt, met hulp van vrijwilligers en amateurarcheologen, is met het oog op de voorbereidingen van de realisatie van de rondweg om het dorp.

Op last van burgemeester Jannewietske de Vries van gemeente Súdwest-Fryslân is met ingang van 16 februari een woning aan de 2^e Woudstraat in Sneek voor de duur van drie maanden gesloten.

Na een politieinval bleek dat in de woning een hennepkwekerij aanwezig was met 411 planten. Aanleiding voor dit onderzoek waren anonieme meldingen over de kwekerij. De burgemeester heeft op basis van het Damoclesbeleid Artikel 13b Opiumwet besloten het pand voor de duur van drie maanden te sluiten. De sluiting van drugspanden moet drugscriminaliteit tegengaan, en verstoring van de openbare orde en aantasting van het woon- en leefklimaat voorkomen.

Meld Misdaad Anoniem
Heeft u ook signalen van misdaad in uw omgeving? Meld Misdaad Anoniem (M.) is het onafhankelijke meldpunt waar u anoniem informatie kunt geven over criminaliteit en misdaad. De anonimiteit van de melder staat hierbij altijd centraal en levert u een bijdrage aan de veiligheid in uw omgeving. Melden kunt u gratis via 0800-7000.

Het thema voor de Ondernemersprijs 2021 in Súdwest-Fryslân is ‘Ynnovaasje, fernije foar in bettere takomst’. Wethouder Bauke Dam (Economische Zaken) maakte dit maandag bekend tijdens de online ondernemersavond ‘Perspectief voor de toekomst’.

 Aan de digitale bijeenkomst werd deelgenomen door bijna tweehonderd ondernemers. “Om als bedrijf toekomstbestendig te zijn moet je snel kunnen schakelen en blijven vernieuwen”, zei Dam. “Afgelopen jaar is nog eens benadrukt hoe belangrijk dit is.”

De wethouder stelde dat veel bedrijven in 2020 een beroep hebben gedaan op hun innovatieve vermogen. “Met de Ondernemersprijs willen we extra aandacht vragen voor dit belangrijke thema”, zei hij. “We zetten graag de meest innovatieve bedrijven in het zonnetje. Door de mooie voorbeelden te laten zien hopen we ook andere ondernemers te inspireren.”

De Ondernemersprijs Súdwest-Fryslân is in 2019 ingesteld. Meester Nautic uit Sneek werd in 2019, met als thema ‘sociaal ondernemerschap’, de eerste winnaar. In 2020 is de prijs door de Coronapandemie niet uitgereikt.

Ken jij of heb jij een innovatief bedrijf in Súdwest-Fryslân? Meld dit bedrijf dan aan voor de Ondernemersprijs 2021. Kijk voor meer informatie en aanmelding op de pagina over de Ondernemersprijs.

Bekijk hier het filmpje van de Ondernemersprijs 2021.

De Sneeker Mixed Hockey Club (SMHC) legt nog dit jaar een nieuw hoofdveld aan op het sportcomplex Tinga in de stad. Daarnaast wordt de huidige verlichting langs de beide velden vervangen door ledverlichting, een oefenveldje aangelegd (voor de allerkleinsten) en worden hekwerk en bestratingen verbeterd.

Waterveld

Het nieuwe veld, een zogeheten waterveld, vervangt het huidige zand-ingestrooide veld, dat van 2003 dateert en ‘af’ is. De benaming waterveld verwijst naar de preparatie voor gebruik, want om het veld te kunnen bespelen wordt er een laag water op gesproeid, door middel van sprinklers.

Geen brandwonden

Een groot voordeel van deze ondergrond, die standaard is voor hockey op het hoogste niveau, is dat brandwonden bij het vallen en glijden tot het verleden behoren. SMHC heeft op Tinga al een semi-waterveld, die vergelijkbare speelcondities heeft als een waterveld, maar nog deels met zand is ingestrooid.

Win-win

“We zijn heel blij dat we dit met de gemeente hebben kunnen bereiken”, zegt SMHC-voorzitter Peter Oude Munnink. “Voor beide partijen een win-win. Voor de gemeente, omdat het veld toch aan vervanging toe was. En voor de club is het een mooie upgrade van zand- naar een waterveld en besparende veldverlichting.” Toch is er ook een beetje ‘loose’, aldus Oude Munnink. “Want het derde veld komt er voorlopig niet. Al met al zijn we content met het resultaat en gaan we aan de slag om het waterveld voor het nieuwe seizoen in gebruik te kunnen nemen.”

