Omgevingswet
Op 1 januari 2024 is de Omgevingswet ingegaan. Met deze wet wil het Rijk de regels voor ruimtelijke ontwikkeling vereenvoudigen en samenvoegen. Zo vervangt de wet alle wetten en regels voor wonen, ruimte, infrastructuur, milieu en water die we op dit moment gebruiken.
De 26 wetten en een paar 100 regelingen op het gebied van de leefomgeving. Dus 1 wet voor de fysieke leefomgeving, de Omgevingswet.
Wat is de Omgevingswet?
De Omgevingswet is een wet, die voor heel Nederland geldt. Hierin staan alle wetten en regels voor de fysieke leefomgeving. Kortom een wet die gaat over alles wat je buiten ziet, hoort of ruikt.
Met de Omgevingswet is het voor inwoners en ondernemers duidelijker welke regels er zijn. Ook is er meer ruimte voor nieuwe ideeën van inwoners en ondernemers. De Omgevingswet moet alles dus simpeler maken, door de regels samen te voegen onder één Omgevingswet.
Het proces bij gemeenten is korter en daardoor weet je sneller of jouw bouwplannen kunnen doorgaan. Dat telt vooral voor ingewikkelde bouwplannen waar meerdere partijen bij betrokken zijn, zoals een groot bouwproject.
Doel van de nieuwe Omgevingswet
- Overzichtelijk: Alle regels over de fysieke leefomgeving in één wet
- Snellere besluitvorming: Binnen 8 weken een besluit
- Eén ingang: Alle aanvragen komen binnen via één loket.
- Maatwerk: Gemeenten krijgen meer mogelijkheden om zelf te bepalen wat wel en niet wenselijk is in een bepaald gebied.
- Meedoen: Inwoners, bedrijven en andere belanghebbenden worden vanaf het begin betrokken bij een plan.
De Omgevingsvisie 1.0
Eén van de nieuwe instrumenten uit de Omgevingswet is de Omgevingsvisie Súdwest-Fryslân 1.0 (pdf). Deze helpt om keuzes te maken bij ontwikkelingen die de fysieke leefomgeving beïnvloeden.
In onze gemeente geldt: ‘Denk vanuit de klant en de initiatiefnemer’.
We denken bij de Omgevingsvisie 1.0 vanuit ambities en mogelijkheden. Daarbij zijn juridische kaders niet leidend. We houden het simpel en zijn uitnodigend. Zoek elkaar op en maak visies en plannen samen. De Omgevingsvisie 1.0 nodigt uit tot ontwikkelingen: het is dé rode draad voor gemeentelijke activiteiten in de fysieke leefomgeving.
Deze visie, de Omgevingsprogramma’s en het Omgevingsplan vormen een duidelijk handvat. Met de visie, de Omgevingsprogramma’s en het Omgevingsplan beoordelen we of ontwikkelingen en projecten bij Súdwest-Fryslân passen. De Omgevingsvisie helpt bij het soepel doorlopen van de procedures.
IDeekaart voor de verschillende gebieden
Onze gemeente is opgedeeld in 6 deelgebieden. Voor ieder deelgebied is een IDeekaart gemaakt. De IDeekaarten benoemen de aandachtspunten voor de gebieden.
Wij kunnen in het programma het beleid voor de ontwikkeling, het gebruik, het beheer, de bescherming of het behoud van de fysieke leefomgeving uitwerken.
Het programma kan zich toespitsen op een bepaald beleidsthema, zoals landbouw of horeca. Het programma kan ook gericht zijn op ontwikkeling van een bepaald gebied. Dan werkt een programma net zoals voorheen de structuurvisie uit de Wet ruimtelijke ordening.
Het eerste omgevingsprogramma Klimaatadaptatie ligt vanaf 8 juni 2023 voor 6 weken ter inzage.
Voor wie heeft de wet gevolgen?
De gemeente is verantwoordelijk voor de inrichting en het beheer van de openbare ruimte en wij zijn met zijn allen verantwoordelijk voor de leefomgeving. Onder leefomgeving verstaan we in ieder geval bouwwerken, van grote panden tot aan het schuurtje in de tuin, infrastructuur, watersystemen, water, bodem, lucht, landschappen, natuur, cultureel erfgoed en werelderfgoed. Inwoners, ondernemers en initiatiefnemers die activiteiten willen uitvoeren in de leefomgeving krijgen te maken met de omgevingswet. Kortom: iedereen krijgt met deze wet te maken.
