Wonen op een unieke plek met een bijzondere geschiedenis in het centrum van Sneek. Gemeente Súdwest-Fryslân heeft een intentieovereenkomst met Frisoplan B.V. gesloten waarmee Frisoplan B.V. de haalbaarheid van woningbouw kan onderzoeken.

De Protestantse Kerk heeft in 2022 de Zuiderkerk aan Frisoplan B.V. verkocht. De opbrengst van de verkoop is gebruikt voor de verbouwing van de Martinikerk. Het idee is om op de locatie woningen te realiseren.

De gemeente heeft de volgende drie denkrichtingen meegegeven om te verwijzen naar de omgeving en het beschermde stadsgezicht: verwijzen naar het robuuste volume en herinnering aan de kerk, een verwijzing naar de woningen aan de andere kant van het water of de verwijzing naar de individuele panden van de Rienck Bockemakade en de binnenstad. Voorwaarde is dat een van deze kenmerken of een combinatie terugkomt in de plannen.

Michel Rietman, wethouder Wonen, steunt het initiatief van Frisoplan B.V.: “Dit is een unieke plek aan het water en een hele mooie kans om nieuwe woningen te bouwen. De kerk is een opvallend gebouw in een karakteristieke omgeving. Ik denk dat hier een mooie uitdaging ligt en wij kijken dit project met belangstelling tegemoet.”

Tijdens de zomervakantie gingen ruim 3.000 kinderen en jongeren zeilen, suppen, voetballen, naar het straattheater of naar één van de buurtcampings of chillplekken. Daarmee was “Simmer Yn Súdwest” een groot succes. Met Simmer Yn Súdwest wil gemeente Súdwest-Fryslân zorgen voor een vakantiegevoel voor eigen inwoners in de buurt.

“Simmer Yn Súdwest zorgde bij veel gezinnen voor een vakantiegevoel. Ook voor wie dat misschien niet vanzelfsprekend is,” aldus Wethouder Poelman. “ Ik vind het belangrijk dat iedereen mee kan doen. Dat onze kinderen en jongeren kunnen genieten van sportieve en culturele activiteiten. De vele lachende gezichten maakt het voor mij weer een groot succes.”

Buurtcampings & chillplekken

Op de buurtcampings genoten inwoners van diverse buitenactiviteiten, zoals buikschuiven, tassen ontwerpen en drummen. Ook bij regenachtig weer was het erg gezellig dankzij de indoor buurtcamping. Speciaal voor jongeren van 12 t/m 18 jaar waren er dit jaar chillplekken. Door weer en wind fietsten jongeren naar de chillplekken om te waterskiën, karaoke zingen of suppen.

Ook voetbalden 190 jongeren er fanatiek op los bij het pannatoernooi. Een ander sportief hoogtepunt van Simmer Yn Súdwest was de Pumptrack. Op de baan met heuveltjes konden de jongeren met een step, fiets, skates, skateboard of rolstoel helemaal losgaan. Naast de sportieve activiteiten was er ook een groot aanbod van culturele activiteiten. Drummen, graffitispuiten en de verschillende workshops in de bus van het FryskLab waren een successen.

Wethouder van den Akker: “Ik fyn it fantastysk dat d’r in protte ynwenners mei dien hawwe oan de aktiviteiten fan Simmer Yn Súdwest. Dit jier wie it oanbod fan kulturele en sportieve aktiviteiten erch grut. Dit mei tank oan Sociaal Collectief, Akte2 en it beweegteam. Mei-inoar soargje sy foar in fakânsjegefoel ticht by hûs.”

Activiteiten voor minimagezinnen

Gezinnen die een bijstandsuitkering ontvangen, kregen voor de zomervakantie een brief om zich aan te melden voor gratis activiteiten. Ruim 180 minimagezinnen konden zo naar een pretpark, dierentuin of één van de Waddeneilanden. Of naar Aquapark Sneek, Enjoy Sports in Sneek, Mounewetter in Witmarsum, Het Rak in Sneek of De Klomp in Wommels. Voor sommige activiteiten was zoveel aanmelding dat er extra data zijn gepland. Zo werkt gemeente Súdwest-Fryslân aan een leuk uitje voor iedereen in de zomervakantie.

Simmer Yn Súdwest was mogelijk dankzij de inzet van Sociaal Collectief, cultuurbureau Akte2, de GroenGrijsbus en de buurtsportcoaches van Team FRL Súdwest. Het evenement benadrukt het belang van betrokkenheid en het creëren van mogelijkheden voor alle leeftijdsgroepen om samen te komen en te genieten van de zomer.

Donderdag om exact 13:55 vloog een historische Beechcraft over de bergingslocatie op het uitgestrekte water van het IJsselmeer, waar zojuist zeven kransen waren gelegd. Uit respect voor en ter nagedachtenis van de 7 moedige bemanningsleden van de Lancaster ED603. De 30 nabestaanden van deze jonge mannen waren zichtbaar geroerd.

De dag begon met een bezoek aan het bezoekerscentrum. Nabestaanden zagen daar de eerste wrakstukken van Lancaster ED603 waar hun verwanten 80 jaar geleden mee ten onder gingen. Onder andere een vliegwiel, één van de vier motoren en de radio van het vliegtuig waren te bezichtigen. Later die dag opende het bezoekerscentrum voor het publiek.

Bewondering voor de offers van zeven moedige, jonge mannen

Nadat alle aanwezigen aan boord van het schip Regina Andrea waren gestapt, opende burgemeester Jannewietske de Vries haar speech met “Eric Arthur Tilbury… Harold Elvin Howsam… Arthur Bertram Smart… Charles Fredrick Sprack… Raymond Edward Moore… Arthur Gordon Fletcher… Gordon Robert Sugar… The seven brave, young men who gave their lives for the freedom of others.”

Ook minister Kajsa Ollongren, minister van Defensie, sprak haar bewondering voor en dank naar deze zeven moedige mannen uit, waarna burgemeester De Vries en minister Ollongren de eerste exemplaren van het boek Geborgen Verleden ontvingen. Dit boekje over de bemanningsleden van Lancaster ED603 ontvingen zij uit handen van Douwe Drijver, namens Stichting Missing Airmen Memorial Foundation (SMAMF).

De Last Post, een intense minuut stilte en zeven kransen

Eenmaal op de bergingslocatie verstomden de gesprekken. Dit was en is een bijzondere plek, dat was direct te merken aan de nabestaanden. Op de bergingslocatie werd een bijzondere ceremonie gehouden. Daarbij werden de verhalen van de drie nog vermiste bemanningsleden Charles Sprack (23), Raymond Moore (21) en Arthur Smart (27) gedeeld. Pieter Bergsma, hoornblazer van het orkest van de Koninklijke Luchtmacht, speelde vervolgens traditioneel de Last Post. Na de laatste noot volgde een intense minuut stilte voor de zeven bemanningsleden van de Lancaster ED603.

Minister Ollongren legde namens het ministerie van Defensie voor de Nederlandse regering een krans en Stieneke van de Graaf deed dat samen met Jurn de Vries namens het Nederlands parlement. Ook generaal Onno Eichelsheim, Commando der Strijdmachten en Erwin van Beljouw, commandant Air Support Command, betoogden hun respect door een krans te leggen. Namens de ambassadeurs van Engeland en Canada werden twee kransen gelegd. Burgemeester De Vries en wethouder Petra van den Akker legden vervolgens namens de gemeente Súdwest-Fryslân een krans. De zevende en laatste krans werd gelegd door de SMAMF.

Freedom is not for free. Not 80 years ago, not today

Daarmee was de ceremonie bijna voorbij, maar niet voordat een historische Beechcraft uit respect een ‘fly-by’ verzorgde als laatste groet. Zichtbaar aangedaan door het respect voor hun verloren familieleden keken de 30 Britten en Canadezen toe.

