De bescherming van een monument gaat verder dan alleen de buitenkant

Gepubliceerd op in Cultureel Erfgoed.

Hoewel de gevels van monumenten vaak de meeste aandacht krijgen, gaat de bescherming van monumenten verder dan alleen de buitenkant. In principe is het hele bouwwerk beschermd, inclusief het interieur, exterieur (van de fundering tot het dak) en eventuele bijgebouwen. Dit is vastgelegd in de Erfgoedwet en wordt ondersteund door de rechterlijke beslissingen hierover.

In de Erfgoedwet is vastgelegd hoe er met ons erfgoed wordt omgegaan, welke verantwoordelijkheden daarbij komen kijken en hoe daarop toezicht wordt gehouden. Voor het restaureren en verbouwen van een monument is dan ook vaak een vergunning nodig. Dit geldt voor het slopen, verstoren, verplaatsen of wijzigen van alle oorspronkelijke elementen met een monumentale waarde.

Mag ik dan niets wijzigen?

Er zijn nog steeds wijzigingen mogelijk. Doorgaans hebben niet alle onderdelen een monumentale waarde. Wil je bijvoorbeeld een later geplaatste keuken of badkamer wijzigen? Dan mag je dat zonder vergunning doen. Dit geldt ook voor het normale onderhoud aan onderdelen met monumentale waarde. Zoals bijvoorbeeld het licht opschuren en schilderen in dezelfde kleur en één op één vervangen van kapotte ruiten. Maar ook het opstoppen van rieten daken of het vervangen van enkele dakpannen in dezelfde vorm en kleur. Komen er monumentale waarden in geding? Dan heb je altijd een vergunning nodig.

Verval daklijst.
Verval daklijst. Fotocredits Gert Jan Luijendijk, Rijksdienst voor het Cultureel Fonds.
Verval deur. Fotocredits Gert Jan Luijendijk, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Beoordelen van een aanvraag

Bij het beoordelen van een vergunningaanvraag voor het wijzigen van een monument, wordt gekeken naar verschillende aspecten om te bepalen of het monumentale karakter van het pand behouden blijft. Er wordt gelet op de monumentale waarde van het pand en/of de voorgestelde wijziging, met voldoende respect voor de historische elementen, bij de oorspronkelijke bouw passen. Ook de belangen van de eigenaar en andere betrokken partijen spelen een rol.

Hoe weet ik of iets monumentale waarde heeft?

Als je wilt weten of bepaalde elementen oorspronkelijk zijn en/of een monumentale waarde hebben, dan kan een vooronderzoek veel opleveren. Je kunt bijvoorbeeld kijken naar (oorspronkelijke) bouwtekeningen of in het archief duiken en oude foto's bekijken. Soms is echter een expert nodig om het monument te inspecteren en de monumentale waarden te beoordelen.  Heb je bouwplannen? Dan kunnen de monumentenadviseurs van de gemeente hierbij ondersteuning bieden. Wil je dieper in de geschiedenis van jouw pand duiken? Dan kan een bouwhistorisch onderzoek hierbij ook behulpzaam zijn. Voor een bouwhistorisch onderzoek, in combinatie met het aanvragen van een omgevingsvergunning, hebben wij een subsidie beschikbaar.

Subsidie bouwhistorisch onderzoek

Meer informatie over de voorwaarden voor deze subsidie vind je in de Subsidieregeling Cultureel Erfgoed. Deze regeling is te vinden op onze website onder het kopje Erfgoed en monumenten. Hier kan je ook terecht voor het aanvragen van de subsidie. De aanvraag dien je in middels het formulier Aanvraag Inspectie.

Dit artikel is onderdeel van de Nieuwsbrief Cultureel Erfgoed. Wil je op de hoogte van het laatste Cultureel Erfgoed nieuws blijven? Meld je aan voor de tweejaarlijkse Nieuwsbrief Cultureel Erfgoed via het aanmeldformulier.

Zie ook