1 loket
Met de komst van de Omgevingswet gaat alles straks via 1 digitale website: het Digitale Omgevingsloket (DSO). Dit is een loket waar alle overheden samenwerken zodat je op één plek alle informatie vindt die je nodig hebt. Via dit loket vraag je vergunningen aan en kun je lezen met welke regels je te maken krijgt. Soms blijkt uit het Digitale Omgevingsloket dat je voor jouw bouwplannen helemaal geen vergunning nodig heeft. Of jouw bouwplan is niet zo groot, waardoor je zonder problemen een vergunning aanvraagt. Dit kun je makkelijk zelf controleren via het Omgevingsloket.
Hoe werkt het dan?
Stel je wilt een dakkapel plaatsen, jouw garage ombouwen tot bedrijfsruimte, een speeltuin op het lege veldje in de buurt of een buitensportaccommodatie in de wijk. Je vraagt jouw vergunning aan via het Digitale Omgevingsloket. Na het indienen van de aanvraag gaan wij aan de slag met de beoordeling. Jouw contactpersoon bij de gemeente neemt contact met je op bij vragen of onduidelijkheden. Binnen 8 weken weet je doorgaans waar je aan toe bent.
Bij een positief advies heb je dus al binnen 8 weken een vergunning. Alleen de echt complexe aanvragen kunnen wat langer in beslag nemen. Voor de initiatiefnemer wordt dit traject dus eenvoudiger. Wij raden je wel aan om eerst een vooroverleg aan te vragen, nog voordat je de vergunningsaanvraag indient. We leggen hieronder graag uit waarom.
Vergunning nodig? Check wat de kans van slagen is.
Heb je een idee of initiatief dat je graag wilt uitvoeren? Of heb je (ver)bouwplannen? En wil je eerst weten hoe wij en andere belanghebbenden tegen jouw plan aankijken? Vraag dan eerst een vooroverleg aan . Tijdens zo’n vooroverleg ga je met ons en belanghebbenden in gesprek. Je legt jouw plan voor, je bespreekt het plan en kunt jouw plan bijschaven zodat de kans op een vergunning groter is.
De voordelen op een rijtje:
- Je weet al voordat je de officiële vergunningsaanvraag hebt ingediend hoe wij tegen jouw plan aankijken
- Je weet op tijd aan welke regels jouw initiatief moet voldoen
- Je hebt alle betrokkenen gezamenlijk aan tafel en weet hoe zij tegen jouw plan aankijken en welke aanpassingen nodig zijn
- Je hebt persoonlijk contact met betrokken partijen
- Je ontvangt een omgevingsadvies
- Voordat je de plannen in detail uitwerkt, weet je of jouw plan kans van slagen heeft
- Al met al heb je een goede basis voor de formele vergunningsaanvraag
- Het proces van het beoordelen van je aanvraag duurt minder lang.
Hoe werkt zo'n vooroverleg?
Met een vooroverleg doorloop je 5 stappen:
Een vooroverleg aanvragen doe je digitaal. Ga hiervoor naar Vooroverleg omgevingsvergunning.
Wij voeren een pre-scan uit met 3 mogelijke uitkomsten:
- Het initiatief hoeft geen uitgebreide check en de aanvraag voor de vergunning kan binnen 5 dagen afgehandeld worden.
- Het initiatief kan via de reguliere weg worden behandeld. Dat betekent dat je een vergunningsaanvraag kunt indienen via het DSO. Deze wordt binnen 8 weken behandeld.
- Het initiatief is uitgebreid en/of complex. Via de intaketafel en de omgevingstafel wordt de wenselijkheid en haalbaarheid getoetst. Vervolgens ontvang je een advies waarmee je een officiële vergunningsaanvraag kunt indienen.
Zien wij jouw initiatief als een complex, uitgebreid initiatief, dan volgt een intaketafel. Aan de Intaketafel bekijken we of jouw initiatief wenselijk is. Kortom, past het binnen onze visie en creëert het initiatief een verbetering voor inwoners, ondernemers en de gemeente?