“Ze hebben zich nooit gerealiseerd hoeveel aandacht er is voor hun overleden familieleden. Dat wij deze oorlogshelden met zoveel respect herdenken, vinden ze bijzonder. En een dag als deze laat ook mij niet onberoerd”, laat burgemeester De Vries weten.

Wethouder Petra van den Akker laat ook weten aangedaan te zijn: “Dit raakt je en dat is ook goed. Verhalen van opofferingen voor onze vrijheid hier en nu moeten ons blijven raken, opdat wij nooit vergeten. Zoals minister Ollongren vandaag mooi zei: “They were defending peace, freedom and self determination. Freedom is not for free. Not 80 years ago, not today.”

Bezoek aan oorlogsgraven in Workum, Stavoren en Hindeloopen

Een dag eerder bezochten de nabestaanden de begraafplaatsen in Workum, Stavoren en Hindeloopen. De lichamen van piloot Eric Tilbury (26), Harold Hawsam (27), Arthur Fletcher (20) en Gordon Sugar (21) spoelden na de crash aan op de Friese kust en kregen hun laatste rustplaats op deze begraafplaatsen. In samenwerking met de 4 mei comités en de scholen werd op elke locatie een ceremonie gehouden. Daarbij lazen een aantal kinderen in het Engels brieven en verhalen voor die ze geschreven hadden aan de gevallen bemanningsleden. De leerlingen en de 4 mei comités legden vervolgens met veel respect bloemen op de oorlogsgraven

Ga naar www.geborgenverleden.nl voor meer informatie over de Lancaster ED603 en haar moedige bemanningsleden.

Het schoolbestuur van de Christelijk Nationale Schoolvereniging in Lollum hield in 1941 en 1942 in het geheim een schriftje bij met notulen van hun vergaderingen. Deze notulen zijn bewaard gebleven en laten zien waarom Lollum ook wel het ‘Engelse dorp’ werd genoemd ten tijde van de Tweede Wereldoorlog.

“Om de nood der tijden zijn verkorte notulen aangehouden in het notulenboek. Terwijl dit dan dient ter aanvulling en ingeval dat omstandigheden dwingen het notulenboek in te leveren er nog iets achteruit kan blijven en men minder gevaar loopt van strafbaar te zijn.” Zo begint het 23 pagina’s tellende schriftje van het schoolbestuur van de school. Het toont de setting van die tijd.

Schoolbestuur redt levens Joodse families

De worsteling van het schoolbestuur met de steeds verder gaande voorschriften die de Duitse bezetter oplegde is duidelijk voelbaar. De voorschriften, die lijnrecht ingingen tegen hun geloof, weigerde het bestuur op te volgen. Zo liet het bestuur niet weten of en hoeveel joodse kinderen er op de school zaten. Een moedig maar riskant besluit dat ongetwijfeld de levens van kinderen en hun families heeft gered.

“Vrijheid is geen vanzelfsprekendheid. Ik word er regelmatig mee geconfronteerd dat niet alleen ver weg, maar ook in onze eigen omgeving voor vrijheid gevochten is en nog steeds gevochten wordt. Verhalen zoals deze raken me en het maakt me scherp op het feit dat we samen die vrijheid moeten blijven beschermen”, laat wethouder Petra van den Akker weten.

Het Engelse dorp Lollum

Door de moedige houding van het bestuur en van de inwoners van Lollum werd Lollum ook wel het Engelse dorp genoemd. Er waren vrijwel geen leden van de Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) actief in het dorp.

Het schriftje bevat ook jaarverslagen. Het laatste verslag dateert van 28 februari 1945. Het schriftje is eigendom van de Stichting voor Christelijk Basisonderwijs De Greiden. Met hun toestemming is het nu in te zien en te downloaden op de website van het gemeentearchief Súdwest-Fryslân: www.detiid.nl/ontdek-de-tijd onder publicaties.

Op last van burgemeester Jannewietske de Vries van Súdwest-Fryslân is met ingang van 6 september 2023 een pand aan de Nauwe Noorderhorne in Sneek voor de duur van 3 maanden gesloten.

Uit politieonderzoek is gebleken dat in het pand lachgas werd verhandeld. Tijdens een controle werden enkele honderden lachgaspatronen in het pand aangetroffen. Lachgas staat sinds 1 januari 2023 op lijst II van verboden middelen van de Opiumwet. Dit betekent dat de burgemeester kan optreden tegen de illegale verkoop van lachgas.

Al eerder zijn er bij de gemeente signalen binnengekomen dat minderjarigen lachgas konden krijgen in het betreffende pand. Vanwege de aanwezigheid van een handelshoeveelheid lachgas heeft de burgemeester op basis van artikel 13b Opiumwet en het Damoclesbeleid besloten het pand voor drie maanden te sluiten.

De burgemeester heeft een wettelijke bevoegdheid om tot sluiting van een woning of pand over te gaan. Er wordt, afhankelijk van de omstandigheden, voor drie maanden, zes maanden, twaalf maanden of voor onbepaalde tijd een dergelijke sluiting opgelegd.

De sluiting van drugspanden moet drugscriminaliteit en verstoring van de openbare orde tegengaan. Tevens wordt de aantasting van het woon- en leefklimaat voorkomen.

Achter elk monument zit een verhaal, maar wat zijn deze verhalen dan? Zaterdag 9 september is hét moment om dat verhaal te ontdekken. Dan openen namelijk tientallen monumenten in Súdwest-Fryslân gratis hun deuren voor het publiek.

Ontdek het bijzondere verhaal van een oude kerk, loop binnen bij een boerderij uit de 17de eeuw die nu als gastenverblijf dient. Of bezoek één van de authentieke molens die nog in gebruik zijn als houtzagerij of als korenmolen. In Súdwest-Fryslân zijn meer dan 50 monumenten verdeeld over 21 kernen op zaterdag 9 september (en een aantal monumenten ook op zondag 10 september) gratis toegankelijk. Van relatief onbekende pareltjes tot welbekende monumenten als de Waterpoort in Sneek en de Broerekerk in Bolsward.

Petra van den Akker, wethouder Erfgoed heeft nog een tip voor geïnteresseerden: “Open Monumentendag is een bijzondere dag in Súdwest-Fryslân. Verdeeld over al die kernen staan zoveel bijzondere monumenten met een eigen verhaal. Eén van mijn persoonlijke favorieten is de molen in IJlst, De Rat. De molen is niet alleen een prachtig gezicht, daar wordt ook nog steeds hout op de ambachtelijke wijze hout gezaagd. Ik raad iedereen aan daar een kijkje te nemen.”

In Súdwest-Fryslân staan in totaal meer dan 740 rijksmonumenten en meer dan 140 gemeentelijke monumenten. Daarnaast heeft het Rijk 20 gebieden aangewezen als beschermd dorps- stadsgezicht. Súdwest-Fryslân kent ook nog 8 gemeentelijke dorpsgezichten. Het zijn niet alleen de bijzondere aanzichten en unieke interieurs die deze monumenten maken. Het is de combinatie met het verhaal dat een monument vertelt over Súdwest-Fryslân. “Het is het narratief van onze gemeente. Het tekent en kleurt ons. De monumenten vertellen elk hun eigen, unieke verhaal.”

Fotowedstrijd

Dit jaar organiseert de landelijk organisatie van de Open Monumentendag samen met de grootste erfgoedorganisaties van Nederland de Open Monumentendag Fotowedstrijd. Iedereen die passie heeft voor fotografie wordt uitgedaagd om tijdens Open Monumentendag iconische foto’s van monumenten te schieten. Topfotograaf en juryvoorzitter William Rutten (bekend van o.a. RTL “Het Perfecte Plaatje”) zal, samen met een afvaardiging van de erfgoedorganisaties, een deskundig oordeel vellen over de ingezonden foto’s. De hoofdprijs? Een prachtige Sony compactcamera t.w.v. € 1.699.