Subsidie VWS

De hockeyclub voert de werkzaamheden in eigen beheer uit. De kosten zijn begroot op zo’n 550.000 euro. “We denken dit voor lagere kosten te kunnen doen dan de gemeente, omdat wij, anders dan een gemeente, aanspraak kunnen maken op subsidie van het ministerie van VWS”, zegt Oude Munnink.

SWF: 440.000 euro

De gemeente Súdwest-Fryslân juicht de zelfwerkzaamheid toe en draagt financieel bij, voor een bedrag van ten hoogste 440.000 euro. Dat bedrag had de gemeente nog achter de hand, nadat eerdere besprekingen tussen de hockeyclub en de voetbalclubs Sneek Wit Zwart en ONS over fusie en verhuizing naar een andere plek in de stad niet het gewenste resultaat opleverden.

Kwaliteitsverbetering

“Het is algemeen bekend dat de hockeyclub het liefst een derde veld zou aanleggen op Tinga, maar daarvoor is nu geen ruimte”, zegt sportwethouder Bauke Dam. Elders in de stad werden diverse opties onderzocht, maar geen van allen bleek haalbaar. Dam: “Toen kwam de club zelf met het plan op de huidige plek te blijven en aan kwaliteitsverbetering te doen.”

Ruim 500 leden

SMHC, de enige hockeyclub in de gemeente, is een bloeiende vereniging, met ruim 500 leden. Het gros van de leden – zo’n 85% procent - is achttien jaar of jonger.

De weekmarkt in Workum verhuist van de donderdagochtend naar de donderdagmiddag. Met deze maatregel, die meteen op 11 februari ingaat, blaast de gemeente Súdwest-Fryslân de weekmarkt nieuw leven in.

“Nu zijn er op de donderdagmorgen te weinig kramen om van een markt te kunnen spreken”, zegt wethouder Bauke Dam. Het ging uiteindelijk alleen nog om een viskraam en een bloemenhandel.

Andere marktkooplieden gaven aan graag naar Workum te komen, mits de markt op donderdagmiddag wordt gehouden. In de ochtenduren staan zij veelal in een andere plaats.

“Wij voldoen graag aan deze voorwaarde, omdat wij hechten aan levendige binnensteden in onze gemeente”, zegt Dam. “Daar hoort een weekmarkt bij. Niet alleen in Sneek of Bolsward, ook in Workum, de derde stad van onze gemeente.”

Voor donderdag 11 februari kunnen meteen al twee nieuwkomers worden verwelkomd: een kaashandel en een groenteman. De gemeente is met meer kooplieden in gesprek om naar Workum te komen, onder wie een bakker.

De donderdagmiddagmarkt in Workum, tussen 12 en 17 uur op de Stedspôle, is aanvullend aan de markten in omliggende plaatsen als Bolsward (donderdagmorgen), Makkum (woensdagmorgen) en Koudum (vrijdagmorgen).

Op donderdag 4 februari tussen 16:00 uur en 17:00 uur voeren collegeleden en jongeren een digitale dialoog met elkaar. Wethouders Mirjam Bakker (portefeuille Onderwijs) en Mark De Man (portefeuille Jeugd), spreken via Zoom met de jongeren van de Weekendschool STUDIO. Burgemeester Jannewietske de Vries gaat live op het Instagram account van CoolSúdwest.

De VNG roept alle gemeentebestuurders op om in gesprek te gaan met kinderen en jongeren. De week van 1 tot en met 5 februari geeft een boost aan deze belangrijke dialoog. Het legt de basis voor een structurele relatie tussen jongeren en besluitvormers. Naast bestaande gastlessen, politieke programma’s  en diverse sociaal-maatschappelijke initiatieven, grijpt de gemeente Súdwest-Fryslân ook deze kans met beide handen aan.

“We moeten de moed er in houden”, zegt burgemeester de Vries. “Als gemeente willen we iedereen door deze fase heen slepen. Door te luisteren, door mee te denken en door het bieden van perspectief. Door oog te hebben voor iedereen die het zwaar heeft. Zoals bijvoorbeeld jongeren. We zien 4 februari als een aftrap van een reeks aan gesprekken tussen jongeren, bestuurders en professionals in het kader van coronaontwikkeling. Een kans om nog beter met elkaar in gesprek te gaan”.

