Kleine windmolens op boerenerven
Gepubliceerd op in Duurzaam.
Andrea en Gerrit hebben samen een biologisch melkveebedrijf in Arum. De broer en zus wonen in hun eigen boerderijen een kilometer van elkaar verwijderd. Ze worden omringd door weilanden en hun koeien. Op beide boerderijen staat een kleine windmolen van 15 meter. Zo kunnen ze bijna zelfvoorzienend zijn. “Want het waait hier altijd,” zegt Andrea.
“Drie jaar geleden begon het eigenlijk,” vertelt Andrea. “We gebruiken veel stroom op het bedrijf en wilden graag zelfvoorzienend zijn. Zonnepanelen waren op onze stal minder geschikt. Maar omdat het hier altijd waait, kwamen we op het idee van windmolens.”
Samen om tafel
Het proces om vergunningen aan te vragen ging verrassend goed. “Iedereen kwam langs: mensen van de gemeente, de windmolenleverancier en Hûs & Hiem. We liepen samen een rondje over het erf en gingen daarna om tafel met een groot papier. Alle belangen kwamen mooi bij elkaar. Dat deden we eerst bij mij en daarna bij mijn broer, op dezelfde dag en daarna was de vergunning eigenlijk rond.
Een landschapsarchitect van de gemeente keek mee om te zorgen dat de molen in het landschap past. Dat de zichtlijnen kloppen en dat je de molen minder goed vanaf de weg ziet. Ook hielden we rekening met slagschaduw in huis, want anders word je daar helemaal gek van. Samen hebben we goed nagedacht over de plek. Uiteindelijk is de molen een paar meter verplaatst en staat hij nu precies goed. We zijn er blij mee.”

Techniek en uitdagingen
Andrea en Gerrit hebben veel zelf gedaan bij de aanleg. “We hebben de meeste kabels zelf aangelegd,” vertelt Andrea. “De kabel moest over het erf, langs de stal, door de kruipruimte en naar de meterkast. Dat had nog wel wat voeten in de aarde, maar uiteindelijk is alles gelukt. We zijn heel tevreden met onze molens.”
Andrea opent de windmolen-app op haar telefoon. “Kijk, nu waait het niet zo hard en wekt hij 3 kilowatt per uur op. Dit jaar heeft de molen ruim 80.000 kilowatt opgewekt. Dat is meer dan verwacht. En dat hebben we met de melkrobots ook wel nodig. Die vragen dag en nacht stroom.”
Gerrits molen draaide minder dit jaar. “Als het hard waait, schakelt de molen uit omdat de kabels de stroom niet aankunnen. We willen daar een accu plaatsen. Gelukkig helpt de provincie met subsidie. Met een accu kunnen we de energie opslaan en gebruiken op dagen dat het minder waait, zoals vandaag.”
Aanpassingen op het erf
Voor het plaatsen van de windmolen moesten ze een deel van de bomensingel kappen. “We hebben daarvoor een beplantingsplan gemaakt. En planten nu bomen en grote struiken terug, zodat de singel om de boerderij blijft. Het wordt een echte voederhaag. Dat is goed voor vogels, insecten en geeft beschutting voor onze dieren in de wei tegen weer en wind.”
Biologisch boeren
Sinds 2017 is het bedrijf biologisch gecertificeerd. “In 2016 zijn we gestopt met het weinige kunstmest dat we nog gebruikten. Onze koeien krijgen geen tot weinig antibiotica. Als een koe ziek dreigt te worden, geven we een bolus. Dat is een soort pil met knoflook en kruiden. Verder produceren we ons eigen voer en gebruiken we de mest weer op het land. Zo is de cirkel rond.”
Weidevogels en reeën
Andrea en Gerrit doen ook aan weidevogelbeheer. “We hebben 30 hectare agrarisch natuurbeheer met 2 plas-drassen. Dat betekent dat we het waterpeil verhogen, zodat de grond drassiger wordt. Vogels kunnen daar makkelijker eten vinden, vooral in het voorjaar. De kuikens hebben daardoor meer kans om te overleven. We maaien pas in juni, als alle kuikens weg zijn.”
Voordat ze maaien, zoeken ze reeënkalfjes met een drone en warmtecamera. “Iemand coacht Gerrit en mij naar de kalfjes. Waarna we het met een dot gras oppakken en naar een veilige plek brengen. Moeder en kalf vinden elkaar altijd weer terug.”
Toekomstplannen
Andrea heeft nog genoeg plannen. “Eigenlijk moeten we hier in huis aan de slag. Het huis is uit 1976 en er is weinig aan gedaan. We koken nog op gas, maar misschien kunnen we overstappen op inductie. We hebben genoeg stroom, dankzij de molen. Ook moeten we beter isoleren. Het tocht nu behoorlijk in de woonkamer. Maar eerst pakken we de stal aan en planten we de voederhaag, voor de dieren.”
Wist je dat?
- Een kleine windmolen een maximale ashoogte heeft van 15 meter.
- Er op 3 adressen 2 kleine windmolens staan.
- Er 95 vergunningen zijn verleend voor een kleine windmolen.
- Sinds 2022 meer dan 120 aanvragen voor een overleg voor kleine windmolens waren.
- Een vergunning voor een kleine windturbine maximaal 25 jaar geldt.
- De boer en gemeente samen met alle andere partijen de plek van de molen bepalen.
- Sinds kort ‘bestaande hulpbedrijven in het landelijk gebied’ en ‘bestaande recreatieve voorzieningen in het landelijke gebied’, zoals campings, parken met recreatiewoningen of jachthavens ook een kleine windmolen kunnen aanvragen.