Binnenkijken bij Yntemapolder 2, Gaastmeer

Deze keer kijken we binnen bij een kop-hals-romp boerderij aan de Yntemapolder 2 in Gaastmeer. Een rijksmonument uit 1869, dat sinds 2015 in eigendom is bij de huidige eigenaren. Het pand was toen voor een groot deel in gebruik als logiesaccommodatie. De eigenaren hebben deze logies onder architectuur vernieuwd. Zelf zijn ze grotendeels in het nog vrij authentieke voorhuis gaan wonen. De combinatie oud en nieuw is hier op een prachtige manier vormgegeven.

Kop-hals-romp boerderij

Deze (voormalige) boerderij heeft een hele markante plek in het dorp. Komend vanuit de enige weg die het dorp inloopt, staat aan de overkant van de Wijdesloot deze statige boerderij die bereikbaar is via een lage boogbrug. Het is een kop-hals-romp met een hele korte hals, want het voorhuis (de kop) staat op de begane grond eigenlijk tegen de romp aan. Samen met de stelpboerderij is de kop-hals-romp boerderij hét agrarische beeldmerk van Friesland.

Aan de rechterkant van de kop bevind zich de voordeur, maar eigenlijk kom je de boerderij hoofdzakelijk binnen via de staldeuren aan de achterzijde. Daar kijk je gelijk de hoge kap in en vallen meteen de kubusachtige elementen op die in het schuurgedeelte zijn toegevoegd. De hoge onderdelen zijn t.b.v. de logiesfunctie en het lage gedeelte met het grote raam is onderdeel van de eigen keuken. De architect heeft voor de nieuwe onderdelen gebruik gemaakt van verticale houten delen, wat goed in de ruimte past maar ook gelijk duidelijk aangeeft dat dit nieuw is. De invulling van het logiesgedeelte laten wij hier verder buiten beschouwing, omdat we vooral geïnteresseerd zijn in de monumentale onderdelen.

Via een halletje kom je binnen in de woonkeuken. Deze zit in het voorste deel van de romp, maar steekt ook deels via de nieuwbouw naar achteren van de romp. De keuken zit in de nieuwbouw en het zitgedeelte in de reeds bestaande bouw. De lichttoetreding in de keuken komt via een grote glazen pui, die ongeveer één meter binnen de buitengevel staat. In de buitengevel zitten twee dubbele deuren. Deze staan naar binnen toe open om het licht binnen te laten. In de andere binnenwanden van de keuken zit veel glas, waardoor je contact hebt met de entree en het logiesgedeelte. In het zitgedeelte ligt een houten vloer van oude binten en zijn deels de houten plafondbalken nog zichtbaar. Het licht komt hier binnen via de vier originele zesruitsvensters.

Zowel via het smalle halletje als de woonkeuken kom je in de hal die het voorhuis van het voormalige bedrijfsgedeelte scheidt. Op de vloer liggen hier hergebruikte Hollandse estrikken. De wanden zijn hier grotendeels van verticale houten delen, die deels origineel en deels nieuw zijn. Via deze hal krijg je toegang tot de meest originele interieuronderdelen in de kop van deze boerderij, zoals de kelder, de opkamer en de rococo kamer.

De voormalige melkkelder, met zijn typische luiken en tralies, is in tweeën gedeeld door een houten wand. Deze is nu wel voorzien van beglazing, die op het buitenpeilniveau zit. De vloer ligt ongeveer één meter diep in de grond en heeft een laag plafond. Als halve kelder maakte men gebruik van de koele bodem, maar kon via de luiken wel geventileerd worden. Rondom ligt de gemetselde opstand (met originele estrikken) voor de melkbussen. Er is ook een houten toegangsdeur naar buiten aanwezig.

Verderop in de hal, voorbij de toegang naar de kelder, bevindt zich een woonkamer (voorin de romp). Met een kleine verspringing in de hal kom je uit bij de buitendeur en de deur naar de ouderslaapkamer, die met de nieuwbouw in de schuur is ondergebracht.

Via een trappetje en een smal halletje kom je in de voorname opkamer en de rococo kamer van de boerderij. Deze ruimtes zitten als een soort halve verdieping in de kop, boven de kelder. De kamers waren niet voor dagelijks gebruik, maar vooral voor speciale gelegenheden. Tegenwoordig zijn de bewoners er wel vaker en wordt de rococo kamer gebruikt als werkkamer. Vanuit deze kamers heb je ook een prachtig uitzicht over de Wijde Sloot en het dorp Gaastmeer.

De opkamer heeft de typische inrichting zoals je die bij vele opkamers ziet. De schouw in het midden van de voorgevel, met links en rechts grote schuifvensters. In de zijgevels zijn ook grote vensters aanwezig en tegenover de schouw staat de bedstedewand. Op de vloer liggen brede houten delen en daar tegenover hangt het balkenplafond. De vensters in de voorgevel zijn aan de binnenzijde voorzien van luiken, maar de beide zijvensters hebben een vrij uniek luik dat in zijn geheel in de wand schuift.

Achter de bedstedewand bevindt zich nog een aparte kamer die toegankelijk is via het smalle halletje. Deze wordt de rococo kamer genoemd vanwege de rijk gedecoreerde bedstedewand die daar aanwezig is. Alleen hoort de term rococo bij de bouwperiode van Lodewijk VX en dat was rond 1740-1775. Dat maakt de bedstede een eeuw ouder en deze is dus hergebruikt. Het is aannemelijk dat deze bijzondere bedstedewand bewaard is gebleven uit de boerderij die hiervoor op deze plek stond.

Eerste verdieping en zolder

Via een trap kom je op de eerste verdieping, waar een grote overloop en een aantal slaapkamers zijn ondergebracht. Dit alles zit allemaal in het begin van de romp, waar van oudsher ook ruimte was om te wonen.

Op deze overloop zit ook nog een klein, stijl trappetje naar de zolder in de kop. Hier zie je heel goed het stukje hals dat intern in een kleine boog met origineel dakhout is afgewerkt.

Een leuke toevoeging aan deze boerderij is de vergaderruimte helemaal in de nok van de romp. Deze is met een lange wenteltrap bereikbaar vanuit het logiesgedeelte en biedt een prachtig uitzicht over het dorp en het uitgestrekte Friese landschap.