Marjan Zijlstra

Deze keer zetten we Marjan Zijlstra uit Bolsward in de schijnwerpers. Wat opvalt wanneer Marjan vertelt over haar vrijwilligerswerk, is haar natuurlijke talent om mensen samen te brengen. Met haar enthousiasme weet ze moeiteloos bruggen te slaan tussen mensen. Of het nu om een kleiner project of een groot project gaat, Marjans aanpak laat zien dat samenwerken niet alleen effectief is, maar ook ontzettend leuk!

Waar zouden we jou van kunnen kennen?

Misschien ken je mij nog van mijn oude beroep. Ik heb maar liefst 45,5 jaar voor de klas gestaan in Bolsward. In zo'n kleine gemeenschap kom je oud-leerlingen vaak tegen en volg je hun leven van dichtbij. Na verloop van tijd werd ik naast juf ook cultuurcoördinator en organiseerde ik diverse culturele projecten voor de leerlingen, wat me opnieuw in contact bracht met veel mensen.

Daarnaast was de christelijke school waar ik lesgaf nauw verbonden met de Martinikerk. Hierdoor ontmoette ik mensen die ook betrokken waren bij de kerk. Maar niet alleen door mijn werk op school; ook door mijn persoonlijke werk voor de Martinikerk heb ik veel contacten opgebouwd. Zo was ik o.a. actief in de Jeugddienstcommissie, de commissie Avondgebed, leidde ik een kinderkoor (de Minicantorij) en organiseerde ik gespreksgroepen in de wijk.

Na mijn pensioen ben ik als suppoost gaan werken in de Martinikerk. Ik leid bezoekers rond en heb daarbij veel te vertellen. De kerk is natuurlijk een oud monument met een rijke geschiedenis, wat het extra bijzonder maakt om mensen hierover te informeren. Het indrukwekkende orgel en de vele prachtige details in de kerk maken dat je zomaar een uur verder bent tijdens een rondleiding. Er is zoveel te ontdekken en te vertellen, dat de tijd voorbijvliegt.

En natuurlijk niet te vergeten via mijn werkzaamheden binnen de Stichting Bolswards Historie. Dit heeft me al heel wat contacten opgeleverd, binnen én buiten Bolsward.

Poeh, dat weet ik niet precies. Het lijkt er gewoon altijd te zijn geweest. Opgegroeid in Zwolle heeft me zeker beïnvloed, met al die prachtige oude gebouwen om mij heen. Maar ik denk dat het vooral in de loop der jaren is ontstaan.

Wat ik mij wel herinner, zijn de inspirerende geschiedenislessen op de middelbare school in Enschede. Een Friese leraar vertelde prachtige verhalen, zoals die over de troonoverdracht van Karel V aan Filips II. Eén Friese edele weigerde te knielen voor zijn nieuwe vorst, met de woorden: "De Friezen knibbelje allinne foar ús God." Dat soort verhalen raakten mij.

Mijn interesse in gebouwd erfgoed ontstond tijdens mijn tijd als juf. Ik hoorde dat er jaarlijks ook in Bolsward een Open Monumentendag werd georganiseerd en dit trok meteen mijn aandacht. Hoewel ik de stad redelijk goed kende, waren de vele monumenten die Bolsward rijk is me nog grotendeels onbekend.

Na eerst zelf de monumenten te hebben verkend, kreeg ik het idee om mijn leerlingen mee te nemen op een route langs de opengestelde gebouwen. Dat bleek een schot in de roos. Ondanks dat het op zaterdag viel, was er altijd veel animo. Dat kwam waarschijnlijk ook door de limonade en de interessante opdrachtjes in een quizje waarmee we onze tour begonnen. Hierdoor werden de kinderen en hun (groot)ouders meteen enthousiast en nieuwsgierig naar wat de monumenten te bieden hadden.

Dit heb ik jarenlang gedaan, misschien wel 27 keer. Uiteindelijk brachten die jaarlijkse uitstapjes mij bij mijn huidige rol binnen de Stichting Bolswards Historie, waar ik mij nu onder andere inzet om de jaarlijkse Open Monumentendagen tot een succes te maken.

Daarom vond ik het als juf ook zo belangrijk om uitdagende wijze bekendheid te geven aan onze geschiedenis. Hoewel de Tweede Wereldoorlog niet in mijn klas werd behandeld, vertelde ik mijn leerlingen rond 5 mei altijd over Anne Frank. Haar verhaal maakte altijd veel indruk.

De laatste jaren zie ik dat het vak geschiedenis wat ondergesneeuwd raakt. Door tijdsdruk wordt geschiedenis vaak samengevoegd met vakken zoals aardrijkskunde en heemkunde, wat ik erg jammer vind. Kinderen werken tegenwoordig met kortere thema’s binnen geschiedenis en van een chronologische tijdlijn is vaak geen sprake meer. Terwijl zo’n tijdlijn vaak juist gewaardeerd wordt, “Het verhaal van Nederland” op tv is niet voor niets zo’n succes!

Op welke wijze zet jij je in als vrijwilliger? 

Sinds mijn pensioen in 2017 organiseer ik met veel plezier jaarlijks de openstelling van onze monumenten. Ik zet mij in om deze dag aantrekkelijk te maken voor bezoekers, want alleen de deuren van de monumenten openen, een flyer en een kort krantenbericht is niet genoeg. Ik probeer dan ook elk jaar- samen met mede- bestuursleden- weer iets nieuws te verzinnen, zodat er in of bij een aantal monumenten iets interessants of plezierigs te beleven valt.