Een overzicht van alle deelnemende monumenten en meer informatie over de fotowedstrijd vindt u hier: https://sudwestfryslan.nl/publicatie/open-monumentendag.

UITfestival

Naast Open Monumentendag vindt op 9 september op veel plekken ook het culturele UITfestival plaats. In de diverse centra van dorpen en steden is dat de aftrap van het culturele seizoen 2023/2024. Meer informatie over het UITfestival vindt u hier: https://uitfestivalswf.nl/

“Ben je altijd al nieuwsgierig geweest om achter de oude deuren van één van de monumenten te kijken? Dan is dit je kans! Ontdek de bijzondere parels en de prachtige verhalen van Súdwest-Fryslân die hierachter schuil gaan. En snuif ondertussen de cultuur op tijdens het feestelijke UITfestival”, moedigt Van den Akker de lezer tot slot aan.

Zeer tevreden kijken Stichting Sneekweek, Sneek Promotion, KWS en gemeente Súdwest-Fryslân terug op deze 86^ste Sneekweek. Ondanks het wisselende weer, was het een week vol gezelligheid in de stad en op het water.

“Het was absoluut een groot feest! Prachtige zeilwedstrijden op de Snitser Mar, overdag in het centrum allerlei festiviteiten voor jong en oud en in de avond een groot feest bij alle podia. We zijn iedereen enorm dankbaar voor hun inzet om er samen een prachtig feest van te maken, met een bijzondere vermelding voor Stichting Sneekweek. Zij hebben vakkundig en met passie de organisatie van de Sneekweek opgepakt”, laat wethouder Michel Rietman enthousiast weten.

Burgemeester Jannewietske de Vries voegt daaraan toe: “We hebben met elkaar laten zien dat we ook met veel publiek samen op een mooie manier kunnen feestvieren. Er hing een ontspannen en veilige sfeer. Ik ben dan ook ontzettend blij met hoe de 86^ste Sneekweek is verlopen.”

Feest overdag

 “Ook dit jaar hebben we een aantal elementen toegevoegd.”, zegt voorzitter Marc Visch van de stichting Sneekweek. “En natuurlijk moeten we nog evalueren, maar de eerste signalen die we hebben gekregen zijn heel positief.” Er was verdere thematisering en verbreding van het dagprogramma in de stad. Dagactiviteiten zoals de Rubberbootrace, Optimist On Tour, Straattheaterfestival, Kindermiddag en de Hardzeildagbraderie trokken veel bezoekers naar de binnenstad. De Sneekweek was met deze dagactiviteiten het bezoeken waard voor jong en oud.

Minder verkeer, meer pleinen

Een van die elementen was de afsluiting van de Jousterkade en de Prins Hendrikkade in de avonduren. Hierdoor was er geen mix van verkeer en feestgangers. Ook konden de pleinen aan die wegen uitbreiden en was er zelfs ruimte voor een extra plein. “Door de in totaal zeven goed verspreidde buitenpodia, zagen we dat de bezoekers zich ook veel beter verdeelden over de stad. Dat is pure winst”, aldus Marc Visch.

Toekomstbestendige Sneekweek

De Opening Sneekweek met de Vlootschouw werd door veel enthousiaste bezoekers bekeken. Sneek Promotion meldt dat de nieuwe opzet past in een duurzamere Sneekweek. En dat de extra elektrische sloepen en led-verlichtte acts waardering van het publiek kregen. Ook zijn dit jaar alle podia voor het eerst continu op geluidsniveau gemonitord. Daardoor kon direct worden bijgesteld en werd het geluid niet te luid. Verder is met de invoering van de rPET-beker volgens de Stichting Sneekweek weer een goede stap is gezet richting een duurzamere Sneekweek. De beker is apart ingezameld, verwerkt en wordt gerecycled. De hoeveelheid afval op straat is enorm afgenomen.

Weer en sfeer

Zoals elk jaar werd er tijdens de Sneekweek ook volop gezeild. Er waren dagen met extreme harde wind, prachtig zeilweer en windstilte. Gelukkig hebben de klassen allemaal genoeg wedstrijden kunnen varen voor een geldige Sneekweek. “We kunnen terugblikken op een mooi evenement ondanks de extreme weersomstandigheden”, vertelt Karst Doevendans voorzitter van de KWS. “Voor het eerst in jaren hebben wij een stijgende lijn in het aantal deelnemers en boten die zich inschreven voor de Sneekweek. Dit jaar hebben wij rond 650 boten en 1200 deelnemers op het Sneekermeer mogen verwelkomen. Naast het zeilen was het weer ouderwets gezellig op het starteiland. Zoals het bekende gezegde luidt, overdag om de eer, ’s avond voor de sfeer”.

Op last van burgemeester Jannewietske de Vries is met ingang van 3 augustus 2023 een woning aan de Meeuwenlaan in Sneek voor de duur van 3 maanden gesloten. Uit politieonderzoek is gebleken dat de bewoner van de woning handelde in harddrugs.

Tijdens een inval werd een handelshoeveelheid drugs in de woning aangetroffen. De bewoner bleek al langere tijd te handelen in harddrugs en daarmee overlast te veroorzaken in de nabije omgeving. Opvallend is dat deze woning ook in 2020 al eens is gesloten op grond van de Opiumwet. Omdat er sprake is recidive van handel en dde aanwezigheid van een handelshoeveelheid harddrugs heeft de burgemeester op basis van de Opiumwet en het Damoclesbeleid besloten het pand voor drie maanden te sluiten.

De burgemeester heeft een wettelijke bevoegdheid om tot sluiting van een woning of pand over te gaan. Afhankelijk van de omstandigheden wordt een dergelijke sluiting voor drie maanden, zes maanden, twaalf maanden of voor onbepaalde tijd opgelegd.

De sluiting van drugspanden moet drugscriminaliteit en verstoring van de openbare orde tegengaan. Tevens wordt de aantasting van het woon- en leefklimaat voorkomen.

Gemeente Súdwest-Fryslân, het Fûns Skjine Fryske Enerzjy (FSFE) en Bolswarder bedrijven Elis, Hochwald, Rentex en UCC coffee tekenden de Intentieovereenkomst Waterstof Bolsward. Daarmee geven de cleanroom wasserij, melkfabriek, wasserij en koffiebrander aan dat zij duurzame, groene waterstof willen gebruiken in hun bedrijven. Deze stap sluit aan op de overeenkomst die zij in 2019 tekenden om Bolsward duurzaam te verwarmen met hun restwarmte.

“Hiermee zijn we weer een stap dichterbij een duurzame verwarming van Bolsward gekomen”, aldus wethouder Henk de Boer. “Naast de inwoners, moeten ook de bedrijven straks van het aardgas af, terwijl zij nu nog meer dan de helft van het aardgas in Bolsward verbruiken. Waterstof is een goed alternatief voor de grote bedrijven en het zware transport, terwijl de restwarmte hiervan prima te gebruiken is in het warmtenet. Bolsward heeft zoveel energie en als we deze weten te verbinden ontstaat vanzelf een aardgasvrije Energiestad Bolsward.”

“Het is prachtig om te zien hoe gemeente, bedrijven en partners samenwerken. Daar ben ik echt heel blij mee”, meldt wethouder Economische Zaken Bauke Dam. “Deze bedrijven besteden tijd en geld om te verduurzamen. En waterstof zien zij net als ons als goed alternatief voor fossiele brandstof, ook voor hun zware transport. Ze kijken wat er kan en hoe ze duurzaam vooruit kunnen. Zo investeren zij, net als inwoners, in een aardgasvrij Bolsward.”

