Metaaldetectie in onze gemeente

Gepubliceerd op in Cultureel Erfgoed.

Geregeld lees je in de krant over bijzondere voorwerpen die door mensen met een metaaldetector of magneet gevonden zijn. Recent nog stond de vondst van een pommelkap, onderdeel van een Vikingzwaard, gevonden in Witmarsum in alle kranten. Ook besteedde het Journaal hier aandacht aan. Steeds meer mensen zoeken ook hobbymatig met een metaaldetector. Dat is spannend, goed voor je conditie, soms gevaarlijk als je explosieven vindt, maar vooral ook goed voor onze kennis over de geschiedenis van Súdwest-Fryslân. Soms krijgen we als gemeente vragen over metaaldetectie. Want wat zijn eigenlijk de regels voor metaaldetectie? Mag je overal zoeken met de metaaldetector? En als je iets vindt, wat dan? Vanwege de veiligheid en het belang van de vondsten voor de geschiedenis van Nederland, zijn er regels rondom metaaldetectie. In dit artikel zetten we die voor je op een rij.

Armring brons late IJzertijd / Romeinse tijd, Sneek
Gouden munt 14e eeuw, Hemelum. Foto: RAAP
Muntschat 13e/14e eeuw, nabij Bolsward.
Zilveren vikingring 9e eeuw-11e eeuw, nabij Tirns.

Wat zijn de regels?

Opgravingen van archeologische vondsten mogen volgens de Erfgoedwet alleen worden uitgevoerd door instanties die hiervoor zijn gecertificeerd. Detectoramateurs dragen bij aan de kennis over archeologie. Daarom mogen zij onder bepaalde voorwaarden ook deze opgravingen doen. Zij mogen de bovenste dertig centimeter (dus niet dieper) van de bodem verstoren. Metaaldetectie op land mag alleen in deze bovenste bodemlaag.

De eigenaar van het terrein moet altijd toestemming geven om het terrein te betreden en om te graven, als dat nodig is. Zorg ervoor dat je het terrein altijd netjes en zonder gaten achterlaat.

  • Vondsten die dieper liggen dan 30 cm mogen niet opgegraven worden. Daarvoor geldt wel het opgravingsverbod.
  • Het is niet toegestaan om met behulp van metaaldetectie archeologische resten uit de grond te halen op een archeologisch gemeentelijk-, provinciaal of rijksmonument.
    In onze gemeente is één archeologisch rijksmonument: de Camminghastate te Arum. Ook is er één archeologisch/cultuurlandschappelijk gemeentelijk monument: de Pingjumer Gulden Halsband.
  • Op een terrein waar een archeologische opgraving door een bedrijf of universiteit plaatsvindt, mag een detectoramateur niet zoeken.

Weet je niet zeker of je op een bepaald grondgebied met een metaaldetector mag zoeken? Neem dan contact op met ons op via erfgoed@sudwestfryslan.nl.

Wanneer bovenstaande voorwaarden niet worden nageleefd, is opgraven met een metaaldetector strafbaar.

Metaaldetectie vondsten waarvan je denkt dat ze een archeologische waarde kunnen hebben, moet je melden bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Dit kan via het vondstmeldingsformulier. Dan wordt de vondst geregistreerd in een landelijke database (Archis). Je kunt de vondst ook bij ons melden via erfgoed@sudwestfryslan.nl. Dan helpen wij om de vondst te melden bij Archis.

De eigenaar moet de vondst een half jaar lang beschikbaar houden voor wetenschappelijk onderzoek. Deze vondsten vertellen namelijk het verhaal van ons verleden en kunnen bijdragen aan de kennis van ons verleden.

Vondsten die worden gedaan met behulp van een metaaldetector worden gezien als archeologische toevalsvondst en vallen onder de schatvindersregeling. Bij een gevonden schat, een waardevol voorwerp dat zo lang verborgen was dat de eigenaar niet meer op te sporen is, is de helft eigendom van de eigenaar van de grond en de andere helft van de vinder. Een archeologische toevalsvondst hoeft je niet aan ons over te dragen.

Dit geldt overigens niet voor vliegtuigwrakken uit de WO2. De staat (Ministerie van Defensie) of het land van herkomst is eigenaar van deze vliegtuigwrakken. Als je bij graafwerkzaamheden, al dan niet door metaaldetectie, stuit op veldgraven of (onderdelen van) een mogelijk vliegtuigwrak, moet je de vondst onmiddellijk bij ons melden.

In de erfgoedwet van 2016 staat dat het niet is toegestaan om onderdelen van historische scheepswrakken, vliegtuigwrakken of andere vindplaatsen onder water te verplaatsen of op te duiken. Onder water mag je niet zoeken naar archeologische vondsten met de bedoeling ze te verwijderen en/of mee te nemen. Dit geldt dus ook voor magneetvissen.

Interesse?

Meer lezen over dit onderwerp?

Dit artikel is onderdeel van de Nieuwsbrief Cultureel Erfgoed. Wil je op de hoogte van het laatste Cultureel Erfgoed nieuws blijven? Meld je aan voor de Nieuwsbrief Cultureel Erfgoed. Deze verschijnt 2x per jaar.

Zie ook