Mogelijk verkennende gesprekken over permanente opvang

Het asielzoekerscentrum in de wijk Noorderhoek in Sneek mag daar in de huidige vorm nog eens vijf jaar blijven, tot in 2026. Burgemeester en wethouders van Súdwest-Fryslân hebben daar toestemming voor gegeven.

Contract voor 10 jaar

De verlenging komt niet uit de lucht vallen, want meteen in 2016, toen het azc in Sneek de eerste bewoners verwelkomde, was al bekend dat de gemeente en het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) een contract hadden gesloten voor maximaal tien jaar. “Toen is wel afgesproken dat het COA na vijf jaar bekijkt of de noodzaak voor opvang in Sneek er nog steeds is”, zegt burgemeester Jannewietske de Vries.

Dat is nu het geval. “Het COA heeft ons om verlenging gevraagd en dat verzoek is nu gehonoreerd”, zegt De Vries. “Volgens het wijkplatform Noorderhoek sluit de voortzetting ook aan bij de verwachtingen in de buurt.” In het Sneker azc is nu plaats voor maximaal 600 asielzoekers.

Permanente huisvesting

Nieuw is dat het COA met de gemeente in gesprek wil om te verkennen of een meer permanente opvang mogelijk is op de huidige plek in Sneek. Voordat het college deze gesprekken voert, wil het graag instemming van de gemeenteraad. Daarom wordt de gemeenteraad op 4 maart gevraagd mee te werken aan een haalbaarheidsonderzoek.

Wethouder Mark de Man gaat als portefeuillehouder Wonen de eventuele gesprekken met het COA coördineren. “Het college voelt zich maatschappelijk verantwoordelijk om specifieke doelgroepen in onze samenleving te blijven ondersteunen”, zegt De Man. “We willen de tijd nemen voor een uitgebreid haalbaarheidsonderzoek.” In het onderzoek wordt ook de mening van de buurt meegenomen.

Als uit het haalbaarheidsonderzoek blijkt dat permanente huisvesting van het COA in Sneek mogelijk is, volgt het gebruikelijke traject met de gemeenteraad voor de aanpassing van het bestemmingsplan.

Duurzame gebouwen

In de praktijk betekent permanente huisvesting dat de bestaande tijdelijke gebouwen van het azc worden vervangen door duurzame (stenen) gebouwen, waardoor het centrum humaner en vriendelijker oogt. Bovendien gaat het om een veel langere looptijd in verband met een investering voor dertig jaar.

Daarnaast zal het permanente centrum minder bewoners huisvesten. Het gaat om zo’n 350 tot 450 plekken waarvan 100 flexibel. Met de flexibele plekken wil het COA veranderingen opvangen in het aantal te huisvesten vluchtelingen. Deze plekken kunnen dan eventueel ook worden ingezet voor andere woningzoekenden, zoals studenten, spoedzoekers of arbeidsmigranten. Deze vorm van opvang heet ROL: regionale opvanglocatie.

Nieuwe Wet inburgering

Het COA streeft ernaar om in zo’n ROL vooral asielzoekers te huisvesten die in Nederland mogen blijven, de zogeheten ‘evident kansrijke asielzoekers’. Voor hen worden zodoende activiteiten ontplooid die gericht zijn op inburgering, integratie en huisvesting in de regio Fryslân.

Deze opzet van asielopvang heeft een nauwe relatie met de nieuwe Wet inburgering. Deze nieuwe wet, die vermoedelijk per 1 januari 2022 van kracht wordt, geeft gemeenten de regie over de uitvoering van de inburgering. Nu ligt de regie nog bij de statushouder zelf.

‘Goed voorbeeld’

Súdwest-Fryslân ziet het azc in Sneek “als een goed voorbeeld van deze vernieuwing”. In het azc kunnen taallessen worden gevolgd, is een repaircafé gestart en zijn er diverse activiteiten in de werkplaats.

Verder speelt een azc-voetbalteam tegen clubs uit Sneek, helpen de azc-bewoners met schoonmaakacties in de wijk en doen ze vrijwilligerswerk in het verzorgingshuis. Wethouder De Man: “Het COA en de locatiemanager investeren in deze ontwikkeling en zo leren de bewoners van een azc en de wijk elkaar kennen en leren ze ook van elkaar.”

Meer informatie

Op www.sudwestfryslan.nl/azcsneek is meer informatie te vinden en antwoorden op veel gestelde vragen.