Energiestad Bolsward

In en rond Bolsward ontstaan steeds meer plannen voor duurzame energie: aardwarmte, duurzame elektriciteit, restwarmte en waterstof. Deze energiebronnen wil de gemeente met elkaar verbinden in een energiesysteem. Dat systeem heet Energiestad Bolsward. Een warmtenet moet onderdeel daarvan worden. De verschillende bronnen leveren warmte aan een buffer, gevuld met water. Via een stelsel van buizen wordt dit warme water weer doorgegeven aan woningen en bedrijfspanden. Zo kun je met de restwarmte van een waterstoffabriek, die draait op de windenergie van het windpark in het IJsselmeer, je eigen huis verwarmen. En kan de waterstof gebruikt worden in de productieprocessen van de bedrijven.

Hoe dan thuis?

Bij een warmtenet liggen er buizen in de straat en heeft elk huis een afleverset welke hierop is aangesloten. De afleverset bestaat uit een warmtewisselaar die de warmte overdraagt van het warmtenet in de straat naar de CV installatie in huis. Hoe meer woningen aangesloten zijn, hoe goedkoper de warmte voor iedereen is. Inwoners betalen voor de huur van een afleverset en voor de warmte die ze gebruiken. Zij zijn geen CV-ketel meer nodig en hoeven bijvoorbeeld geen grote dure warmtepomp aan te schaffen en te onderhouden. In veel gevallen is het aansluiten op een warmtenet goedkoper dan het hebben van een eigen warmtebron.

Vervolgstappen

Nu hebben de gemeente Súdwest-Fryslân, FSFE en de grote Bolswarder bedrijven aangegeven dat zij waterstof en een waterstoffabriek willen. En eerder al dat zij restwarmte willen leveren aan Bolsward. Nu doet de gemeente samen met de bedrijven verder onderzoek. Bijvoorbeeld, van wie is de waterstoffabriek straks? En hoe draait straks een wasserij of melkfabriek op waterstof? Als alles goed gaat werken de bedrijven in 2027 met waterstof en zijn zij aardgasvrij. In oktober 2023 organiseert de gemeente een informatiebijeenkomst voor inwoners. Om met hen in gesprek te gaan en om hun ideeën, wensen en zorgen te horen.

Gemeente De Fryske Marren, Gemeente Súdwest-Fryslân, Provinsje Fryslân en Wetterskip Fryslân bereiden samen met partners (bedrijfsleven, onderwijs en maatschappelijke instellingen) een aanvraag voor de 5de ronde van de Regio Deals voor. De partijen zien een Regio Deal als dé unieke kans om een flinke impuls te geven aan de opgaven in de regio. Het is een grote kans om met het Rijk te werken aan een sterke, duurzame en goed bereikbare regio waar de leefbaarheid voorop blijft staan. De Regio Deal zorgt ervoor dat de samenwerking tussen de partners in de regio (verder) wordt versterkt. Samen werken zij aan het verbeteren van de brede welvaart in Zuidwest Friesland. De brede welvaart gaat over de kwaliteit van leven, wonen en werken van de inwoners van de regio.

Grote opgaven lokaal aanpakken, vanuit de mienskip

De brede welvaart is hoog in Zuidwest Friesland, maar de partners zien een aantal grote opgaven waar zij gezamenlijk mee aan de slag moeten om dit ook zo te houden.

De bereikbaarheid van voorzieningen staat onder druk, in het bijzonder de zorg in de kleine kernen. Er zijn zorgen over het behoud van de kwaliteit en het specifieke karakter van de omgeving. En er is een tekort aan personeel op de arbeidsmarkt. De partners hebben deze uitdagingen verwoord in drie pijlers: voorzieningen, leefomgeving en economie.

Voor elk van deze pijlers wordt in de Regio Deal een plan uitgewerkt om de grote opgaven met elkaar aan te pakken. Samen gaan we op zoek naar de oplossing. Daarin is de mienskip volgens de samenwerkende overheden noodzakelijk. De sterke onderlinge verbondenheid is volgens hen een enorme kracht in de regio: mensen kennen elkaar, praten met elkaar en helpen elkaar. Juist in de kleine kernen. Die kracht willen de partijen gebruiken in de uitwerking de aanpak.

Samenwerking Súdwest-Fryslân en De Fryske Marren vanzelfsprekend

Beide gemeenten, het Wetterskip en de provincie zien de samenwerking richting een Regio Deal als logisch gevolg van de samenwerking die er al bestaat. In de regio wordt al jarenlang onder de naam van ‘Gebiedsagenda Súdwesthoeke’ samengewerkt. Hier doen veel partners uit de regio aan mee. Deze Regio Deal is een goede eerste stap om te komen tot een blijvend programma voor regionale ontwikkeling en om een langdurige samenwerking met het Rijk aan te gaan.

Voordat het zover is dat concrete projecten opgezet en uitgevoerd worden, wordt de aanvraag op hoofdlijnen voorbereid. Nadat het ministerie een besluit heeft genomen over de aanvraag, gaan de Friese partners samen met het ministerie en de mienskip de opgaven uitwerken tot specifieke projecten.

Inzet is investering van 35 miljoen euro

In totaal heeft het Rijk voor deze aanvraagronde 384 miljoen euro beschikbaar gesteld voor de 5^e ronde van de Regio Deals. Zuidwest Friesland zet met de aanvraag in op een totale investering van 35 miljoen euro. Voorwaarde is dat de regio de helft van de investering voor haar rekening neemt. Dit leggen de colleges van De Fryske Marren en Súdwest-Fryslân aan hun gemeenteraad voor. Zij nemen later een besluit over het beschikbaar stellen van gelden vanuit de gemeente. De regio verwacht in voorjaar van 2024 duidelijkheid te krijgen of de deal wordt toegekend. Als de deal wordt toegekend, dan wordt deze daarna verder met alle betrokken partijen en partners worden uitgewerkt.

De Klipperkade in Sneek heeft in de afgelopen maanden een hele nieuwe uitstraling gekregen. De kade en walbeschoeiing van de binnenhaven zijn vernieuwd. Daarnaast zijn er gazons en fleurige vaste plantenborders met nieuwe bomen aangelegd.

Wethouder Henk de Boer: “Mei it fergrienen fan de Klipperkade is sa 'n 40% fan de oanwêzige bestrjitting fuorthelle. Neist it opkreazjen fan de omjouwing soarget de fergriening dêr ek foar de needsaaklike wetterberging, ferkuolling en ferheging fan it bioferskaat.”

Walbeschoeiing aangetast en bomen vervangen

De bestaande houten walbeschoeiing was op de waterlijn en aan de bovenzijde behoorlijk aangetast. Hierdoor ontstonden er regelmatig gaten. Vernieuwen van de walbeschoeiing was dus noodzakelijk. Met dit project is direct het groen aan de kade en de kade zelf aangepakt. Zo stond er een dubbele rij bomen dicht langs de walbeschoeiing en midden in de bestrating. De wortels van de bomen groeiden door de beschoeiing en drukten de bestrating omhoog. Deze bomen zijn vervangen door een enkele rij esdoorns.

Samenwerking met bewoners

In samenwerking met de bewoners is een plan gemaakt voor de vernieuwing en vergroening van de Klipperkade. Zo is de kade voorzien van verhoogde plantvakken met daar tussenin houten bankjes. Langs de Houkesloot loopt een wandelstrook. Deze strook is ook bedoeld als calamiteitenroute voor hulpdiensten. De eerste reacties van bewoners en toeristen zijn erg positief. Ze genieten volop van het fraaie uitzicht.

In Hindeloopen worden vijf bestemmingsplannen aangepast en teruggebracht naar één plan. Het gaat om de bestemmingsplannen die nog in de tijd van de voormalige gemeente Nijefurd zijn opgesteld. De inmiddels gedateerde bestemmingsplannen worden nu, met input van de inwoners van Hindeloopen, geactualiseerd en samengebracht. Daarin staan ook duidelijke regels voor het recreatief gebruik van woningen.