Is jouw initiatief een wenselijke ontwikkeling, dan volgt de omgevingstafel. Je bespreekt met ons en relevante gesprekspartners (bijvoorbeeld omwonenden, ondernemers, waterschap, provincie, e.d.) jouw plan. Het doel is de haalbaarheid te toetsen. Soms is één overleg genoeg, in andere gevallen kom je tot drie keer toe bij elkaar.
Je kunt een vergunningsaanvraag indienen via het DSO. Gebruik hierbij het omgevingsadvies dat je van ons ontvangt. Daarmee vergroot je de kans dat je de vergunning ook daadwerkelijk krijgt. Let op: Het vooroverleg geeft een indicatie, het is geen toezegging dat je de vergunning krijgt.
Participatie
Participatie is een belangrijk thema binnen de Omgevingswet. Je informeert en betrekt vroegtijdig belanghebbenden bij jouw plan. Belanghebbenden zijn bijvoorbeeld inwoners, vertegenwoordigers van bedrijven, professionals van maatschappelijke organisaties en bestuurders van overheden.’
Jij bent als initiatiefnemer verantwoordelijk voor het organiseren van een participatieproces. Wij hechten hier waarde aan. Met participatie laat je zien wat belanghebbenden van jouw plan vinden en hoe je de belangen van deze belanghebbenden meeneemt in jouw plan.
Wij helpen je graag op weg. Meer informatie over Participatie.
Veelgestelde vragen
Hieronder vind je antwoorden op veelgestelde vragen over de Omgevingswet.
De Omgevingswet is op 1 januari 2024 in werking getreden. En uiterlijk 1 januari 2032 moet voor alle gemeentelijke gronden in één Omgevingsplan met regels staan omschreven wat mag in een bepaald gebied. Alle stappen staan op de website van het Informatiepunt Leefomgeving omschreven.
In de 1e instantie niets. Maar als je iets wilt verbouwen aan jouw huis of tuin en je vraagt een hiervoor een vergunning aan, dan gaat dat straks anders dan voorheen. Je zoekt de regels op in een nieuw online loket, het Omgevingsloket. In dat loket kunt je controleren of je een vergunning nodig heeft en deze ook direct aanvragen.
Let op: Maak vooral ook gebruik van het vooroverleg om samen met ons jouw initiatief te verkennen. Zo'n vooroverleg kun je nu ook al aanvragen
Kan ik nu al iets merken van de Omgevingswet?
De Omgevingswet eist dat elke gemeente een Omgevingsvisie en een Omgevingsplan heeft. In een Omgevingsvisie staan de toekomstplannen van een gemeente. In een Omgevingsplan komen alle juridische regels vast te liggen. Hier komen ook de bestaande bestemmingsplannen en diverse lokale regels in te staan. Niet elke gemeente is even ver, maar hebben dan ook tot 2030 de tijd om alle bestemmingsplannen om te zetten naar één Omgevingsplan voor de hele gemeente.
Een belangrijke verbetering van de nieuwe wet is dat de fysieke leefomgeving bij het invullen van plannen nog beter thema’s als gezondheid, energietransitie, duurzaamheid, sociale en maatschappelijke uitdagingen meeneemt. De bedoeling is dat de kwaliteit van de leefomgeving verbetert. En dat het proces over de invulling van de buitenruimte versnelt. Daar hebben alle inwoners en ondernemers profijt van. Ambtenaren en inwoners hebben in de toekomst via het Omgevingsloket toegang tot dezelfde informatie. En gaat het aanvragen van een vergunning straks sneller, als de vergunningaanvraag vooraf goed besproken is met de betrokken partijen.
Net als bij een verbouwing staat ook nog niet alles meteen op z’n plek. Dat duurt even en het kan ook wel eens fout gaan. Alle losse wetten en regels vallen straks onder één nieuwe wet. Dat is nieuw. Bovendien gaan we als inwoners, ondernemers en overheid anders met elkaar samenwerken. Dat zal in het begin wennen zijn. Uiteindelijk gaan we ervan uit dat met de Omgevingswet de besluitvorming beter wordt en sneller gaat en dat plannen sneller in uitvoering gaan.
De Omgevingswet zorgt er ook voor dat je kunt meepraten over de Omgevingsvisie, het Omgevingsplan en de uitvoering in jouw gemeente. Dat kan nu ook al, maar de Omgevingswet schrijft voor dat je actiever wordt benaderd om mee te denken bij veranderingen in jouw leefomgeving.