Dit jaar hebben we bijvoorbeeld een kaartenmapje gemaakt met prachtige afbeeldingen van schilderijen van Michiel Galama. De uitgifte van het eerste kaartenmapje kreeg een bijzonder tintje, omdat ik wethouder Petra van den Akker bereid had gevonden het eerste mapje aan Michiel Galema te overhandigen tijdens de opening van Open Monumentendag. Dit gebeurde ook nog in de recent prachtig gerestaureerde Doopsgezinde kerk van Bolsward.

Daarnaast heb ik ook namens S.B.H. een expositie geregeld in de Martinikerk. Uit schenkingen had Historie Bolsward zeven prachtige schilderijen van de Martinikerk gekregen, die we graag daar wilden tentoonstellen. Ik vond zeven schilderijen wat karig, dus vroeg ik Michiel Galama of hij nog schilderijen had die we konden gebruiken. Gelukkig had hij die! Ook liep ik in de kerk toevallig een groepje schetsende dames van Urban Sketchers tegen het lijf. Ik vroeg hen of ze misschien ook bij de expositie wilden bijdragen en ze reageerden erg enthousiast. Tot slot heb ik nog aan mensen binnen de kerk gevraagd of zij nog mooie schilderijen etc. hadden voor de expositie. Nou dat heb ik geweten. De mooiste foto’s en schilderijen werden beschikbaar gesteld. Zo konden we de noordbeuk én het koor van de kerk volhangen met fraaie schilderijen, prenten en foto’s. Een prachtig resultaat!

Een enkele keer leid ik op verzoek een groepje geïnteresseerden namens S.B.H. met een stadswandeling  door Bolsward, om het mooie historische centrum te laten zien.

Dit is een greep uit mijn inzet, vaak komen er ook nog genoeg dingetjes tussendoor. Vooral afgelopen jaar is er veel gebeurd, wat me veel energie heeft gekost. Maar als ik dan het resultaat zie, vind ik dat ontzettend mooi!

Een van de meest bijzondere ervaringen die ik heb gehad, was in 2019 toen ik betrokken was bij de organisatie van de Tjalkendag, de jaarlijkse opening van  het vaarseizoen van de Noorderschippers.

Elk jaar heeft deze dag een ander thema en vindt die op een andere locatie in het noorden plaats. In 2019 was Bolsward de gastheer. Met een heuse intocht zouden er ruim twintig schepen van leden naar Bolsward komen en dat was voor ons aanleiding voor het organiseren van een Open Monumentendag Special. Hierbij hebben we erg veel hulp gekregen van de landelijke organisatie Open Monumentendag. Tijdens dit weekend konden bezoekers zowel gebouwde als varende monumenten bekijken, met muziek in de stad en vooral veel drukte en gezelligheid.

Het resultaat was een onvergetelijk weekend met indrukwekkende en monumentale dagen die talloze bezoekers uit de wijde omgeving aantrokken. Bolsward stond echt twee dagen op zijn kop!

Ik probeer echt na te denken over hoe we de aandacht voor onze monumenten kunnen vergroten. Ik merk dat bezoekers die uit nieuwsgierigheid langskomen soms snel om zich heen kijken en denken: ‘Leuk, maar ik heb het wel weer gezien.’ Dit roept bij mij de vraag op: hoe maken we het interessanter voor deze bezoekers? Wat als er iemand iets vertelt over het pand of er een activiteit in wordt georganiseerd? Aan de andere kant kan ik dit niet voor elk monument regelen, dan houd ik geen tijd meer over.

Een van de meest bijzondere ervaringen die ik heb gehad, was in 2019 toen ik betrokken was bij de organisatie van de Tjalkendag, de jaarlijkse opening van  het vaarseizoen van de Noorderschippers.

Elk jaar heeft deze dag een ander thema en vindt die op een andere locatie in het noorden plaats. In 2019 was Bolsward de gastheer. Met een heuse intocht zouden er ruim twintig schepen van leden naar Bolsward komen en dat was voor ons aanleiding voor het organiseren van een Open Monumentendag Special. Hierbij hebben we erg veel hulp gekregen van de landelijke organisatie Open Monumentendag. Tijdens dit weekend konden bezoekers zowel gebouwde als varende monumenten bekijken, met muziek in de stad en vooral veel drukte en gezelligheid.

Het resultaat was een onvergetelijk weekend met indrukwekkende en monumentale dagen die talloze bezoekers uit de wijde omgeving aantrokken. Bolsward stond echt twee dagen op zijn kop!

Wat mij ook altijd bij zal blijven is het bezoek van de afhaaldichter aan de bibliotheek in het Cultuur Historisch Centrum de Tiid tijdens Open Monumentendag 2023. Mijn eerste ontmoeting met deze bijzondere man vond plaats tijdens een kunstroute, ergens in een weiland. Daar zat hij in een charmant schildwachthuisje met een loket en een uitgerolde loper. Hier toonde hij mij een lijst met onderwerpen en ik koos voor ‘mijn moeder’. Vervolgens droeg hij een prachtig gedicht voor en gaf me een ansichtkaart mee met dit gedicht erop.

Onlangs hebben we het schilderij *Salomons Rechtspraak* laten restaureren. Dit schilderij was volgens de overlevering in 1617 een geschenk van de Bolswarder burgerij aan het stadsbestuur bij de ingebruikname van het -toen- nieuwe stadhuis. De restauratie, uitgevoerd in opdracht van Stichting Bolswards Historie in 2020-2021, onthulde dat onder de huidige schildering een oudere versie met een afwijkende compositie verborgen zat. Hoe interessant is dat!

Benieuwd naar dit schilderij? Kom het bewonderen in de Vierschaar van Cultuur Historisch Centrum De Tiid!