De afgelopen jaren hebben inwoners regelmatig zorgen geuit over de toekomst van de stad in verband met het veelvuldig recreatief gebruik van woningen. Hindeloopen is een populaire bestemming voor toeristen en vakantiegangers. De stad heeft in verhouding veel woningen die recreatief worden gebruikt. Dat kan zijn door particulieren als tweede woning, een vakantiehuis. Maar ook bedrijfsmatig, voor verhuur.

In september 2020 heeft de raad besloten om het college de ruimte te bieden om in gesprek te gaan met de inwoners van Hindeloopen om te komen tot een toetsingskader voor het recreatief gebruik van woningen in Hindeloopen. Naar aanleiding van dat raadsbesluit hebben de besturen van plaatselijk belang Hindeloopen, de stichting Promotie Hindeloopen en stichting Stadsherstel gezamenlijk voorstellen gedaan voor een toetsingskader dat kan rekenen op een breed draagvlak onder de inwoners van Hindeloopen.

Uitsterfconstructie voor particuliere vakantiehuizen

In december 2021 heeft de gemeenteraad uitgangspunten voor het recreatief gebruik van woningen vastgesteld. Deze punten vormen nu de kaders voor het bestemmingsplan. Een van de belangrijkste punten heeft betrekking op het gebruik van een huis als tweede woning. Voor huizen die door de huidige eigenaar als tweede woning wordt gebruikt, wordt een uitsterfconstructie toegepast. Dat betekent dat zodra de woning van eigenaar wisselt, de woning niet langer als tweede woning gebruikt mag worden. Daarmee wordt het aantal huizen dat als tweede woning gebruikt wordt in de loop van de tijd teruggebracht.  

Voor woningen die op dit moment voor commerciële verhuur worden gebruikt, wordt een extra regel opgenomen. Wanneer deze woningen een jaar lang niet verhuurd worden, vervalt de mogelijkheid deze woning nog te gebruiken voor verhuur.

Nieuwe woningen voor commerciële verhuur of als tweede (vakantie)woning worden in Hindeloopen niet toegestaan.

De gemeenteraad moet het bestemmingsplan nog vaststellen. De raad neemt hier op 28 september een besluit over. 

In 2050 geen afval meer, alleen nog grondstoffen. Dat is waar de gemeente Súdwest-Fryslân de komende jaren naar toe wil werken met het nieuwe grondstoffenbeleid. Voorheen was dit het afvalbeleid. Daarmee zet de gemeente in op hergebruik en recycling. Ook de dienstverlening wordt hier de komende jaren op aangepast.

Het huidige afval bestaat grotendeels uit grondstoffen die nog hergebruikt kunnen worden, zoals plastic, papier en glas. Het kleine deel wat niet meer hergebruikt kan worden als grondstof is afval en wordt door een afvalverwerker verbrand.

Focus op afval scheiden en hergebruiken

Om een toekomst zonder afval te realiseren, wil de gemeente inwoners helpen om hun afval goed te kunnen scheiden, dichtbij huis en bij de milieustraten. Ook is er de ambitie om een “sirkulêr ambachtssintrum” te realiseren in Súdwest-Fryslân. Hierbij ligt de focus op de inname van grondstoffen voor hergebruik. Daarnaast blijft Omrin het restafval nascheiden. De gemeente verwacht dat de hoeveelheid restafval dat wordt verbrand flink omlaag kan.

Afvalenquête

Inwoners van Súdwest-Fryslân vinden het belangrijk dat afval gescheiden wordt. Dit blijkt uit de resultaten van de afvalenquête die de gemeente onlangs uitzette. Daarbij geven veel inwoners aan nog niet goed te weten hoe ze afval kunnen scheiden en waar ze terecht kunnen. Wethouder Michel Rietman: “Het is belangrijk dat we nu samen met onze inwoners de eerste stappen zetten naar een afvalvrij 2050. Volgend jaar willen we onze inwoners informeren over afvalscheiding en hun helpen om de eerste stappen hierin te zetten. Ondertussen blijven we gewoon de containers ophalen, zoals de inwoner dat van ons gewend is.” Onderdeel van deze campagne is de inzet van afvalcoaches. Zij gaan inwoners adviseren over het scheiden van afval.

Vervolgstappen

De gemeenteraad bespreekt het grondstoffenbeleid en de visie op de toekomstige milieustraten in het najaar. Medio 2024 volgt een uitvoeringsprogramma voor de milieustraten. In het uitvoeringsprogramma staat wat de gemeente gaat doen met de verschillende milieustraten. Op welke locatie milieustraten blijven of komen en hoe ze eruit moeten zien. Voor de inwoners moet duidelijk zijn welke grondstoffen ze waar kwijt kunnen en wanneer. Na het uitvoeringsprogramma kan de gemeente aan de slag met de milieustraten van de toekomst.

Inwoners zijn tevreden over de ondersteuning die ze krijgen van het gebiedsteam. Zij geven gemiddeld een 7,4 voor het contact dat ze hebben gehad met het gebiedsteam en een 7,7 voor de ondersteuning die ze hebben gekregen van zorgverleners. Dit blijkt uit het onderzoek dat is uitgevoerd onder inwoners die in 2022 contact hebben gehad met het gebiedsteam.

“We willen dat iedereen in onze gemeente de ondersteuning krijgt die ze nodig heeft. Bij ons gebiedsteam kunnen inwoners terecht met vragen over bijvoorbeeld schulden, werk, inkomen, een uitkering of opvoeding van kinderen. We zijn tevreden met wat we tot nu toe hebben bereikt, maar er kunnen altijd zaken beter. Zo is ons doel om sneller contact op te nemen met mensen die ondersteuning nodig hebben, zodat ze weten waar ze aan toe zijn. Ook willen we dat inwoners goed weten waar ze naartoe kunnen voor de juiste ondersteuning”, zegt wethouder Marianne Poelman.

Positieve waardering van inwoners

De ervaringen van inwoners zijn over het algemeen positief. Driekwart van de inwoners is tevreden met de ondersteuning die ze krijgen van het gebiedsteam. Maar liefst 80% van de ondervraagden gaf aan dat er goed naar ze wordt geluisterd. Daarnaast vindt 84% van de ondervraagden dat ze de juiste ondersteuning hebben gekregen. En beoordeelde 83% de kwaliteit van de ondersteuning als goed.
Het onderzoek is uitgevoerd onder inwoners die in 2022 ondersteuning hebben gehad van het gebiedsteam of een zorgverlener.

Verbeterpunten

Uit het onderzoek komen ook zaken naar voren die verbeterd kunnen worden. Inwoners geven aan dat er behoefte is aan duidelijke informatie over waar ze terecht kunnen voor de juiste ondersteuning. Ze vinden dat de informatie op de website beter kan en brieven duidelijker geschreven. Een ander punt is dat mensen sneller een reactie willen op de aanvraag en willen weten of ze daadwerkelijk ondersteuning krijgen. Inwoners willen op de hoogte worden gehouden van de voortgang en weten wanneer ze ondersteuning krijgen. 

Wethouder Poelman waardeert het dat inwoners eerlijk aangeven wat beter kan, ook wanneer ze minder tevreden zijn. “Juist met deze informatie kunnen we de dienstverlening verbeteren. En krijgen we inzicht in hoe mensen de ondersteuning ervaren en of deze aansluit bij de wensen van inwoners. Daar doen we het uiteindelijk voor, mensen ondersteunen die het nodig hebben, persoonlijk en dichtbij.”

Respons

Er zijn in totaal 4.842 inwoners gevraagd mee te doen aan het onderzoek, waarvan 1.225 inwoners de vragenlijst hebben ingevuld. Dit betekent dat 25% heeft meegedaan. Daarnaast zijn er 45 telefonische interviews gehouden.