Wat is het participatiebeleid in Súdwest-Fryslân?
We vinden het belangrijk dat we met elkaar ideeën en plannen voor de fysieke leefomgeving zorgvuldig ontwikkelen. Een goed participatieproces ondersteunt het komen tot een beter plan. Dat betekent een traject waaraan mensen die een belang hebben kunnen deelnemen. De meningen van inwoners maken een initiatief vaak beter. Inwoners weten goed welke knelpunten of kansen er kunnen zijn. En wanneer inwoners participeren bij een initiatief, zijn de keuzes in dat initiatief voor hen ook beter te begrijpen. Daarom is de initiatiefnemer in veel gevallen verplicht om participatie toe te passen.
Participatie als onderdeel voor snellere besluitvorming
Voor het college van burgemeester en wethouders en de gemeenteraad is het belangrijk om zo goed mogelijk inzicht te krijgen in de verschillende belangen die bij een initiatief spelen. Hierdoor kunnen wij goed nadenken en zorgvuldig en snel besluiten over een initiatief.
Wil je iets bouwen, plaatsen of een feest in de buitenlucht organiseren? Dan is het belangrijk dat je de mensen op wie jouw plan een effect heeft betrekt. Dat heet participatie. Lees hier meer informatie over participatie.
Wij allemaal! Inwoners, ondernemers en overheden zijn samen verantwoordelijk voor de kwaliteit en ontwikkeling van onze leefomgeving. Wij leggen in ons Omgevingsplan niet alles meer tot in detail vast, zoals dat eerder in bestemmingsplannen wel zo was. Door plannen globaler te beschrijven ontstaat ruimte voor initiatiefnemers om hun plannen uit te werken. Zij moeten daar wel eventuele belanghebbenden bij betrekken (participatie). Wij krijgen een meer adviserende en toetsende rol.
Waar we eerst verschillende bestemmingsplannen hadden, hebben overheidspartijen binnen ongeveer zeven jaren, alle regels binnen de eigen leefomgeving in één stuk staan. Overheden hebben tot 2030 de tijd om dit plan helemaal in te vullen. Wij werken eerst met een tijdelijk plan. Het is veel werk en duurt een periode voordat alles in de puntjes is geregeld, zoals de Omgevingswet het bedoelt.
In het landelijke Omgevingsloket kan iedereen informatie over de fysieke leefomgeving op 1 plek bekijken en direct gebruiken. Alle gemeenten, provincies en waterschappen zijn hierop aangesloten. De vragen en toelichting nemen jou mee door het systeem. Het Omgevingsloket bestaat uit 5 onderdelen. Je kunt hier onder andere checken of je een vergunning nodig hebt of een melding moet doen. Ook kun je je oriënteren via de regels op een kaart, een Omgevingsoverleg aanvragen (vooroverleg) of een aanvraag indienen.
Het Omgevingsoverleg is een verkennend gesprek met gemeente. We kijken met je mee of jouw plan haalbaar is en denken met jou mee wat nodig is voor jouw vergunning.
Tijdens een intern overleg aan de intaketafel beoordeelt de gemeente de wenselijkheid van jouw plan. Jouw plan wordt naast de omgevingsvisie en het overige beleid van de gemeente gelegd, omdat te kijken of jouw idee wenselijk is. Zo kan de gemeente snel reageren op de plannen en weet de initiatiefnemer snel hoe de gemeente over het plan denkt.
Bij een omgevingstafel ga je in gesprek over jouw plan met bijvoorbeeld gemeente, het waterschap, de provincie, het Rijk, de omgevingsdienst en experts. Zo heb je alle belangen, regels, kaders en nog te doen acties snel helder. Alle partijen denken met je mee, toetsen vooraf jouw plan om jouw vergunningsaanvraag informeel goed voor te bereiden. Met deze werkwijze heb je al een flinke basis voor jouw vergunningaanvraag.
De vergunning voor een bouwactiviteit kan binnen 8 weken worden verleend. In een uitzonderlijk geval kan het tot 26 weken duren. Dit geldt voor de meest complexe plannen.
Heb je verder nog vragen over de Omgevingswet? Kijk eens op de onderstaande websites: