De Bommenwerper pan van Pea Reitsma-Bult

Bijzondere vondst/uitgelicht object

Gepubliceerd op in Cultureel Erfgoed.

Nou vertel, wat heeft u voor bijzonders?

“Wij vinden het eigenlijk niet zo bijzonder hoor! Jij (Yvonne Boonstra) hoorde ervan toen je laatst met mijn man Auke Bult een afspraak had en vandaar dat we hier nu zitten samen met de pan. Het verhaal wil dat de pan is gemaakt van metaal, afkomstig van één van de drie neergestorte vliegtuigen bij Molkwerum. De smid uit Molkwerum heeft er een pan van gemaakt.”

Hoe komt u aan de pan?

“De pan is van mijn ouders geweest. Zij hebben hem gekregen van de familie Klaes Jans Zeldenrust. Zij waren de grootouders van mijn vader. De familie Zeldenrust woonde op een boerderij aan de IJsselmeerkust te Molkwerum. Ergens aan het einde van WOII, of er direct na, is de pan in mijn ouders bezit gekomen. Ik heb hem als erfenis overgenomen. Mijn moeder kookte er altijd snert in, voor de rest geen andere dingen. Dan zei ze altijd: “We krjje hjoed snert út de bommenwerper.”

Waarvoor wordt de pan nu gebruikt?

“Het is eigenlijk een moeilijke pan, de snert brandde er ook altijd in aan. Snert is snel geneigd aan te branden, maar in deze pan werd dat er absoluut niet beter op. Dus nee, ik gebruik hem niet meer voor snert zoals mijn moeder. De pan is bij ons in gebruik als aardappelbak. Vanwege het bijzondere verhaal zullen we hem natuurlijk nooit wegdoen. De pan moet eigenlijk in de familie blijven. Ik hoop dat mijn kinderen dat ook vinden.”

Wat zegt de specialist?

“De pan is via foto’s nauwkeurig bekeken door de Stafofficier Vliegtuigberging M. Schuncken. Volgens hem is het geen vliegtuigonderdeel, omdat er geen onderdeelnummer op voorkomt. Dat het een deel zou kunnen zijn van een groter onderdeel, als verklaring voor het ontbreken van het onderdeelnummer, acht hij ook niet waarschijnlijk omdat hij de vorm van een vliegtuigonderdeel niet herkent. Afgezien van de bodem en de handvaten zijn er geen lasnaden, dus de huidige vorm is ook de oorspronkelijke vorm geweest. Natuurlijk kan het niet worden uitgesloten dat het onderdeel is geweest van de inventaris van een neergestort vliegtuig.” 

Wat is er bekend over het historische verhaal achter de pan?

“Er zouden inderdaad drie vliegtuigen in de buurt van Molkwerum neergestort zijn volgens de gemeentelijke database. Het gaat hier om een Wellington IC (R1800) in augustus 1941, een Halifax II (W1067) in juni 1942 en een P-38J (42-67192) in april 1944. Dat er materiaal is gebruikt afkomstig van één van de vliegtuigen is dus niet onmogelijk. Het maakt eigenlijk niet zo veel uit of de bommenwerper pan nu wel of niet authentiek en origineel is. Het object is inmiddels al langer de bommenwerper pan, dan dat hij dat niet was. Deze pan vormt door zijn bijzondere verhaal een directe verbinding met WOII. Zo houden we met zijn allen de geschiedenis levend.”

Pea Reitsma-Bult met pan
Pea Reitsma-Bult met de pan
bommenwerper pan
De bommenwerper pan

Dit artikel is onderdeel van de Nieuwsbrief Cultureel Erfgoed. Wil je op de hoogte van het laatste Cultureel Erfgoed nieuws blijven? Meld je aan voor de tweejaarlijkse Nieuwsbrief Cultureel Erfgoed via het aanmeldformulier.

Zie ook