Voor 2050 moeten alle eigen gebouwen van de gemeente energieneutraal zijn. Dat is het doel dat gemeente Súdwest-Fryslân zich heeft gesteld. In december stelde de gemeenteraad al geld beschikbaar voor het verduurzamen van de ontmoetingsplaatsen. Om verder te gaan met het verduurzamen van de eigen gebouwen, wil het college voor om 1,2 miljoen euro beschikbaar stellen.

In totaal gaat het om een investering van 23 miljoen euro die nodig is om alle gebouwen van de gemeente voor 2050 energieneutraal te maken. Het gaat niet alleen om het gemeentehuis in Sneek, maar ook om buitendienstlocaties, diverse kantoren, parkeergarages, monumenten, cultuurgebouwen, sporthallen en douche- en toiletvoorzieningen. Ontmoetingsplaatsen zijn hierin niet meegenomen. De gemeente heeft een routekaart voor het verduurzamen van het eigen vastgoed gemaakt.

Het geld dat beschikbaar wordt gesteld, is bedoeld voor verduurzamende maatregelen, zoals betere isolatie, manieren van duurzame energie opwekken, het installeren van warmtepompen en het aanbrengen van twee- of driedubbele beglazing.

Wethouder Henk de Boer: “Wy moatte yn aksje komme as we 2050 helje wolle en wolle dêrmei ek it goede foarbyld jaan oan ús ynwenners en ús bedriuwen. Hjirmei besparje we fuortendaliks op de enerzjykosten en tinke sa oan it miljeu.”

Gemeenteraad neemt eind september een besluit

In december 2022 heeft de gemeenteraad al een bedrag van 11 miljoen euro beschikbaar gesteld voor het verduurzamen van ontmoetingsplaatsen. Ontmoetingsplaatsen vallen niet onder deze investering voor verduurzaming van het eigen vastgoed.

In de eerstvolgende raadsvergadering op donderdag 28 september 2023 neemt de gemeenteraad een besluit over het beschikbaar stellen van 1,2 miljoen euro voor de verduurzamingsslag.

Ruim een maand geleden werd bekend dat Joure de nieuwe bestemming moet worden voor een gezamenlijk ziekenhuis. De gemeente Súdwest-Fryslân is verrast dat hierbij uit is gegaan van één exclusief scenario. Bovendien laat een onderzoek in opdracht van Súdwest-Fryslân zien dat er wel degelijk meerdere scenario’s zijn. De gemeente verwacht dat de vier ziekenhuizen en De Friesland deze alternatieven meenemen in hun haalbaarheidsonderzoek.

Meerdere scenario’s en locaties interessant voor ziekenhuis

Dat het zorglandschap en de behoefte van zorg verandert en intensiveert, ziet de gemeente Súdwest-Fryslân al langer. Om de kwaliteit en toegankelijkheid van de zorg voor haar inwoners te waarborgen, zet de gemeente al enige tijd stappen om te komen tot een toekomstbestendig gezondheidslandschap. Eén van die stappen is een onderzoek naar hoe zij de kwaliteit van de zorg voor haar inwoners in de toekomst kan borgen. Terwijl de ziekenhuizen en zorgverzekeraar toekomstscenario’s aan het ontwikkelen waren, startte de gemeente parallel een proces naar de beste scenario’s en locaties voor haar inwoners, bedrijven, instellingen, zorgpartners en zorgopleidingen.

Dit proces heeft geleid tot een aantal verschillende scenario’s met zes potentiële locaties voor het Antonius ziekenhuis in Sneek. Deze scenario’s en locaties zijn met de Raad van Bestuur van het Antonius ziekenhuis besproken. Zij hebben de gemeente laten weten twee van deze locaties interessant te vinden.

Wethouder Marianne Poelman: “Juist daarom zijn we ook zo verrast dat nu exclusief naar Joure wordt gekeken. Ik vraag me af of je het gezondheidslandschap in de regio toekomstbestendig maakt door twee ziekenhuizen te fuseren en dan een locatie demografisch in het midden gelegen uitkiest. We missen daarbij de argumenten en onderbouwing. Op basis waarvan maak je dan zo’n ingrijpende keuze die voor zoveel inwoners grote gevolgen heeft?”

Capaciteitsprobleem zorgprobleem niet opgelost met verplaatsing naar Joure

Het onderzoek naar toekomstscenario’s dat de ziekenhuizen en de zorgverzekeraar hebben laten uitvoeren, is nog niet gepresenteerd. Daarmee is voor de gemeente nog onduidelijk waarom precies voor Joure is gekozen. Dat terwijl Sneek juist een aantal sterke punten kan overleggen dat de toekomstbestendigheid van het ziekenhuis ten goede komt.

Sneek als locatie voor het ziekenhuis heeft een aantal grote voordelen ten opzichte van andere locaties in de provincie, waaronder Joure. Met name de aanwezigheid van MBO-zorgopleidingen in Sneek is een noemenswaardig voordeel. ROC Friese Poort zit letterlijk op loopafstand van de huidige locatie. Ook een andere locatie voor het ziekenhuis in Sneek zou van de voordelen van de zorgopleidingen in de buurt genieten. De verwachting is dat een ziekenhuis in Joure maakt dat zorgpersoneel in opleiding de keuze maakt voor Leeuwarden, en niet Joure voor hun praktijkervaring en carrièrevervolg. Dit hangt samen met het voordeel van een goede verbinding van het openbaar vervoer voor Sneek en Leeuwarden.

Dit noemt de gemeente opvallend, omdat met name het tekort aan zorgpersoneel als reden wordt genoemd om te verhuizen. Súdwest-Fryslân ziet het tekort aan personeel ook als zorgelijke ontwikkeling voor de toekomst. Met het genoemde voordeel van de MBO-opleidingen, maar ook de bereikbaarheid per fiets of openbaar vervoer voor personeel, verwacht de gemeente dat de ziekenhuizen ook andere scenario’s, zoals een (door)ontwikkeling in Sneek, onderzoeken op haalbaarheid. 

“Een toekomstbestendig gezondheidslandschap voor alle inwoners, dat is waar alle partijen bij gebaat zijn. Wij willen graag het belang van de inwoner vertegenwoordigen en roepen daarom ook op om het gesprek te voeren, open en eerlijk. Daarin zie ik ook een rol voor de provincie Fryslân, aangezien dit gemeente-overstijgend is”, aldus wethouder Poelman.

Súdwest-Fryslân kijkt ook naar ambitie Den Haag: Elke regio telt

Gemeente Súdwest-Fryslân werpt ook een blik op het Rijk. Daarbij wijst Súdwest-Fryslân op een recent advies uit het rapport ‘Elke regio telt’ opgesteld door de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur, de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving en de Raad voor het Openbaar Bestuur: “Het gebrek aan aandacht voor de specifieke belangen die in regio’s spelen rond de beschikbaarheid van publieke voorzieningen, heeft ertoe geleid dat scholen, huisartsen, ziekenhuizen enzovoort steeds vaker vanuit afwegingen op basis van een macroperspectief op doelmatigheid moeten besluiten om hun deuren te sluiten. Dit heeft negatieve consequenties voor de ándere functies die zo’n publieke dienst in de regio vervult.”

Poelman richt zich dan ook tot Den Haag: “Als Elke regio écht telt voor de landelijke overheid, dan moet integraal gekeken worden naar hoe het gezondheidslandschap in een regio als Zuidwest Friesland toekomstbestendig gemaakt kan worden. Anders verliest de regio veel meer dan alleen een ziekenhuis. Daar zien we ook een belangrijke rol voor de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en zijn team in.”

Projectontwikkelaar Frisoplan B.V. (onderdeel van Friso Bouwgroep) uit Sneek gaat met de grondeigenaar de haalbaarheid onderzoeken van ongeveer 21 nieuwe woningen in Ysbrechtum. De projectontwikkelaar heeft daarvoor een intentieovereenkomst gesloten met gemeente Súdwest-Fryslân.