De verbouwing van het voormalige ASR-verzekeringskantoor in Woudsend is in een vergevorderd stadium. De eerste acht huurappartementen zijn klaar en kunnen binnenkort worden opgeleverd. In het markante pand aan de Iewâl worden in totaal 19 levensloopbestendige appartementen voor senioren gerealiseerd.

Huisvesting voor senioren

Elkien kocht het ASR-gebouw in 2013 met als doel om op deze locatie ouderen te huisvesten. Door de naweeën van de crisis, gewijzigde wetgeving en voortschrijdend inzicht besloot Elkien in 2018 om het gebouw niet zelf te herontwikkelen.

Gebouw verkocht aan projectontwikkelaar

In goede samenspraak met gemeente Súdwest-Fryslân en Dorpsbelangen Woudsend e.o. besloot Elkien het gebouw bij inschrijving te verkopen. Belangstellende kopers werd gevraagd om een plan te presenteren voor de ontwikkeling van koop- en huurappartementen voor senioren. Daarnaast moest het plan een belangrijke bijdrage leveren aan de leefbaarheid van Woudsend. Na een zorgvuldige selectieprocedure is uiteindelijk gekozen voor het plan van M.L. Sijperda Beheer BV uit Sneek.

Wethouder Mark de Man: “Wij zijn er als gemeente bijzonder trots op, dat we in goede samenwerking met Elkien, Dorpsbelangen Woudsend en Projectontwikkelaar Sijperda BV er voor hebben gezorgd dat de Iewâl weer een levendig stukje Woudsend wordt.”

Roland Messing van Dorpsbelangen Woudsend e.o.: “In de loop van dit jaar wordt het volledige project afgerond en zullen tientallen Woudsenders plezierig wonen langs de Ee. Op de plek waar Woudsend Verzekeringen furore maakte. Het hart van Woudsend klopt weer!”

Merward Sijperda, directeur van M.L. Sijperda Beheer BV: “Verbinden door wonen. Het creëren van een nieuw leven in het voormalig ASR gebouw. Het hart van Woudsend; een mooie plaats om samen oud te worden.” Meer informatie over de appartementen is te vinden op de website van Fries Trading.

In Harinxmaland in Sneek is een bijzonder speeleiland gerealiseerd voor de jonge bewoners van de wijk. De stadsspeeltuin is door een voetgangersbrug verbonden met de wijk. Het college van b&w heeft besloten dat deze brug vanaf heden de naam 'Sybolt van Popmabrêge' draagt.

Over Sybolt van Popma

Vóór de aanleg van de wijk Harinxmaland werd een archeologisch onderzoek uitgevoerd. Er is toen een koperen halsband gevonden, met daarin de naam van Sybolt van Popma gegraveerd. De jonkheer werd in 1602 geboren, vermoedelijk in IJlst, als zoon van burgemeester Aesge Sydses van Popma en Jel van Galama. Sybolt bleef ongehuwd en was luitenant-kolonel in het Friese Regiment. Hij heeft vermoedelijk de Harinxma State in Loenga geërfd van zijn oom Lolle van Epema en tante Saeck van Popma. Na zijn dood op 30 december 1666 werd hij begraven in IJlst.

Zeer bijzondere koperen halsband

De halsband is gedragen door een zwaan. Alleen de adel mocht zwanen houden en afschieten, het zogenaamde zwanenrecht. Zwanenvlees was vroeger een delicatesse en de veren werden o.a. gebruikt voor het schrijven. Zwanen wilden nog wel eens wegvliegen, Daarom was het handig om de zwanen te merken door de poten in te knippen met een eigen teken en/of ze een halsband om te doen. Van deze halsbanden zijn maar een paar bewaard gebleven, waaronder deze van Sybolt.

Vroegere bewoners

De naam sluit aan bij de al eerder toegekende historische namen in Harinxmaland. Diverse straten in de wijk zijn vernoemd naar de vroegere gebruikers/pachters van de voormalige landerijen in dit gebied, zoals bijvoorbeeld Evert Egbertsstraat, Pier Hylckeshof en Ype Johannesstraat.

Stadsspeeltuin met een knipoog naar vervlogen tijden

Het speeleiland (nabij de spoorlijn) begint steeds meer vorm te krijgen. In de zomer werd al een voetbalkooi geplaatst en enkele weken geleden werden de speeltoestellen opgebouwd. In de speeltuin staat onder andere een vrije verbeelding van het houten skelet/palenplan van een boerderij uit de IJzertijd (circa 2000 jaar geleden). Ook rondom Sneek zijn deze boerderijen gevonden.