Het gaat om een plan voor woningen voor verschillende doelgroepen, waaronder starters. De locatie ligt ten westen van Ysbrechtum, net buiten de bebouwde kom. Het initiatief is ontstaan vanuit de grondeigenaar. Hij constateerde dat er voor bepaalde inwoners van Ysbrechtum geen geschikte woning is, die daardoor genoodzaakt zijn om het dorp te verlaten.

Rosemarie Klapwijk, projectontwikkelaar bij Frisoplan: “Het initiatief is ontstaan vanuit het dorp en dat willen we ook doortrekken in de gehele planontwikkeling: welke behoefte is er precies onder de inwoners? Dit gaan we onderzoeken door middel van een woonbehoefteonderzoek. Ons doel is om een uitbreiding te realiseren welke aansluit bij de behoefte en wensen van de diverse belanghebbenden.”

Michel Rietman, wethouder Wonen van gemeente Súdwest-Fryslân noemt de ontwikkeling een mooie toevoeging voor de gemeente: “We hebben een grote opgave in onze gemeente als het gaat over het bouwen van nieuwe woningen. Dit initiatief is ontstaan vanuit de behoefte van het dorp en dat juichen wij toe. Ysbrechtum ligt heel gunstig en is een levendig dorp. Dit is een hele mooie ontwikkeling voor Ysbrechtum.”

Frisoplan B.V. betrekt Doarpsrounte Ysbrechtum, inwoners van Ysbrechtum en andere belanghebbenden bij het onderzoek.

Súdwest-Fryslân zet in op circa 50 nieuwbouwwoningen op de locatie van het voormalige gemeentehuis in IJlst. Uit gesprekken met Stadsbelang IJlst en inwoners is naar voren gekomen dat er behoefte is aan een divers aanbod van koop- en huurwoningen voor jongeren, jonge gezinnen en ouderen.

Stadsbelang IJlst, inwoners en de gemeente zijn al jaren in gesprek over de toekomst van het voormalige gemeentehuis. Tot op heden was er nog geen overeenstemming bereikt over de invulling van de locatie.

“Ik kan me goed voorstellen dat inwoners en betrokkenen daar wel eens moe van worden. Wat mij betreft kan het niet snel genoeg gaan, maar je moet natuurlijk wel goed nadenken over dit soort ontwikkelingen. Dat doe je niet even. Uiteindelijk is ons doel om het er met z’n allen over eens te worden. Zover zijn we nu. Ik wil Stadsbelang IJlst en de inwoners oprecht bedanken voor hun inzet en welwillendheid om mee te denken en ik hoop dat we samen constructief verder kunnen met de plannen”, laat wethouder Michel Rietman weten. 

Tot medio 2019 fungeerde deze locatie als werkplek voor ambtenaren van de gemeente. Daarna, tijdens de coronapandemie, deed het dienst als testlocatie van de GGD. Nu het pand niet langer nodig is voor deze functies zien Stadsbelang, inwoners en gemeente mogelijkheden voor woningbouw.

Verbouw of nieuwbouw? Inwoners wogen de voor- en nadelen af

Tijdens de bewonersavond op 6 maart van dit jaar legde de gemeente twee opties voor: Verbouw van het huidige pand of nieuwbouw, in de plaats van het huidige complex. Van beide opties werden in kleine groepen de voor- en nadelen besproken.

Het grootste voordeel van nieuwbouw is dat er twee keer zoveel woningen gebouwd kunnen worden. Het kan gaan om circa 50 woningen. Daarnaast biedt nieuwbouw de kans voor energiezuinigere woningen. Dus wil de gemeente nu marktpartijen de ruimte geven om op deze locatie een groter woningbouwprogramma te realiseren dan in het bestaande complex mogelijk is. Dat betekent nieuwbouw. Maar wel met aandacht voor hergebruik van materialen van het bestaande gebouw, hetzij op dezelfde locatie of op een andere plek.

Woningen voor starters, jonge gezinnen en ouderen

De gesprekken met inwoners, Stadsbelang IJlst en andere betrokkenen hebben geleid tot een woningbouwprogramma, randvoorwaarden en uitgangspunten. Daarmee kan het verkoopproces opgestart worden. Ook over het soort woningen is gesproken: appartementen voor starters, jonge gezinnen, sociale huurwoningen en woningen voor ouderen die hun grote woning willen verruilen voor een wat kleinere woning. De verwachting is dat in de loop van 2024 bekend is wie het gebied gaat ontwikkelen en hoe het ontwerp eruit komt te zien.

In oktober van dit jaar komt op vier punten in de binnenstad van Sneek in de middaguren een doorrijverbod. De gemeente wil op die manier het onnodige verkeer uit de binnenstad weren  om de binnenstad leefbaarder te maken met meer ruimte voor fietsers en voetgangers. Om in oktober daadwerkelijk te starten met de proef nam het college op 4 juli het verkeersbesluit.

In het verkeersbesluit staat dat er op 4 punten in de binnenstad een doorrijverbod komt: op de Singel, de Harinxmakade, de Prins Hendrikkade en de bestaande afsluiting in de Kleine Kerkstraat. Vanuit alle richtingen blijft het mogelijk om de binnenstad in te rijden, maar tussen 12.00 uur en 18.00 uur mag dóórrijden op sommige punten niet. Dit wordt met bebording aangegeven. Handhaving gebeurt door middel van camera’s.

Uitzonderingen

Een uitzondering voor het doorrijverbod geldt voor nood- en hulpdiensten, ov, fietsers en bromfietsers. Voor landbouwverkeer is het mogelijk om een ontheffing aan te vragen. Michel Rietman, wethouder mobiliteit, had dat liever anders gezien, maar geeft aan waarom het niet anders kan: “Er zijn altijd twee vragen die we kunnen stellen. Eén: is er sprake van een noodgeval? Als het antwoord daarop ‘ja’ is, mag je doorrijden. Dat geldt dus voor nood- en hulpdiensten. De tweede vraag luidt: ‘is er een alternatieve route?’ Als het antwoord daarop ‘nee’ is, is dat een reden om een ontheffing te verlenen. We hadden het zware verkeer liever buiten het centrum gehouden, maar voor landbouwverkeer is er op dit moment geen alternatieve route. Zij kunnen daarom een ontheffing aanvragen. We maken daarbij wel goede afspraken. Als ze vóór 12.00 uur of na 18.00 uur hun werkzaamheden kunnen plannen, zien we dat natuurlijk het liefst.”

Sluiproutes

In omliggende straten vrezen mensen meer drukte door sluipverkeer. De gemeente blijft dat tijdens de proef goed monitoren. Het zal voor iedereen in het begin zoeken zijn en de gemeente verwacht in het begin van de proef een toename van verkeer in omliggende straten. Dat moet na een poosje wel afnemen. Een deel pakt misschien vaker de fiets, een deel gaat bijvoorbeeld via de rondweg en een deel verdwijnt. Dat leert de ervaring in andere plaatsen.

Monitoring van effecten

De gemeente blijft tijdens de proef de effecten monitoren. Ook van het winkelend publiek. De bezetting van de parkeerplaatsen wordt gemeten en op verschillende momenten wordt een koopstromenonderzoek gehouden.

Rietman: “Als we merken dat de effecten negatief zijn, sturen we de proef bij. Wij hebben door andere voorbeelden en metingen veel inzicht in de verwachte effecten, maar kunnen het niet 100% voorspellen. Dat moeten we echt ervaren. Daarvoor blijven we ook tijdens de proef graag in gesprek met inwoners en ondernemers. Het lukt ons helaas niet om het voor iedereen goed te doen. Van de één mag de binnenstad wel 24 uur per dag autoluw worden, terwijl de ander liever helemaal geen verandering ziet. Maar als we nu niets doen, komt er alleen maar meer onnodig verkeer door de binnenstad. Uiteindelijk willen we met elkaar dat de binnenstad van Sneek een veilige en fijne plek wordt waar iedereen graag komt. We hebben er vertrouwen in dat de proef de binnenstad en de leefbaarheid recht doet. En dat houden we tijdens de proef goed in de gaten.”

Súdwest-Fryslân wil een complete gemeente zijn, een gemeente die een thuis biedt aan een breed scala aan inwoners, aan mensen met een laag, midden- en hoog inkomen en van verschillende huishoudensgrootte. Daarom wil de gemeente meer kunnen sturen op de ontwikkeling van de diverse nieuwe woningen, waaronder sociale huur- en koopwoningen. De nieuwe doelgroepenverordening moet daaraan bijdragen.

In overeenkomsten met ontwikkelaars van nieuwbouwwoningen worden vaak al afspraken gemaakt over de realisatie van het aantal betaalbare woningen in een project. Voor Súdwest-Fryslân is dat nog niet genoeg.

Wethouder Michel Rietman legt uit waarom: “De definitie van betaalbare woningen wordt in de regionale woondeal omschreven als woningen die onder de NHG (Nationale Hypotheek Garantie)-grens vallen. Die grens ligt op 405.000 euro. In onze gemeente is die grens absoluut niet passend. Voor een aanzienlijke groep is deze koopprijs ver uit zicht. Daarom willen we niet alleen kunnen sturen op betaalbare woningen, maar hier ook voor ons logische prijzen en voorwaarden aan koppelen.”

Voorwaarden doelgroep voor koopwoningen tot 250.000 euro

Die logische prijzen liggen voor Súdwest-Fryslân op een koopprijs vrij op naam van maximaal 250.000 euro, zo blijkt uit gesprekken met marktpartijen en hypotheekadviseurs. Omdat er ook een doelgroep is die, gezien het inkomen, hier niet voor in aanmerking komt, is daarnaast nog een categorie met lagere prijsgrens van 200.000 euro opgenomen. In de verordening worden aan deze koopprijzen ook minimale oppervlaktes en een minimale basiskwaliteit gekoppeld.

Om ervoor te zorgen dat deze nieuwe woningen ook bij de juiste mensen terecht komen, is deze doelgroep beschreven aan de hand van inkomensgrenzen. Huishoudens die over die grens heen gaan met hun inkomen, komen niet in aanmerking voor deze woningen.

Ook huurwoningen in vrije sector gekoppeld aan inkomensgrenzen

Niet alleen voor koopwoningen, ook voor nieuwe huurwoningen zijn categorieën opgesteld: sociale huur en middeldure huur (I en II). Hierbij zijn eveneens inkomensgrenzen voor de doelgroep vastgesteld. Voor de sociale huur zijn de huurprijsgrenzen en inkomensgrenzen landelijk bepaald. Voor de vrije sector niet. De gemeente ziet dat een bepaalde doelgroep niet in aanmerking komt voor sociale huur, maar voor wie huurwoningen uit de vrije sector door hoge huurprijzen onbereikbaar zijn.

Door bijvoorbeeld een minimaal aantal huurwoningen met een huurprijs van maximaal 900 euro per maand aan het bestemmingsplan toe te voegen, kan de gemeente ook voor deze groepen huurwoningen toevoegen. Daarbij wordt, net als bij de sociale koopwoningen, een inkomensgrens gegeven voor toewijzing.

“Op deze manier willen we enerzijds de bouw van nieuwe woningen voor mensen met een laag inkomen stimuleren. Anderzijds zoeken we ook naar mogelijkheden voor die groep die met hun inkomen net buiten de sociale huurprijsgrenzen vallen, maar wel een (huur)woning zoeken.”

Raad besluit over toepassing doelgroepenverordening

Per nieuwbouwlocatie kan de raad straks gaan afwegen of het opnemen van categorieën wenselijk is. Dit wordt dan vastgelegd in het bestemmingsplan. Voor bouwprojecten die nu al lopen of in voorbereiding zijn, wordt de doelgroepenverordening nog niet meegenomen.

De doelgroepenverordening komt binnenkort ter inzage te liggen bij het gemeenteloket. De gemeenteraad moet de verordening uiteindelijk vaststellen, naar verwachting eind november.

Gemeente Súdwest-Fryslân zet het mes in de wachtlijsten voor inwoners die voor een beschutte werkplek in aanmerking komen en trekt hier €420.000 voor uit. Zo komt er voor deze inwoners een einde aan een uitzichtloze situatie en kunnen ze aan de slag in een veilige, aangepaste omgeving.

Meer indicaties dan werkplekken

Vanuit het Rijk worden er in de gemeente Súdwest-Fryslân nu dertig plekken gefinancierd, en elk jaar komen daar 2 á 3 bij. Dit komt niet tegemoet aan het aantal mensen dat een indicatie heeft voor Beschut Werk. Daardoor is de wachtlijst opgelopen tot meer dan tien jaar. Een onwenselijke situatie die ook in andere gemeenten speelt. Gemeenten De Fryske Marren, Harlingen, Waadhoeke en Súdwest-Fryslân hebben gezamenlijk extern onderzoek laten doen naar het ontstaan van deze wachtlijsten. Daaruit komt naar voren dat het Rijk verouderde gegevens lijkt te gebruiken om te bepalen hoeveel aangepaste werkplekken per jaar gefinancierd worden. Dit pakt nadelig uit voor gemeenten. Ook blijkt dat het aantal indicaties voor Beschut Werk in Súdwest-Fryslân hoger is in verhouding tot andere regio’s. Mogelijk komt dit doordat in Súdwest-Fryslân meer praktijkonderwijs is, waarvan leerlingen doorstromen naar Beschut Werk.

Perspectief bieden aan kwetsbare inwoners

Ruim dertig inwoners van Súdwest-Fryslân met een indicatie voor Beschut Werk staan nu op de wachtlijst. Wethouder Marianne Poelman: “Deze kwetsbare inwoners mogen we niet zo lang aan hun lot overlaten. Werken geeft ontzettend veel eigenwaarde. Meedoen in de maatschappij zorgt voor een trots gevoel. Daar word je gelukkiger van. Bovendien is het fijn om je eigen geld te verdienen en de wachtlijst belemmert dit. In het ergste geval komen deze inwoners pas over twaalf jaar aan de beurt. Stel je komt van het speciaal onderwijs en je moet zo lang wachten op jouw beschutte werkplek. Zo jong en niet van de rotonde af kunnen komen is wat mij betreft onacceptabel. Iedereen verdient de juiste afslag!”

Einde aan de wachtlijst

De gemeente financiert nu uit eigen middelen dertig extra werkplekken om de wachtlijst op te lossen. Dit wordt bekostigd door een te verwachten overschot op de Gebundelde Uitkering 2023 (BUIG). Omdat deze inwoners aan het werk gaan en geen uitkering meer nodig hebben, levert dat een besparing op. Dit is geen structurele oplossing: naar verwachting zullen er ieder jaar meer inwoners in aanmerking komen voor Beschut Werk. Daarom brengen de vier gemeenten met Fryslân Werkt en de Vereniging Friese Gemeenten in een gezamenlijke actie het probleem bij minister Schouten onder de aandacht. Ze hopen dat de minister op Prinsjesdag met maatregelen komt zodat inwoners na de indicatie snel kunnen doorstromen naar een Beschut-werkbaan en wachtlijsten verleden tijd zijn.

Aangepast werk

Beschut Werk is werk in een veilige, aangepaste omgeving voor inwoners die wel kunnen werken, maar daarbij extra begeleiding of aanpassing van het werk nodig hebben. Deze begeleidende taak ligt niet bij de werkgever, maar wordt in Súdwest-Fryslân uitgevoerd door Werkleerbedrijf Empatec.